متشابه

معنی کلمه متشابه در لغت نامه دهخدا

متشابه. [ م ُ ت َ ب ِه ْ ] ( ع ص ) ماننده. ( منتهی الارب ). مانندشونده و مانند. ( آنندراج ). شبیه و مانند. ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ).
- حروف متشابه ؛ حروف متزاوجه. رجوع به حروف متشابه شود.
- کلمات متشابه ؛ کلماتی را گویند که به تقریب در تلفظ یکی و همسان و در نوشتن مختلف باشند چون خاستن - خواستن. خورد - خرد. خوار - خار. خان - خوان و جز اینها.
- متشابه اجزاء ؛ که آن اجزایش شبیه بهم باشد : چون فعل اجسام بسیط متشابه اجزا. ( مصنفات بابا افضل ، از فرهنگ فارسی معین ). و رجوع به ترکیب بعد شود.
- متشابه الاجزاء ؛ اعضاء متشابهةالاجزاء یا اعضاء بسیطه. اندامهای یکسان هر عضو که هر پاره ای از آن که بگیری همان نام و همان صفت دارد که دیگر پاره ها چون گوشت و استخوان و پوست و جز آنها، مقابل اعضاء مرکبه... ( یاد داشت مرحوم دهخدا ).
- متشابه الزمان ؛ فرهنگستان ایران «یکزمان » را بجای این کلمه برگزیده است. و رجوع به واژه های نو فرهنگستان ایران شود.
|| کار مشکل.( منتهی الارب ). کار مشکل و شوریده و در هم. ( ناظم الاطباء ). || آن آیت است که معنی و حقیقت آن معلوم نشود. خلاف محکم. ( منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ). آیه ای از قرآن مجید که معنی و حقیقت آن معلوم نشود. خلاف محکم . ( ناظم الاطباء ). هر کلمه ای که از لفظ آن پی به معنی برده نشود. مانند مقطعاتی که در اوائل سور قرآن قرار دارد. ( از تعریفات جرجانی ). حدیث یا آیه متشابه ، عبارت از آن است که مراد از متن آن دانسته نشود مگر با اقتران به قرائن واضحه و موضحه. و در حدیث تشابه گاه در متن است و گاه در سند. در متن به آن است که الفاظ آن دارای معنی راجح باشد لکن مراد از آن با قرائن دانسته شود و در سند به آن است که در اسماء روات یا آبا و اجداد آنها اشتراکات و اشتباهات اسمی باشد و تشابه در قواعد کلیه حاصل نمیشود بلکه در فروع است. و در حدیث است که «انما هلک الناس فی المتشابه لانهم لهم یقفوا علی معناه » و عمل به متشابهات قرآن روا نباشد مگر بعداز بیان از طرف شارع. ( از فرهنگ علوم نقلی سیدجعفر سجادی ص 465 و 466 ). بر طبق معتقدات مذهب شیعه متشابهات قرآن را خدا و راسخان در علم ( پیغمبر و ائمه معصومین علیهم السلام ) میدانند. و بدین جهت در قرأت آیه ٔ: هوالذی انزل علیک الکتاب منه آیات محکمات هن ام الکتاب و آخر متشابهات... و الراسخون را به اﷲ عطف کنند :

معنی کلمه متشابه در فرهنگ معین

(مُ تَ بِ ) [ ع . ] ۱ - (اِفا. ) شبیه ، مانند یکدیگر. ۲ - (اِ. ) آیاتی از قرآن که علاوه بر معنی ظاهری قابل تعبیر و تفسیر است .

معنی کلمه متشابه در فرهنگ عمید

۱. مانند هم، همانند.
۲. [مقابلِ محکم] آیه ای که معنی واقعی آن معلوم نیست.

معنی کلمه متشابه در فرهنگ فارسی

ماننده شونده، مانندهم، همانند
۱ - ( اسم ) مانند شونده بچیزی . ۲ - مانند ماننده . ۳ - کلامی که معنی آن آشکار نباشد . ۴ - آیه ای که معنیش بر عموم واضح نباشد مقابل محکم . ۵ - دو کلمه که در تلفظ تقریبا یکی باشند و در نوشتن مختلف : خوار خار خورده خرده خوان خان .

