عقیق

معنی کلمه عقیق در لغت نامه دهخدا

عقیق.[ ع َ ] ( ع اِ ) مهره ای است سرخ رنگ که در یمن یافته شود، و جنسی است از آن که در سواحل دریای روم خیزد، تیره رنگ مانند آب که از گوشت نمکزده رود و در آن خطوط سپید خفی می باشد. ( از منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ). سنگ سرخ ، و نوعی از نگینهای لعل. ( دهار ). سنگی است مشهور. ( الفاظ الادویة ). اجناس آن بسیار است در بلاد یمن و ساحل بحر روم و نیکوترین آن بود که بغایت سرخ و شفاف بود. ( از اختیارات بدیعی ). بهترین او سرخ و زرد و سفید است. ( از تحفه ٔحکیم مؤمن ). بر چند نوع است و سرخ آن که صفای لون بیشتر دارد به بود و آن در ملک یمن بیشتر است. ( نزهةالقلوب ). معروف است و آن را نوعهای بسیار است لکن مخصوصاً باید در سنگ قرمز معروف استعمال شود، ولی عقیق سفید مقصودشان الماس نبوده زیرا قدما علم تراش آن را نداشتند و بعید نیست که مقصود از بلور بوده و یکی از سنگهای گرانبها و حکاکی شده است که بر سینه بند کاهن اعظم ، و هم یکی از سنگهای اساس اورشلیم بوده. ( ازقاموس کتاب مقدس ). قسمی از بلور معدنی که به رنگهای مختلف متلون است. ( ناظم الاطباء ). سنگی است سیلیسی وآبدار که از کانیهای مجاور کوآرتز است ، و آن سیلیس خالص است که دارای n مولکول آب است و این n ممکن است تا 18 مولکول هم برسد و نسبت به انواع مختلف عقیق مقدار مولکولهای آب فرق می کند. بطور کلی فرمول عقیق را میتوانم بصورت nh2o و sio2 بنویسم. به علت وجود همین مولکولهای آب است که اگر عقیق خرد شده را روی آتش بریزند مثل خرده های نمک تک تک می کند و آبش را از دست میدهد. عقیق بر خلاف کوارتز بی شکل - یعنی آمورف - است و خاصیت ژلاتینی و کلوئیدی دارد، بطوری که گاهی منظره صمغ را پیدا می کند و سبک وزن است. عقیق در طبیعت به رنگهای مختلف بسیار زیاد است این سنگ در قلیائیات مثل پتاس و سود حل میشود و وزن مخصوصش بین 1/9 تا 2/3 متغیر است ، و گاه آنقدر سبک میشود که ممکن است روی آب بایستد. سختی این کانی نیز از کوآرتز کمتر است و بین 5/5 و 6 می باشد. عقیق اقسام بسیار مختلف دارد و اگر مخصوصاً رنگ سرخ آتشی داشته باشد بسیار جالب است و در زینت به عنوان یکی از احجار کریمه مصرف میشود. قسم دیگر عقیق سنگی است به نام دلربا که در داخل آن ذرات میکا فراوان است و برق این ذرات جلوه مخصوصی به سنگ میدهد ( وجه تسمیه دلربا به همین مناسبت است ). عقیق در نتیجه جریانهای آب در سنگهای سیلیسی یا سنگهای سیلیکات دار و یا در نتیجه برخاستن گازهای اسید از درون زمین ایجاد میشود و در خلال سنگهای دیگر بوجود می آید مخصوصاً در بین سنگهای آذرین سطحی که ساختمان سماکی دارد. ( فرهنگ فارسی معین ). سنگی است شفاف به الوان ، و از آن نگین انگشتری کنند. و چون برنگ عقیق گویند مراد سرخ باشد. ( یادداشت مرحوم دهخدا ). واحد آن عَقَیقة است. ( از اقرب الموارد ) ( دهار ). ج ، عَقائق. ( منتهی الارب ). و رجوع به الجماهر بیرونی صص 172 - 174 شود :

معنی کلمه عقیق در فرهنگ معین

(عَ ) [ ع . ] (اِ. ) نوعی سنگ قیمتی به رنگ های گوناگون که نوع بهتر آن سرخ رنگ است .

معنی کلمه عقیق در فرهنگ عمید

۱. (زمین شناسی ) نوعی کوارتز بی شکل که مانند احجار قیمتی در زینت به کار می رود.
۲. [مجاز] لب.
* عقیق یمنی (یمانی ): (زمین شناسی ) نوعی عقیق که در یمن به دست می آید و سرخ رنگ است و بیشتر نگین انگشتر می کنند.

