نیزه
معنی کلمه نیزه در لغت نامه دهخدا

نیزه

معنی کلمه نیزه در لغت نامه دهخدا

نیزه. [ ن َ / ن ِ زَ / زِ ] ( اِ ) حربه معروف که به عربی آن را رمح و سنان گویند. ( انجمن آرا ). رمح. ( آنندراج ) ( غیاث اللغات ). قناة. ( منتهی الارب ) ( دستورالاخوان ). طراد. مخرص.خرص. لیطة. ( از منتهی الارب ). نوعی از سلاح که به عربی رمح گویند و چوبی است باریک استوانه ای شکل مانند نی که در سر آن پیکانی نصب کرده اند. ( ناظم الاطباء ). بیغال. پیغال. نیزک. مارن. ( یادداشت مؤلف ) :
خورشید تیغ تیز ترا آب می دهد
مریخ نوک نیزه تو سان زند همی.بوشکور.همه سر آرد بار آن سنان نیزه او
هرآینه که همه خون خوردسر آرد بار.دقیقی.سپاه از دورویه کشیدند صف
همه نیزه و تیغ و ژوبین به کف.دقیقی.سلاحشان سپرو زوبین و نیزه است. ( حدود العالم ).
دو تن دید با نیزه و درع و خود
بترسید و گفتا که هست این درود.فردوسی.همان نیزه و خود و خفتان جنگ
یکی ترکش آگنده تیر خدنگ.فردوسی.بن نیزه را بر زمین برنهاد
به بالای زین اندر آمد چو باد.فردوسی.ز بهر رسم همی نیزه را سنان دارد
و گرنه نیزه او را به کار نیست سنان.فرخی.سنان چه باید بر نیزه کسی کز پیل
همی گذاره کند تیرهای بی پیکان.فرخی.به نیزه کرگدن را برکند شاخ
به ژوبین بشکندسیمرغ را پر.فرخی.خشتی کوتاه و دسته قوی به دست گرفتی و نیزه ای سطبر کوتاه. ( تاریخ بیهقی ).
علی آنکه چون مور شد عمرو و عنتر
ز بیم قوی نیزه مارسارش.ناصرخسرو.نیزه کژدر میان کالبد تنگ
جز ز پی راستی نماند و نیفتاد.ناصرخسرو.دستارچه سیاه نیزه ش
چتر سر خضرخان ببینم.خاقانی.نیزه چون مارش ار بر چرخ ساید نیش او
ماهی گردون به دندان مزد دندان آورد.خاقانی.ز آن دل که در او جاه بود ناید تسلیم
ز آن نی که از او نیزه کنی ناید جلاب.خاقانی.دستش به نیزه ای که علی الروس اژدهاست
اقلیم روس را به تعدا برافکند.خاقانی.چو برق نیزه را بر سنگ راندی
سنان در سینه خارا نشاندی.نظامی.خدایگانا آن دم که فتح در صف تو

معنی کلمه نیزه در فرهنگ معین

(نِ زِ ) (اِ. ) چوبی دراز و سخت که بر سر آن آهن نوک تیز نصب می کردند.

معنی کلمه نیزه در فرهنگ عمید

نی یا چوب دراز و سخت که بر سر آن آهن نوک تیز نصب کنند.
* نیزۀ آتشین: [قدیمی، مجاز] شعاع آفتاب.
* نیزۀ خطی: [قدیمی] نیزۀ راست و بلندی که از محلی در بحرین به نام الخط می آورده اند.

معنی کلمه نیزه در فرهنگ فارسی

نیزک، نی یاچوب درازوسخت که برسر آهن تیزبزنند
(اسم ) ۱ - چوب یا نیی دراز که بر سر آن آهنی نوک تیز تعبیه کرده باشند و آن سلاحی بود که در جنگ بکار میبردند ( و هنوز هم مورد استعمال بعض قبایل بدوی است ) : رمح : (( بسر بر ز گرد سیه ابر بست به نیزه دل سنگ خارا بخست . ) ) ( شا. بخ . ۲ ) ۵۸ : ۱ - چوب یانیی که برای علم ورایت بکار رود : (( چو آن پوست بر نیزه بر دیدکی بنیکی یکی اختر افگند پی ) ) ( بیاراست آنرا بدیبای روم ز گوهر برو پیکر و زرش بوم ) ) ( شا. بخ . ۴۸ : ۱ در وصف درفش کاوه ) ۳ - واحد مسافت بطول یک نیز. متوسط : (( ببالای یک نیزه برف آیدت برخ روزگار شگرف آیدت . ) ) ( شا. بخ . ۱۶٠٠ : ۱ ) یا نیز. آلتی ( آتشین ) . شعاع آفتاب در وقت طلوع و غروب . یا نیز. خطی . نیزه ای که در خط ( بحرین ) ساخته میشد : (( با نیر. خطی خود را در زمر. ارباب جلادت قرار داده . ) ) یا نیز. قلم . نی قلم نی کلک . یا نی بند کردن . چیزی را از کسی با پر رویی و وقاحت گرفتن : تیغ زدن . یا نیزه را پیچ دادن . آنست که نیزه بازان پیش از اراد. جنگ نیزه بازی می کنند و دست و پا را گرم میسازند : (( در آورد بر چنگ جنگی بسیج به زنگی کشی نیزه را داد پیچ ) ) ( نظامی )
دهی است از دهستان تبادکان بخش حومه و ارداک شهرستان مشهد . در ۶٠ هزار گزی شمال شرقی مشهد و جنوب جاده مشهد به تبادکان در جلگه معتدل هوائی واقع است و آبش از قنات محصولش غلات و شغل اهالی زراعت است .