معنی کلمه متشابه در دانشنامه آزاد فارسی

مُتشابِه (similar)
در هندسه، دو شکل مسطح یا فضایی که جز در اندازه یا جهت همانند باشند. در دو شکل متشابه، زاویه های متناظربرابرند و نسبت طول های اضلاعیا یالهای متناظر ثابت است. بنابراین، شکل هایی مشابه با اندازه هایی متفاوت اند. ازطریق تجانسمی توان شکل های متشابه با هر شکل مفروض را به دست آورد.

معنی کلمه متشابه در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی مُتَشَابِهٍ: شبیه به هم
معنی تَشَابَهَ: شبیه به هم است(منظور این است که با معانی دیگری غیر از قصد اصلی نیز می توان آن را معنی کرد ولی با کمک گرفتن از آیاتی که فقط یک معنی از آنها استنباط می شود و محکمات می باشند معنی اصلی آیات متشابه نیز آشکار می گردد مثلاً ممکن است کسی با توجه به عبارت "ی...
معنی مَّثَانِیَ: به هم مرتبط (ظاهرا مثانی جمع مثنیه - به فتح میم - یعنی اسم مفعول از ماده ثنی باشد که به معنای برگرداندن و تغییر جهت (شکستن) باشد ، همچنانکه در جای دیگر قرآن آمده : یثنون صدورهم و آیات قرآنی را از این رو مثانی نامیده که بعضی مفسر بعضی دیگر است و وضع آ...
معنی مُحْکَمَاتٌ: محکمها (محکمات آیاتی از قرآن هستند که درک مقصود آنها نیاز به آیات دیگر ندارد و لذا مستقلاً می توان به آن آیه عمل نمود اما متشابهات آیاتی هستند که درک مقصود اصلی آنها تنها با جمع نمودن آن با آیات دیگر وکمک گرفتن از "راسخون فی العلم" که همان پیامبر صلی...
ریشه کلمه:
شبه (۱۲ بار)
«متشابه» از مادّه «تشابُه» در اصل، به معنای چیزی است که قسمت های مختلف آن، شبیه یکدیگر باشد، به همین جهت به جمله ها و کلماتی که معنای آنها پیچیده است و گاهی احتمالات مختلف درباره آن داده می شود، «متشابه» می گویند. و منظور از «متشابهات» قرآن همین است، یعنی آیاتی که معانی آن در بدو نظر پیچیده است، و در آغاز، احتمالات متعددی در آن می رود، اگر چه با توجّه به آیات محکم، تفسیر آنها روشن است.
منظور از «مُتِشابِه» در سوره «زمر» کلامی است که قسمت های مختلف آن با یکدیگر همرنگ و هماهنگ می باشد، هیچ گونه تضاد و اختلافی در میان آنها نیست، خوب و بد ندارد، بلکه، یکی از یکی بهتر است. این درست بر خلاف کلمات انسان ها است که هر قدر در آن دقت شود، هنگامی که گسترده و وسیع گردد،خواه ناخواه،اختلافات و تناقض ها و تضادهایی در آن پیدا می شود، بعضی در اوج زیبایی است، و بعضی کاملاً عادی و معمولی; بررسی آثار نویسندگان معروف و بزرگ، اعم از نثر و نظم، نیز گواه زنده این مطلب است. اما کلام خدا، قرآن مجید، این چنین نیست، انسجام فوق العاده و همبستگی مفاهیم، فصاحت و بلاغت بی نظیری که در همه آیاتش حاکم است، گواهی می دهد که از کلام انسان ها نیست.
[ویکی فقه] متشابه (الفاظ). متشابه (الفاظ)، مضامین تکرار شده در قرآن با الفاظ یکسان یا مشابه را می گویند.