معنی کلمه عقیق در فرهنگ فارسی

( اسم ) ۱ - سنگی سیلیسی و آبدار که از آن کانی های مجاور کو آرتز است . اگر عقیق خرد شده را روی آتش بریزند مثل خرده های نمک تک تک می کند و آبش را از دست می دهد. عقیق بر خلاف کوارتز بی شکل یعنی آمورف است و خاصیت ژلاتینی و کلوئیدی دارد به طوری که گاهی منظره صمغ را پیدا می کند و سبک وزن است . عقیق در طبیعت به رنگهای مختلف بسیار زیاد است این سنگ در قلیائیات مثل پتاس و سود حل می شوند و وزن مخصوصش بین ۱ / ۹ تا ۲ / ۳ متغیر است و گاه آن قدر سبک می شوند که ممکن است روی آب بایستد . سختی این کانی نیز از کو آرتز کمتر است و بین ۵ / ۵ و ۶ می باشد . عقیق اقسام بسیار مختلف دارد و اگر مخصوصا رنگ سرخ آتشی داشته باشد بسیار جالب است و در زینت به عنوان یکی از احجار کریمه مصرف می شود . قسم دیگر عقیق سنگی است به نام دلربا که در داخل آن ذرات میکا فراوان است و برق این ذرات جلوه مخصوصی بسنگ می دهد ( وجه تسمیه دلربا به همین مناسبت است ) عقیق در نتیجه جریان های آب در سنگهای سیلیسی یا سنگهای سیلیکات دار و یا در نتیجه برخاستن گازهای اسید از درون زمین ایجاد می شود و در خلال سنگهای دیگر به وجود می آید مخصوصا در بین سنگهای آذرین سطحی که ساختمان سماکی دارد . ۲ - عقیق سرخ ۳ - عقیق شجری . یا عقیق اسود . عقیق سیاه . یا عقیق چشم بلبلی . گونه ای عقیق شجری است که دارای دوایر متحد المرکز کوچکتری است . زمینه این کانی برنگ صورتی کم رنگ است . یا عقیق رومی . عقیقی که در روم به دست آید و آن تیره رنگ است و دروی خطهای سفیدی خفی باشد . یا عقیق سرخ . ۱ - گونه ای عقیق است که دارای رنگ سرخ آتشی است و در جواهر سازی مصرف می شود . عقیق . ۲ - گونه ای مهر سلیمان سرخ رنگ را نیز به نام عقیق سرخ می نامند که در جواهر سازی مصرف می گردد . یا عقیق سیاه . گونه ای سنگ آذرین شیشه یی شکل تیره از دسته سنگهای آتشفشانی قلیایی که شبیه شیشه های سیاه یا سبز ( مثل ته بطری هایی شکسته ) می باشند به همین جهت بان شیشه آتشفشانی نیز گویند . چون دارای سختی و برندگی بالنسبه جالب است انسان های نخستین وسایل دفاعی خود را ( از قبیل سر نیزه و کارد و سوزن و غیره ) از این سنگ می ساخته اند . ساختمان این سنگ در زیر میکروسکوپ اغلب به صورت توده های بی شکل است و ندرتا دارای بلور های فلدسپات می باشد حجر المینا عقیق اسود البسیدین شیشه آتشفشانی شیشه معدنی . یا عقیق یمانی ( یمنی ) . عقیقی که در یمن به دست آید و آن سرخ رنگ است .
آبی است از آن بنی جعده و بنی جرم در زمان پیامبر ( ص ) بر سر این آب بین این دو قبیله اختلاف رخ داد و پیغمبر حکم داد که از آن بنی جرم است

معنی کلمه عقیق در فرهنگ اسم ها

اسم: عقیق (دختر) (عربی) (طبیعت) (تلفظ: aqiq) (فارسی: عقيق) (انگلیسی: aghigh)
معنی: نام سنگی قیمتی به رنگ زرد و صورتی یا جگری، سنگی سلیسی و آبدار و قیمتی، که رنگ سرخ آن بسیار جالب است و در زینت استفاده می شود، ( به مجاز ) شخص ارجمند و گرامی

