مقنعه

مَقْنَعِه
از انواع پوشش سر زنان. پارچه ای که سر و موها و گردن را می پوشاند و تنها صورت بیرون می ماند، جلو بسته است و دور تا دور بدن را تا شانه و گاه تا زیر سینه فرامی گیرد. مقنعه همچنین به روبنده که صورت را هم، جز دو چشم، می پوشاند اطلاق می شود. مقنعه در دوران پس از اسلام رایج شد. زنان در دوره های طاهریان، صفاریان، و سامانیان از مقنعه های سرخ و سیاه، که ظاهراً حاشیه دوزی و نواردوزی شده بود، استفاده می کردند. نوع نیشابوری آن معروف تر از انواع دیگر بود. در کتاب های مصور کتاب التریاق و مقامات حریری تصویر زنی با مقنعه، به رنگ های سرخ و آبی، دیده می شود. مقنعه در دورۀ ایلخانان گاه با نواری به دور آن، یا بی نوار، با کلاه یا بدون کلاه پوشیده می شد و این شیوه پوشش مقنعه در دورۀ صفویه نیز ادامه داشت؛ گاه روی مقنعه پر یا جواهری هم نصب می کردند. به نوشتۀ تاورنیه در سفرنامه اش، برخی از زنان زیرکلاه مقنعه ای ابریشمین داشتند که به طرف پشت آویخته می شد. این پوشش سر در دوره های بعد نیز رایج بود.
مقنعه (المقنعه). مُقنِعه (المُقنِعه)
تألیف شیخ مفید، کتابی به عربی در فقه امامیّة. از منابع فقه امامی به شمار می رود و سه بخش دارد: مؤلف در بخش نخست به اصول اعتقادات امامی (مباحث کلامی) و سپس به دو بخش فقهی عبادات و معاملات می پردازد. شاگردش، شیخ طوسی، بخش فقهی آن را با نام تهذیب الاحکام شرح کرده که این شرح از کتب اربعة امامیه است. شیخ مفید دو کتاب کلامی نیز به همین نام دارد: رسالة المقنعة و المسئلةالمقنعة. المقنعه در قم به چاپ رسیده است (۱۴۱۰ق)