ذره

ذره

معنی کلمه ذره در لغت نامه دهخدا

ذره. [ ذَرْ رَ / رِ ] ( اِ ) هر جزء غبار منتشر در هوا و جز آن. چیزهای نهایت خرد که از روزن پیدا آید چون آفتاب یا روشنی بر وی تابد. صاحب کشاف اصطلاحات الفنون گوید: نصف از سدس قطمیر است ( یعنی دوازده یک ) و بعضی گفته اند که ذرّه را وزنی نباشد چنانچه در بحر الجواهر گفته - انتهی. || و صد ذره مقدار یک جو باشد. یعنی ذره صدیک ، یعنی یک حصه از صد حصه جو بود. ج ، ذرّ، ذرّات :
صورت خشمت ار ز هیبت خویش
ذره ای را بخاک بنماید
خاک دریا شود بسوزد آب
بفسرد آفتاب و بشجاید.دقیقی.هر قطره ای ز جودت رودیست همچو جیحون
هر ذره ای ز حلمت کوهی است چون بذیل.
رفیعی ( از حاشیه لغت نامه خطی اسدی متعلق به نخجوانی ).
بافسون همان سنگ بر جای خویش
ببست و نغلطید یک ذرّه پیش.فردوسی.ای بر سر خوبان جهان بر سر جیک
پیش دهنت ذره نماید خرجیک.عنصری.ور بدرّی شکم و بندم از بندم
نرسد ذره ای آزار بفرزندم.منوچهری.مدان مرخصم را خرد ای برادر
که سوزد عالمی یک ذرّه آذر.ناصرخسرو.غلط گفتم ز ذره کمتر است این
که زی خورشیدانور میفرستم.ابوالفرج رونی.آن از کوه... ذره ای بود. ( کلیله و دمنه ).
ماندبعنکبوت سطرلاب آفتاب
زو ذرّه های لایتجزا برافکند.خاقانی.نیست یکی ذرّه جهان نازکش
پای ز انبازی او باز کش.نظامی.خورشید رخ ترا کند ذکر
هر ذرّه اگر شودزبانی.عطار.ذره ذره کاندرین ارض و سماست
جنس خود را همچو کاه و کهرباست.مولوی.قدر آن ذره ترا افزون دهد
ذرّه چون کوهی قدم بیرون نهد.مولوی.آنکه رای خرده دانش گر نماید اهتمام
ذره خرد از بزرگی آفتاب آسا شود.سلمان ساوجی. || ذرّه ای ، یا یک ذرّه. مقداری نهایت قلیل :
ایا کرده در بینی ات حرص و رس
از ایزد نیایدت یکذرّه ترس.لبیبی.در آفتاب اگر ذره قدرتی بودی
سیاه روی نگشتی ز جرم قرص قمر.مسعودسعد.از جمالش ذره ای باقی نماند
آن قدح بشکست و آن ساقی نماند.عطار.ذره ای خود نیستی از انقلاب
تو چه میدانی حدوث آفتاب.

معنی کلمه ذره در فرهنگ معین

(ذَ رِّ ) [ ع . ذرة ] (اِ. ) ۱ - مورچه . ۲ - هر چیز بسیار ریز، هر یک از اجسام بسیار ریز که درهوا هنگام تابش نور دیده می شود. ۳ - مقیاسی است معادل یک صدم جو. ج . ذر. ذرات .

معنی کلمه ذره در فرهنگ عمید

۱. مقدار اندک از چیزی.
۲. (اسم، فاعلی ) هریک از اجسام ریزۀ پراکنده در هوا که در شعاع آفتاب دیده می شود.

معنی کلمه ذره در فرهنگ فارسی

واحدذر، مورچه ریز، هرچیزبسیارریزدرشعاع آفتاب
( اسم ) ۱ - مورچه مور خرد . ۲ - هر جز و غبار منتشر در هوا و جز آن . ۳ - مقیاسی است معدال یک صدم جو جمع ذر ذرات .
مولاه عائشه ام المومنین است .