واژه "متشابه" در علوم قرآن ، مشترک لفظی است. گاهی، مراد از متشابه، عباراتی از قرآن کریم است که معنای واحد و روشنی نداشته و احتمالات مختلفی برای آن متصور است، که با رجوع به آیات دیگر و سایر قرائن، می توان معنای صحیح آن را کشف کرد. متشابه، در این کاربرد، مقابل " محکم " است.کاربرد دیگر آن، در مورد آن دسته از مضامین قرآنی است که در دو یا چند جای قرآن با ساختار واحد یا مشابه تکرار شده است. زرکشی در البرهان با عنوان "علم المتشابه" بخشی طولانی را به این بحث اختصاص داده و یادآور می شود که عده ای از عالمان، همچون سخاوی ، محمود بن حمزة بن نصر کرمانی ( تاج القراء )، فخر رازی و ابوجعفر بن الزبیر در این باره آثاری دارند.
تقسیم متشابهات
متشابهات، گاهی به اعتبار تعداد تکرار آنها در مجموع قرآن ملاحظه می گردند و گاهی به اعتبار فردی. در بخش اول، الفاظ و عباراتی که بیش از یک بار در قرآن آمده، به ملاک تعداد تکرار، دسته بندی می شود. مثلا (لعلکم تتفکرون) دو بار آمده، (اولم یسیروا فی الارض) سه بار ؛ مؤمن ، (من فی السماوات ومن فی الارض) چهار بار و . . .
← تقسیم متشابهات به اعتبار فردی
۱. ↑ بقره/سوره۲، آیه۲۱۹.
...
[ویکی فقه] متشابه (قرآن). متشابه (قرآن)، یکی از اوصاف قرآن می باشد.
«متشابه» یکی از اسامی و صفات قرآن است؛ چنان که می فرماید: (الله نزل احسن الحدیث کتابا متشابها)؛ « خداوند بهترین سخن را در هیات کتابی همگون و مکرر فرو فرستاد». «متشابه» از ماده «شبه» به معنای همانند است؛ یعنی چیزی که قسمت های مختلف آن شبیه هم باشند.
وجه اطلاق متشابه برای قرآن
درباره سبب اطلاق «متشابه» برای قرآن وجوهی ذکر کرده اند:۱. به لحاظ همانندی آیات قرآن: این همانندی به دو گونه است:ا) همانندی ظاهری: چون همه آیات آن از نظر حسن نظم و زیبایی الفاظ و بلندی معانی، همانند هم و در حد اعجاز است.ب) همانندی معنوی: زیرا تضاد و مخالفتی میان مفاهیم قرآن نیست؛ بلکه همه با هم تناسب و هماهنگی و هدف واحدی دارند.۲. قرآن از نظر زیبایی و لطافت معانی و معارف سازنده، مشابه دیگر کتاب های آسمانی انبیای گذشته، بلکه جامع تر و کامل تر و سودمندتر از آن ها است.۳. برخی از آیات در بدو نظر پیچیده و متضمن معانی و احتمال های متعدد است؛ ولی با توجه به آیات محکم و با کمک احادیث و اخبار، معنای آیات و تفسیر آن برای عالمان دین ( راسخان در علم ) روشن می شود.
[ویکی فقه] متشابه (محکم). متشابه (محکم)، کلام فاقد معنای واضح، و پذیرای احتمالات مختلف را می گویند.
«متشابه» اسم فاعل از باب تفاعل به معنای همگونی، هم سانی و همانندی میان دو چیز است. در المفردات فی غریب القرآن راغب اصفهانی چنین آمده است: «الشبه (بکسر الشین المشددة) و الشبه (بفتحها) و الشبیه، حقیقتها فی المماثلة من جهة الکیفیة کاللون و الطعم و العدالة و الظلم. و الشبهة هو ان لایتمیز احد الشیئین من الآخر لما بینهما من التشابه، عینا کان او معنا، قال تعالی: و اتوا به متشابها…».همه آیات قرآن ، از نظر بیان حقایق، فصاحت و بلاغت و اعجاز ، شبیه یکدیگرند؛ یعنی متشابه اند؛ چنان که در سوره زمر آیه ۲۳ آمده است: (کتابا متشابها مثانی…).