معنی کلمه نیزه در دانشنامه عمومی

نیزه یا نیزَک نام یک جنگ افزار کهن است که درگذشته در جنگ ها کاربرد داشته است. نیزه سلاحی بلند با نوک فلزی تیزی است که برای جنگ های تن به تن بوده است اما سلاح مشابه سبک تر و کوتاه تری با نام زوبین نیز وجود داشت که به عنوان یک سلاح پرتابی برای جنگ از مسافت های دور استفاده می شد. از نیزه امروزه در ورزش پرش با نیزه و از زوبین در ورزش پرتاب نیزه استفاده می شود.
در آغاز نیزه ها را از نی می ساختند و نوکش را تیز می کردند یا فلز نوک تیزی را به سرش می بستند.
نیزه را در پارسی میانه فرَش ( fraš ) می گفتند.
نیزه از سلاح های مؤثر در نبردهای تن به تن قدیمی بوده و سربازان مسلح به نیزه تأثیر مستقیمی در پیروزی جنگ ها و شکست دشمن داشته اند. استفاده از نیزه توسط هخامنشیان در جنگ ها بسیار متداول و رایج بوده است. داریوش بزرگ شاهنشاه مقتدر هخامنشی در یکی از کتیبه های خود در نقش رستم می گوید: «آنگاه خواهی دانست که نیزهٔ مرد پارسی تا دوردست رفته است» که این جمله به منزلهٔ بیان فتوحات او در خارج از مرزهای ایران است.
یکی از روش های استفاده از نیزه پرتاب آن به طرف دشمن است. به هر صورت مشکل اصلی این روش از دست رفتن سلاح و امکان به کارگیری آن توسط دشمن علیه خود پرتابگر می باشد. رومی ها با ابداع نیزه ای با نام پیلوم که قسمتی نسبتاً طولانی از انتهای آن آهنی بود و در هنگام اصابت خم می شد و استفاده مجدد را غیرممکن می کرد، این مشکل را حل کردند.
نیزه (بازی). ( پرتاب ) نیزه یکی از ورزش هایی است که بر روی اسب و بیشتر در منطقه های ترک نشین کشور ترکیه از زمان الب ارسلان انجام می شود. این ورزش با قوانینی است که ورزشکار سوار بر اسب را هدف قرار می دهد تا نیزه خود را به طور دقیق به سمت حریف پرتاب کند و در لحظه نبرد بر خود و بر کوه خود مسلط شود و بر حریف خود پیروز شود. این ورزش، بیشتر در شهرهای قارص، بایبورت، اردهان، اوشاک و ارزروم بازی می شود.
نیزه به عنوان بازی جنگی توسط ترکها از زمانی که از آسیای مرکزی به منطقه آناتولی آمده بودند، شناخته می شود. نیزه که در دوره های بعد در آناتولی بازی می شد و به عنوان ورزش سوارکاری نیز شناخته می شد ، از ابتدا نسلی به نسل دیگر منتقل شد و تا به امروز نیز به حیات خود ادامه می دهد. این ورزش که در دوره آلپ ارسلان در آناتولی انجام می شد، به ویژه در مناطق مختلف آناتولی شرقی و مرکزی رایج تر است. نیزه که در قرن ها به عنوان یک بازی جنگی بازی می شد، بزرگ ترین ورزش نمایشی در امپراتوری عثمانی و کاخ آن در دوره های بعدی، به ویژه در قرن نوزدهم بود. با توجه به خطر جانی در مسابقات در زمان سلطنت محمود دوم، این بازی ممنوع شد و پس از آن دوباره به عنوان یک بازی نمایشی در آناتولی شروع شد. امروزه مشاهده می شود که مردم ساکن در منطقه آناتولی شرقی علاقه زیادی به ورزش نیزه در ترکیه نشان می دهند. در استان ارزروم که در این منطقه قرار دارد، اولین باشگاه تخصصی ورزش سوارکاری در سال ۱۹۵۷ تأسیس شد. تعداد باشگاه های ورزشی سوارکاری در بخش ها، شهرها و روستاهای این استان در مجموع یازده باشگاه است. استان اوشاک با فعالیت ۳۰ باشگاه در این استان بیشترین تعداد باشگاه ورزشی سوارکاری در ترکیه را در این زمینه دارد. علاوه بر بازی سنتی نیزه، بازی «چوب مصر» که در تاریخ به «پرتاب سنجاق» معروف است و با سنجاق هایی کوتاه تر از نیزه بازی می شود، در استان اوشاک نیز ادامه دارد.
رفتارهایی با هدف شکست دادن و شکست دادن دشمن به صورت تیمی در جنگ و در نهایت پیروزی قویترین ها موضوع اصلی مسابقات پرتاب نیزه است. رفتار " بخشش و بخشش حریف " که در هیچ مسابقه ورزشی یافت نمی شود و فقط در پرتاب نیزه وجود دارد، معنای دیگری به ورزش پرتاب نیزه می دهد. برای ورزشکار و تیمش که حریف خود را اهدا می کنند، امتیاز کسب می کند. این رفتار که بیانگر لزوم بلند نکردن دست به سوی ضعیف و بخشش افراد ضعیف به جای ضربه زدن به آنهاست، تقریباً ترکیبی از ورزش و فضیلت است. این رفتارهای پرمعنای ورزشکارانی که حریف خود را بخشیدند و در زمانی که فرصت ضربه زدن با نیزه را پیدا کرد، راه حریف را نبستند و به او ضربه نزدند، اشراف آنها را آشکار می کند. به ویژه در شهرهای ارزروم، بایبورت، ارزنجان، سیواس، توکات، اوشاک و سوغوت که مسابقات جاولین برگزار می شود، علاقه مردم به این ورزش شدید است. باشگاه های نیزه ( سواری ) که روز به روز بر تعداد آنها در آناتولی افزوده می شود، مسابقاتی را هم به صورت محلی و هم هر از چند گاهی با همکاری فدراسیون شاخه های ورزش های سنتی ترکیه در هر فصل از سال برگزار می کنند. بازی های نیزه که در ترکیه به صورت فدراسیون انجام می شود نشان از اهمیتی است که ترک ها به نیزه داده اند.
نیزه (فیلم). نیزه ( انگلیسی: Spear ) یک فیلم درام استرالیایی به کارگردانی استیون پیج است که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد. این فیلم همچنین در جشنواره بین المللی فیلم تورنتو ۲۰۱۵ نمایش داده شده است.
نیزه (فیلم ۲۰۰۷). نیزه ( به تامیلی: Vel ) و ( به انگلیسی: Spear ) فیلمی هندی محصول سال ۲۰۰۷ و به کارگردانی هاری است. در این فیلم بازیگرانی همچون سوریا، آسین، وادیولو، کالاباوان مانی، نثار، لاکشمی، سارانیا پونوانان، آمبیکا، آیشواریا باسکران، دوادارشینی، چامس و سیواجی گانسان ایفای نقش کرده اند.
معنی کلمه نیزه در فرهنگ معین
معنی کلمه نیزه در فرهنگ عمید
معنی کلمه نیزه در فرهنگ فارسی