معنی کلمه عقیق در دانشنامه عمومی

عَقیق ( به انگلیسی: Agate ) گونه ای گوهرسنگ است که از کوارتز و سنگ یمانی تشکیل شده و دارای انواع و رنگ های متنوعی است. عقیق ها به طور معمول، در میان سنگ های دگرگون شده و سنگ های آتشفشانی، شکل می گیرند. بر پایهٔ تحقیقات باستان شناسی، نخستین موارد استفادهٔ بشر از عقیق، به هزاره سوم پیش از میلاد و تمدن دره سند بازمی گردد. در یونان باستان، از عقیق ها به منظور ساخت جواهر و زیورآلات، استفاده می شد. عقیق همچنین برای ساخت مُهر و نشان های ویژه برای جنگجویان یونانی، مورد استفاده بوده است.
ترکیب شیمیایی اصلی عقیق، SiO۲ یا سیلیسیم دی اکسید است. گاهی در فرایند تشکیل عقیق، عناصرشیمیایی دیگری نظیر آلومینیوم، آهن، منیزیم، کلسیم، نیکل، کروم در کنار آن قرار گرفته و وارد ساختار بلورین عقیق می شوند. این پدیده ممکن است باعث ایجاد انواع و رنگ های گوناگون عقیق شود. عقیق، درخشنده و دارای ساختاری بلورین است و گونه ای از آن که دارای مقدار زیادی میکا است، دلربا نامیده می شود. شکل بلورهای عقیق، نازک و شش گوش است. این کانی در پتاسیم هیدروکسید ( KOH ) حل می شود.
عقیق ها معمولاً به صورت دانه هایی در حفره ها و منافذ موجود در سنگ های آتشفشانی یافت می شوند. این حفره ها محل خروج گازها از گدازه های آتش فشانی در حال سرد شدن هستند که در نهایت منجر به ایجاد یک بافت حفره ای و متخلخل در سنگ های آتش فشانی می شود. با ورود مایعات مملو از سیلیس به این حفره ها، مراحل شکل گیری عقیق، آغاز می شود. نخست، لایه نازکی از عقیق، موسوم به لایهٔ پرایمر یا آغازگر، سراسر سطوح حفره و دیواره های داخلی آن را می پوشاند. در ادامه، شکل گیری ساختار بلورین عقیق به آرامی ادامه پیدا می کند. وضعیت و شرایط تشکیل عقیق ها و ترکیبات شیمیایی موجود در محیط، باعث تولید انواع متنوعی عقیق با ویژگی ها، نقش و نگارها و الگوهای رنگی متفاوت می شود. به عنوان مثال، اگر مایعات حاوی سیلیس، به طور کامل، حفره را پُر نکنند، نوعی عقیق به نام عقیق توخالی ( Hollow agate ) ساخته می شود. چنان چه در هنگام تشکیل عقیق، اکسیدهایی از آهن یا منگنز در محل موجود باشد، ممکن است در نهایت، سنگی دارای رگه های سبز با نام عقیق خزه ای یا عقیق شجر ایجاد شود.

معنی کلمه عقیق در دانشنامه آزاد فارسی

عَقیق
سنگی نسبتاً کمیاب، نیمه قیمتی و زیبا، دارای دو یا چند رگۀ رنگین، در رنگ ها و انواع مختلف. از عقیق، که نوعی کُوارتز است، به سبب زیبایی اش، در ساختن جواهرات و زیورآلات استفاده می شود. همچنین، از آن جا که بخار آب و رطوبت باعث تغییر شکل آن نمی شود، در ساخت ابزار و تجهیزات علمی مانند ترازوهای دقیق و سنگ زنیِ نمونه های سنگ در آزمایشگاه ها کاربرد دارد. نیز به خاطر سخت بودن این سنگ، از آن برای صیقل کاری و پرداختِ طلاکاری های شیشه و سرامیک استفاده می کنند. انسان های اولیه بعضاً ابزارهایی چون پیکان، دشنه و سوزن را از این سنگ می ساختند. از انواع مختلف عقیق است: عقیق سفید، که انیدرید سیلیسیوم ناخالص را گویند؛ آگت که رگه های تیره دارد؛ عقیق سلیمانی دارای خط های سفید یا سیاه؛ عقیق احمری با رگه های سفید و سرخ؛ عقیق جگری که دی اکسید سیلیسیوم قرمز رنگ را گویند. برخی منابع عقیق ها را چنین دسته بندی کرده اند: عقیق نواری با نوارهایی رنگین در امتداد خطوطی مستقیم؛ عقیق باباقوری (سنگ سلیمان) با رگه هایی معمولاً سیاه و سفید و یا سرخ و سفید؛ عقیق چشمی (حلقه ای) با نوارهای مدوّر رنگین؛ عقیق مکزیکی یا سیکلوپس (در اساطیر یونان، غولی با یک چشم) با حلقه ای رنگین شبیه چشم؛ و عقیق خزه ای با رگه هایی سبز رنگ. بهترین و مرغوب ترین عقیق ها در یمن، هند و برزیل یافت شده است. در امریکای شمالی و جنوبی، اروپا، استرالیا و افریقای جنوبی نیز می توان انواع دیگر عقیق را یافت. بنابر روایات مشهور، نیکوترین عقیق ها، که سرخ و شفاف است، در یمن و ساحل بحر روم یافت می شود. از عقیق به صورت نگین بر روی انگشتری نیز استفاده می شود، و در کتب حدیث از پیامبر اسلام (ص) و امامان شیعه(ع) در این باره بسیار نقل شده است. انگشتری عقیق یمانی در خاورمیانه معروف است.
عقیق (جغرافیا). عَقیق (جغرافیا)
نام چند وادی، دره، معدن و نقاط دیگر در عربستان. معروف ترین عقیق دره ای است در غرب مدینه که با حَرَّة الوَربه از آن جا جدا می شود و در امتداد شمالی به وادی الحمض می رسد. پس از ریزش باران های شدید و جریان آب از کوه عَیر در جنوب مدینه بر کرانۀ راست عقیق، این وادی چنان پرآب می شود که آن را با فرات قیاس می کنند؛ امّا بعد از قطع باران فقط چاه های آب باقی می ماند. در صدر اسلام، جادۀ مدینه به مکه از عقیق به ذوالحُلَیفه می گذشت. گویند علاقۀ پیغمبر اسلام(ص) به عقیق چنان بود که آن جا را «وادی مبارک» می خواند و به امر خداوند، در آن محل نماز گزارد. شاعران در وصف عقیق چکامه ها سروده اند، به ویژه دربارۀ بئر رومه، که عثمان آن را از مالک یهودی اش خرید و آب چاه را به مسلمانان داد. آب عقیق چنان گوارا بود که برای هارون الرشید به ارمغان می بردند. عقیقی دیگر به نام عقیق ذات عِرق نیز در حوالی شمال طائف، در امتداد میانی رشته کوه های حجاز هست که آب آن به باتلاق عاقول (میان مکه و مدینه) می ریزد. در گذشته از چند عقیق دیگر نیز یاد شده است، از جمله عقیق یمامه یا عقیق تَمره.

