علت

در جنت علت نبود لیک به دنیا علم تو جهان را به صفت جنت ما کرد

طبیب علت بیمار تیغ هندی توست که واخرید بیک قصدش از هزار علل

نیست راه از تو تا به علت تو بجز از بیش او و قلت تو

یک جام به من ده و برستی از علتِ خویشتن‌پرستی

ننوشم بی دو لعلت ساغر می که خون دل در آن ساغر ندارم

من چرا سودایی لعلت شدم از مزاج ار می‌برد سودا شکر؟

بیرون چو خضر کرده سر از چشمه بقا آب حیات از لب لعلت چشیده خط

چون لب لعلت نمک دارد بسی گر خورم چیزی جگر نیکوتر است

بویی که دهد زلفت گلزار کجا دارد؟ خونی که خورد لعلت عناب ندیده ست این

و چون معلولات پیداست دلیل است که علتها را نهایت است و نهایت علتها عقل است و او را علت نیست، و چیزی که او را علت نباشد او به حد قوت باشد پس درست شد که عقل تمام است هم به فعل و هم به قوت.