معنی کلمه نیزه در دانشنامه آزاد فارسی

نِیزه
سلاحی سرد و قدیم برای جنگ و شکار. نیزه را در اعصار گذشته از چوب محکم و راست و بلند منتهی به نوکی تیز، از سنگ چخماق یا فلزی، می ساختند. طول نیزه معمولاً بلندتر از قامت انسان و بیش از ۳ متر بود و تا اوایل قرن ۲۰ به منزلۀ جنگ افزاری انفرادی کاربرد داشت. نیزه داران سوار در جنگ ها نقشی مهم داشتند، اما گاه پیاده نظام مجهز به نیزه و سپر برای جلوگیری از تاخت وتاز سواران دشمن در میدان کارزار زانو می زدند، در پس سپر پنهان می شدند و نیزه های خود را که انتهای آن ها را بر زمین محکم نگه داشته بودند، به حالت مایل روبه جلو می گرفتند تا اسب های سواران دشمن و سپس خود سوار را از پای درآورند. در برخی مواقع نیزه همانند زوبین به سمت هدف پرتاب می شد. این شیوه هنوز نزد بعضی قبایل جنگل نشین، به ویژه در افریقا، دیده می شود. نیزه داران ایرانی در دوران هخامنشی به مثابۀ نیروی رزمی یا تشریفاتی، در جنگ ها و یا آیین های بزرگ شرکت می کردند. اعراب هم با نیزه و استفاده از آن آشنا بودند و در شاهنامه از جزیرةالعرب با عنوان «دشت سواران نیزه گذار» یاد شده است. امروزه پرتاب نیزه جزئی از مسابقه های دو و میدانی است و بازی های جهانی و المپیک آن را پذیرفته اند.