تعریف اصطلاحی
از نظر اصطلاحی، تعاریف بسیاری برای متشابه ذکر شده است؛ اما معنای مناسب با آیه ۷ سوره آل عمران برای متشابه عبارت است از آیاتی که مراد از آن ها روشن و قطعی نیست و تمییز داده نمی شود. به عبارت دیگر؛ محکمات ، آیات یک بعدی اند که مراد از آن ها معلوم است؛ مانند: (الله خالق کل شیء) ؛ ولی متشابهات، آیات چند بعدی و دارای محامل بسیارند و متشابهات با ارجاع به محکمات، در حکم محکم قرار می گیرند.بسیاری از محققان عقیده دارند متشابه دچار عدم وضوح معنا است؛ ولی محکم معنای روشنی دارد، راغب می گوید: «المحکم ما لاتعرض فیه شبهة لا من حیث اللفظ و لا من حیث المعنی، و المتشابه ما لاینبئ ظاهره عن المراد».
← برخی از تعاریف درباره متشابه
۱. کلمه متشابه در قرآن کریم چندین بار و به دو معنای اصطلاحی و لغوی به کار رفته است. برای معنای لغوی ، از آیات ۲۵ سوره بقره و ۲۳ سوره زمر ، و برای معنای اصطلاحی، از آیه ۷ سوره آل عمران می توان نام برد.۲. متشابه، آیه ای است که در افاده مدلول خود استقلال ندارد و با ارجاع به محکمات روشن خواهد شد؛ نه این که هیچ راهی برای فهم مدلول آن در دسترس نباشد.۳. محکم و متشابه، امری نسبی است؛ ممکن است آیه ای نسبت به شخصی محکم و نسبت به دیگری متشابه باشد.۴. امام هشتم علیه السّلام فرمودند: کسی که متشابه قرآن را به محکم آن رد کند، به راه راست هدایت یافته است.۵. بنابر آن چه گفته شد، در قرآن مجید آیه ای نداریم که هیچ گونه دسترسی به مراد واقعی اش نباشد، و آیات قرآنی یا بی واسطه محکمند (مانند خود محکمات) یا باواسطه (مانند متشابهات). اما حروف مقطعه در ابتدای برخی سوره ها، اصلا مدلول لفظی ندارند؛ لذا از مقسم محکم و متشابه خارجند.۶. در آیه ۱ سوره هود می فرماید: (کتاب احکمت آیاته) ؛ مراد از احکام، استوار و غیرقابل خلل و بطلان بودن کتاب (قرآن) است.۷. حکمت و فایده وجود متشابهات در قرآن می تواند یکی از امور ذیل باشد:ا) انس ذهن بشر به امور مادی و محسوس؛ به گونه ای که در مواجهه با آیاتی مانند: (یدالله فوق ایدیهم)، (ان ربک لبالمرصاد)، (الرحمان علی العرش استوی)، و (جاء ربک) ابتدا اوصاف و خواص اجسام به ذهن می آید و پس از تامل در آیاتی مانند (لیس کمثله شیء) معانی متبادر اولی از ذهن زائل می شود. به این ترتیب، نقص از طرف شنونده است، نه از کلام خداوند ؛ب) اگر همه آیات قرآن محکم بود، نیاز به تدبر و نظر دقیق به آن مرتفع می شد و فضل دانایان بر نادانان آشکار نمی شد. از این باب بوده است که بزرگانی فلسفه وجود متشابه در قرآن را رجوع به اهل بیت علیه السّلام و تمسک به ولایت و امامت دانسته اند؛ج) متشابهات سبب تازگی و سرزنده بودن قرآن برای همیشه است. سبب این که در هر عصری برای قرآن، تفسیر جدید نوشته می شود، همین وجود متشابهات است.
تعداد متشابهات در قرآن
...