معنی کلمه ذره در فرهنگستان زبان و ادب

{particle} [شیمی، فیزیک، مهندسی بسپار] [شیمی، مهندسی بسپار] هر شیء ریزی که می توان به آن جرم و یک موقعیت قابل مشاهده در فضا نسبت داد [فیزیک] 1- جسمی که گسترش فضایی و ساختار و حرکت داخلی آن قابل صرف نظر باشد 2- هر شیء ریزی که می توان به آن جرم و یک موقعیت قابل...

معنی کلمه ذره در دانشنامه عمومی

ذره ( به انگلیسی: particle ) ، مقدار بسیار جزئی ( تکه ) یا کوچک ترین یا بخش گسستهٔ نسبتاً کوچکی از ماده است در علوم فیزیک، یک ذره جسم کوچکی با جانمایی مشخص است که می توان ویژگی های فیزیکی و شیمیایی متعددی را مانند حجم یا جرم به آن نسبت داد. حجم ذرات گستره بسیار زیادی دارد، از ذرات زیر اتمی مانند الکترون تا ذرات میکروسکوپی مانند اتم یا مولکول تا ذرات ماکروسکوپی مانند پودر و مواد ریزدانه‏ ای. همچنین از ذرات می توان برای مدل سازی علمی از اشیای بزرگتر مانند حرکت انسان ها در بین جمعیت یا حرکت اجرام آسمانی، استفاده کرد.
در مکانیک، منظور از ذره، جسمی است که برای مدل سازی آن بتوان از ابعاد آن صرف نظر کرد و تنها برای آن جرم در نظر گرفت. در نتیجه، دوران برای ذره، بی معنی است و هر ذره در فضا، تنها ۳ درجهٔ آزادی ( امکان جابجایی در ۳ راستا ) دارد. ذره می تواند به بزرگی کوارک در یک چاه کوانتومی یا به اندازهٔ خورشید در کهکشان راه شیری باشد؛ یعنی اگر برای بررسی حرکت خورشید، ابعاد آن تأثیری نداشته باشد و از دوران آن صرف نظر شود، به صورت ذره مدل می شود؛ بنابراین محدودهٔ علوم و تکنولوژی هایی که بر روی ذرات مطالعه می کنند، از اخترفیزیک تا فیزیک انرژی بالا متغیر است.
در مهندسی مواد اندازهٔ ذرات رایج ترین مواد صنعتی در محدودهٔ ۵۰ نانومتر تا ۰٫۱سانتی متر است. اما اندازه هایی به بزرگی ۱۰سانتی متر نیز در دیرگدازهای ریخته گری و بتون و همچنین اندازه هایی به کوچکی ۵ نانومتر نیز در برخی از مواد تهیه شده به روشهایی شیمیایی مشاهده شده است. این دامنهٔ اندازهٔ ذرات از شن های درشت تا اندازهٔ ویروس ها متغیر است.