معنی کلمه عقیق در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] عقیق، نوعی سنگ قیمتی با رنگهای گوناگون، همچون سرخ ، زرد و سفید از میقاتها است.
عقیق از سنگهای با ارزش و دارای خواص گوناگون است. در روایات متعدد به استفاده از انگشتری عقیق سفارش شده است. از امام باقر علیه السّلام نقل شده است که فرمود: «هرکس از شیعیان ما انگشتر عقیق در دست کند، جز خیر و نیکی و فراوانی روزی و سلامتی از انواع بلاها نبیند. انگشتر عقیق امانی است از پادشاه ستمگر و از هرچه که انسان از آن بیم دارد و دوری می جوید». همچنین در روایات، زدودن فقر و نفاق ، نیک فرجامی، برآورده شدن حوایج و دفع غم و اندوه از خواص عقیق برشمرده شده است.
احکام مرتبط
از احکام عقیق به معنای نخست در بابهای طهارت ، صلات ، خمس و تجارت سخن گفته اند.
← در صلات
۱. ↑ وسائل الشیعة، ج۵، ص۸۸.
...

جملاتی از کاربرد کلمه عقیق

چون کوه احد آب شد از شرم عقیقت چه نادره گر آب شود مردم آبی

میان این همه خوبان به جز تو کس را نیست گهر نمای عقیق و سخن گزار شکر

افزایش ابتلا به بیماری‌های تنفسی مانند سیلیکوزیس و بیماری سل، در کارکنان معادن عقیق در چین و هند، گزارش شده‌است.

اصغر توسلی همچنین کارگردانی فیلم "سلام مامان" و سریالهای "روزگار جوانی ۲"، "پای پیاده"، "این سه نفر"، "این یک دادگاه نیست" را نیز برعهده داشته‌است. اصغر توسلی همچنین در سریال «عقیق» به عنوان بازیگر حضور داشته‌است.

علاوه بر سنگ‌های آتشفشانی و سنگ‌های دگرگون‌شده، عقیق‌ها در شرایطی می‌توانند در میان سنگ‌های رسوبی مانند دولومیت و سنگ آهک نیز شکل بگیرند. شکل‌گیری عقیق همچنین در مجاورت سنگواره‌چوب‌ها، بقایای اجساد، صدف و فسیل جانورانی از جمله شکم‌پایان، مرجان‌ها و برجکی‌ها مشاهده شده‌است.

از اشک رخم نمونه گلزار است چشمم ز غمت عقیق لولو بار است

دل فیّاض ز غم لب تو چه شد که غوطه به خون زند که جفای لعل لب تو خون به دل عقیق یمن کند

[چون] عقیق و مرجان است، نامش را نمی‌دانم

به آتش جگر آفتاب آب زدن ازان عقیق لب آبدار می‌آید

ارغوان بر طرف شاخ تو پنداری راست مرغکانند عقیقین زده بر بابزنا

دل رمیده ما شکوه از وطن دارد عقیق ما دل پرخونی از یمن دارد

دره التاج نبوت چه عقیق گلگون شده غلطان در خون

اندیشهٔ مفرح یاقوت داشت دل غافل که نشئه در می همچون عقیق بود

چو کوه کوه عقیق و چو توده توده زر چو پاره پاره روح و چو رشته رشته جان