معنی کلمه متشابه در ویکی واژه

شبیه، مانند یکدیگر.
آیاتی از قرآن که علاوه بر معنی ظاهری قابل تعبیر و تفسیر

جملاتی از کاربرد کلمه متشابه

گوئیم اگر امام مر دنیا را بایستی بی دین پس دین بیکار بودی و بی سالار و خدایتعالی بزرگتر (از) آنست که چیزی را بیکار کند خاصه مر دین را که او شریفتر از همه چیزهاست و اگر امام مردین را بایستی بی دنیا سیاست دنیا باطل بودی و محال بودی که ایزد تعالی مر امام را بر شریفتر چیزی مهتر کردی و خسیس تر چیزی از او باز داشتی پس دانسته شد که امام هم دین را بایستی و هم دنیا را واجب است پس بنگریستیم اندر جزای کار امام که از بهر آیات محکمه را می بایستی یا از بهر آیات متشابه را و محکم خود بی نیاز است از آنکه داشت و گسترده است و امام از بهر آیات متشابه را بایست از بهر آنکه علم متشابه را کسی اندر یافت نتوانست باستدلال مگر خداوند تاویل و نیافتیم اندر امت کسی را که او دعوت کننده باشد بگشادن آیات متشابه را مگر گروهی از اهل بیت رسول پس آهنگ بدیشان کردیم و نزدیک ایشان یافتیم علم متشابه قرآنرا و شریعت را و بدانستیم که ایشانند خداوندان امر خدایتعالی و اطاعت ایشان بر ما واجب است کردن بر این آیت قوله تعالی :یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم یعنی ای کسانیکه ایمان آورده اید اطاعت دارید خدایرا و رسول را و اطاعت خداوندان فرمان دارید که ازو در میان شما اند پس گوئیم که او را هفت چیز بباید تا امامت او را باشد نخست اشارت بسپردن امام گذشته که او را با مامت نصب کند و دیگر نسبت شریف باید که از اهل بیت رسول باشد تا او از دعای ابراهیم بهره مند باشد و سه دیگر علم دین بایدش که بدان بلند شود درخت امامت و چهارم باید که پرهیزگار باشد چنانکه خدایتعالی گفت قوله تعالی:ان اکرمکم عند الله اتقیکم گفت گرامی ترین شما نزدیک خدایتعالی متقی ترین شما است پنجم باید که جهاد کننده باشد بدست با کافران و بزبان با منافقان ششم خصلت های نیکو باید ش جز امامت چنانکه اندر پیغمبر بود جز نبوت از خوی نیک تا خدایتعالی مرورا گفت:و انک لعلی خلق عظیم هفتم آن باید که او بی نیاز باشد از دعوی کردن مر خویشتن از امامت از بهر آنکه چون او دعوی کند خصم گردد زیر حکم حاکم آید آنگاه چون او خصم بود حاکم نتواند بودن آن او را گناه باشد چون ایشان دعوی کند یاد کردیم از بیان اصلها و فرعها اندرین کتاب اینقدر بسنده باشد مستجیب عاقل را.
همان طوری که می‌بینید، کلاس‌های پل، همگی از معماری رابط-محور متشابهی برای ساخت اشیاء استفاده می‌کنند. از طرف دیگر، انتزاع، یک شیء از مرحله پیاده‌سازی را گرفته و آن را اجرا می‌کند. در نتیجه، آن‌ها را کاملاً از یکدیگر جدا می‌کند.
ز جنبش متشابه زبان به قدرت کیست زمان رمان به عبارات مختلف گویا
این کتاب نیز به قلم حسین صابری ترجمه شده و در 5 جلد و با نام تفسیر آیه های متشابه و مورد اختلاف در مشهد بنیاد پژوهش‌های اسلامی چاپ شده‌است
مکی، مدنی، ناسخ و منسوخ، محکمات و متشابهات، خاص، عام، ظاهر و باطن، صریح و مجمل
همسان‌سازی فرهنگی در لغت به معنای متشابه‌سازی است و در علوم انسانی پروسه‌ای است که موجب دگرگون شدن افراد یا گروه‌هایی از میراث قومی متفاوت در فرهنگ حاکم جامعه می‌شود. همگون‌سازی در واقع شدیدترین حالت فرهنگ‌پذیری است؛ و اکتساب ویژگی‌های فرهنگ حاکم را تا حدی که گروه همگون شده غیرقابل تشخیص از دیگر اعضای جامعه شوند، شامل می‌شود. با اینکه همگون‌سازی ممکن است از طریق اِعمال زور یا داوطلبانه انجام گیرد، به ندرت موجب جایگزینی کامل فرهنگ قومی و نژادی حاکم می‌شود. به شخصی که همگون‌سازی فرهنگی شده باشد، آسیمیله یا همگون‌شده می‌گویند.