معنی کلمه نیزه در ویکی واژه

(قدیم): چوبی دراز و سخت که بر سر آن آهن نوک‌تیز نصب می‌کردند و نیزه‌دار با آن می‌جنگید. به نیزه درآمد به کردار گرگ ..... چو شیری سر افراز پیلی سترگ (شاهنامه)

جملاتی از کاربرد کلمه نیزه

ز نیزه نیستان شده روی دشت ز خون دشت گفتی همه لاله گشت
اکتشاف یک مجسمه غول پیکر از یک مار درون یک تالار در صحرای کالاهاری آفریقا که به وسیلهٔ نیزه‌های شکسته شده احاطه شده بود، برای باستان شناسان دلیلی بود که انسان‌هایی با تفکرات مارپرستی در این محل به منظور بخشش پیشکش‌ها و هدایا اجتماع می‌کردند تا به ادای رسوم مارپرستی خود عمل کنند.
در اواخر دهه ۱۹۳۰، وجود یک گاز بسیار گرم و خنک در اطراف خورشید به‌طور غیر مستقیم از خطوط تاجی نوری گونه‌های بسیار یونیزه استنباط شد. در اواسط دهه ۱۹۴۰ مشاهدات رادیویی یک تاج رادیویی را در اطراف خورشید نشان داد.
از افتخارات وی میتوان به کسب مدال طلا پرتاب نیزه در بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۶۸ اشاره کرد.
چگونه زدی نیزه در کارزار چو خوردن چنین داری ای شهریار
سحر همه صفدران بیوبارد آن نیزهٔ همچو اژدهای من
بدی چوب نیزه به دست گوان زخون همچنان شاخه ی ارغوان
یکی تنگ میدان فرو ساختند به کوتاه نیزه همی بافتند
شهید آن قد رعنا وصیت کرد همدم را که بندد نیزه بالا در عزایش نخل ماتم را
به‌نیزه ز زین مرد برداشتی هم از بر به شمشیر بگذاشتی
به فعل نیزهٔ تو چون عصای موسی شد که ‌کرد جادویی جاودان هبا و هدر
ازان نیزهٔ چون دم کژدمت چو کژدم عدو دستها بر سرست
واژه آتلاتل از زبان آزتکی گرفته شده‌است. آزتک‌ها در سال ۱۵۱۹ که با اسپانیایی‌ها روبه‌رو شدند هنوز از این ابزار استفاده می‌کردند. آثاری از نیزه‌اندازها در اروپا مربوط به حدود ۲۰ هزار سال پیش یافته شده‌است.
با حرارت دادن جامدات، حالت جامد به حالت مایع تغییر شکل خواهد داد. با حرارت دادن مجدد، مایع تبدیل به حالت گاز خواهد شد. با دادن انرژی بیشتر به حالت گاز، قسمتی از آن یونیزه می‌شود، این حالت را حالت چهار ماده یا پلاسما می‌نامیم. ۹۹٪ جهان پیرامون ما از پلاسما تشکیل شده‌است، با این حال به علت دمای پایین و چگالی بالا، منبع پلاسمای طبیعی برروی زمین وجود ندارد.
سر پاک شه را برآن نیزه دید که از وی همی نور بر می دمید
این ورودی قابلیت‌های جدیدی را در روند بازی معرفی می‌کند، شامل قابلیت خزیدن بر روی زمین در حالت زمین‌خیز؛ که به بازیکن اجازه می‌دهد سخت‌تر شناسایی شود و از درب‌های کوچک عبور کند. قابلیت «چشم عقاب» نیز باز می‌گردد که به‌وسیلهٔ آن می‌توان شخصیت‌های غیرقابل بازی را از طریق دیوار‌ها مشاهده کرد؛ در این حالت، دشمنان به رنگ سرخ و سایر شخصیت‌ها به‌رنگ نارنجی قابل‌دیدن هستند. طیف وسیعی از سلاح‌های تاریخی در بازی وجود دارند: از کاتاناها و کانابو تا نیزه‌های یاری، شوریکن، کنای و کوساریگاما. هر اسلحه درخت مهارت خود را دارد تا بازیکنان در آن سلاح به‌خصوص، مهارت‌های خود را بهبود ببخشند.