معنی کلمه ذره در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی ذَرَّةٍ: چیز بسیار ریز- دانههای ریز غبار ، که در شعاع آفتاب دیده میشود -مورچههای ریز
معنی ضَرُّهُ: ضررش
معنی مَا یَعْزُبُ: پوشیده نیست - دور نیست - حاضر است (کلمه عزوب که فعل مضارع یعزب از آن گرفته شده به معنای غیبت و دوری و خفاء است ومنظور از عبارت "وَمَا یَعْزُبُ عَن رَّبِّکَ مِن مِّثْقَالِ ذَرَّةٍ فِی ﭐلْأَرْضِ وَلَا فِی ﭐلسَّمَاءِ "این است که :همه اشیاء عالم نزد خدای...
ریشه کلمه:
ذرر (۳۸ بار)
برای «ذرّة» نیز در لغت و کلمات مفسران، تفسیرهای گوناگونی ذکر شده است که گاه به معنای مورچه کوچک، گاه گرد و غباری که وقتی دست را بر زمین بگذاریم و برداریم به آن می چسبد و گاه به معنای ذرات بسیار کوچک غبار که در فضا معلق است و به هنگامی که آفتاب از روزنه ای به اطاق تاریک می تابد آشکار می گردد، تفسیر شده است. می دانیم که امروز کلمه «ذرّه» را به «اتم» نیز اطلاق می کنند و «بمب اتمی» را «اَلْقُنْبُلَةُ الذَّرِّیَّة» می گویند. «اتم» به قدری کوچک است که نه با چشم عادی قابل مشاهده است و نه با دقیق ترین میکروسکوپ ها، و تنها آثار آن را مشاهده می کنند، و حجم و وزن آن با محاسبات علمی قابل سنجش است; و به قدری کوچک است که چند میلیون واحد آن، روی نوک سوزنی جای می گیرد! مفهوم ذره هر چه باشد، منظور در اینجا کوچک ترین وزن ها است.
مورچه‏های ریز. اجزاء بسیار ریز غبار که در شعاع آفتاب دیده می‏شوند. مفرد آن ذره است مجمع البیان ذیل آیه 40 نساء آن را مورچه قرمز ریز که بزحمت دیده می‏شود و کوچکترین مورچه‏هاست گفته و اجزاء غبار را بقول نسبت می‏دهد. ولی اقرب الموارد هر دو را نقل کرده است صحاح نیز معنی اولی آن را مورچه ریز آورده است، همچنین است قول قاموس . در نهج البلاغه خطبه 176 در وصف باری تعالی آمده «لا یَعْزُبُ عَنْهُ قَطْرُ الْماءِ... وَ لا مُقیلُ الذَّرِّ فی اللَّیلَةِ الظَّلماءِ» یعنی شماره قطرات آب و محل استراحت مورچگان ریز در شب تاریک بر او مخفی نمی‏ماند. و در خطبه 163 آمده «سُبحانَ مَن اَدْمَجَ قَوائِمَ الذَّرَةِ وَ الهَ‏مَجَةِ» یعنی منزه است آن که دست‏ها و پاهای مورچه ریز است. عرب چیزهای کوچک را به آن قیاس می‏کند. مثقال بمعنی سنگینی است یعنی هر که به سنگینی مورچه ریز خیر یا شر انجام دهد آن را خواهد دید. این کلمه مجموعاً شش بار در قرآن مجید بکار رفته و در همه آنها مقرون به کلمه مثقال است.

معنی کلمه ذره در ویکی واژه

ذرة
مورچه.
هر چیز بسیار ریز، هر یک از اجسام بسیار ریز که درهوا هنگام تابش نور دیده می‌شود.
مقیاسی است معادل یک صدم جو.
ذر. ذرات.
]]
]]

جملاتی از کاربرد کلمه ذره

خورشید رخا، به من نظر کن از ذره نهان جمال تا کی؟
بس بود این باد سرد باده نخواهم کش دل مسکین به دام ذره در آویخت
ذره ذره خاک شخص خفتگانست قطره قطره خون جان رفتگانست
در مورد اصالت آذرهرمز قطعیتی در منابع وجود ندارد. برخی او را ایرانی-ارمنی، برخی ایرانی و برخی او را از خاندان اشکانی ارمنستان می‌دانند.
شود این ذره بر آن مهر ملحق شود این قطره با آن بحر واصل
شتاب‌دهنده ذره‌ای مشهور فرمی‌لب در این آزمایشگاه قرار دارد.
گر دشمنش ز جاه بخورشید بر رسد زان تا که ذره ذره شود بر زمین زنش
دیدهٔ حق بین اگر بودی ترا او رخ از هر ذره بنمودی ترا
هر ذره که که بینی به تو خورشید نماید آن ذره رسولیست که از غیب رسیده
ور ز هستی میبری یک ذره تو تا ابد زان ذره مانی غره تو
ذره‌ام سودای وصل آفتابم در سر است بال همت می‌گشایم تا بر افلاکم برد
در زمان خاصی از سال، موجودی از دریا بیرون می‌آید و خود را به سنگ‌های ساحلی می‌مالد که در آن پشمی ابریشم مانند و طلایی رنگ از خود به جا می‌گذارد. این پشم بسیار کمیاب و به شدت مورد احترام است و هیچ ذره‌ای از آن، جایز به هدر رفتن نیست.
روزی که شوم خاک و برد باد به هر سو یابند به هر ذره من بوی وفایی