رعیت

کارگرانی که در بنای تخت جمشید نقش داشتند، از ملت‌های مختلف چون ایرانی، مصری، بابلی، یونانی، عیلامی و آشوری تشکیل می‌شدند که همهٔ آنان رعیت دولت شاهنشاهی هخامنشی ایران به‌شمار می‌رفتند. بر اساس خشت‌نوشته‌های کشف شده در تخت جمشید در ساخت این بنای با شکوه معماران، هنرمندان، استادکاران، کارگران، زنان و مردان بی‌شماری شرکت داشتند که علاوه بر دریافت حقوق از مزایای بیمه کارگری نیز استفاده می‌کردند. ساخت این مجموعه بزرگ و زیبا بنا به روایتی ۱۲۰ سال به طول انجامید.

در اواخر عصر برنز، اورشلیم پایتخت یک حکومت محلی رعیت-محور مصری، دارای یک پادگان نظامی کوچک و تحت فرمانروایی عبدی هیبا بوده است. در زمان ستی یکم (۱۲۹۰–۱۲۷۹ پیش از میلاد) و رامسس دوم (۱۲۷۹–۱۲۱۳ پیش از میلاد)، همگام با توسعهٔ شهر ساخت‌وسازهای عمده در آن انجام شد.

اسواران اغلب به عنوان مثالی برای وجود نظام ارباب‌رعیتی در ایران معرفی می‌شوند که بعدها تبدیل به شوالیه‌های اروپایی شدند. به گفته مورخان مانند آرتور کریستنسن و گئو ویدن‌گرن این اسوار معادل شوالیه اروپایی است. هرچند که الگویی برای شوالیه‌های اروپایی بودند و شباهت زیادی با آنها دارند اما با دیدگاه تاریخی این فرض غلط است.

دین خدای ملک رسول است و، خلق پاک امروز امتان رسولند و رعیتش

فکندن در اقلیم بیهوده شور معاش رعیت گرفتن به زور

آن که بنای همه کارها تا تواند بر رفق نهد نه به عنف. رسول (ص) گفت، «والی که با رعیت رفق کند فردا با او رفق کنند»، و دعا کرد و گفت، «بارخدایا هر والی که با رعیت رفق ورزد تو با او رفق کن و هرکه عنف کند تو با او عنف کن». و گفت، «نیکو چیزی است ولایت، کسی را که به حق آن قیام کند، و بد چیزی است ولایت، کسی را که در آن تقصیر کند».

چو بر کندی از دست دشمن دیار رعیت به سامان تر از وی بدار

هم رعیت هم سپه برباد رفت نام شاه و کشورش از یاد رفت

در قرآن آمده‌است که ذوالقرنین گفت «و سنقول له من امر یسرا» یعنی اگر کسی نیکویی کرد، خواهید دید که در برابر از طرف من به او به سختی و به بدی رفتار نخواهد شد. مورخان یونان عموماً به حقیقت این مطلب ایمان دارند و می‌نویسند که کوروش کبیر با همه به نیکی و داد رفتار کرد؛ مردم را زیر بار خراج گران و مالیات‌های سنگین که از طرف پادشاهان بر دوش رعیت نهاده شده بود نجات داد. آسان گرفتن کوروش در کارها و مهربانی او دوره جدیدی در آسایش و رفاه قاطبه مردم پدیدآورد(کوروش کبیر).

بعد از دورهٔ کوتاه اقامت در لندن، به‌طور دائمی به خانه دان‌هاوس، که در جایی که بعدها روستای رعیتی دان نام گرفت قرار دارد، نقل‌مکان کردند. این روستا حدود ۲۶ کیلومتر از کلیسای جامع سنت پل و با کالسکه و ترن تقریباً دو ساعت تا پل لندن فاصله داشت؛ و بعدها به نام دان نامگذاری شد.

رعیت را ازین بهتر ببخشود همه شهر از بداندیشان بپالود

مهربان بود بر رعیت خود از برای صلاح دولت خود

بر رعیت مهربانی و به ظالم قهرمان می بری هر جا که باید لطف و قهر خویش کار

زان مقام اندیش کانجا همبرند با رعیت هم امیر و هم زعیم

بخت بیدار تو دارد مر رعیت را چنانک دایه طفل نازنین را شیرخوار و شیرخواب

اریستاوی (گرجی: ერისთავი، به‌معنی رئیس ملت) یک لقب ارباب‌رعیتی در گرجستان بود، تقریباً معادل استراتیگوس‌های امپراتوری بیزانس و به طور معمول به زبان انگلیسی دوک ترجمه می‌شد. در سلسله مراتب اشرافی گرجستان، این عنوان سومین مقام شاهزادگی و فرمانداری یک استان بزرگ بود. دارندگان این عنوان فرماندهان رسمی نظامی بودند که یک پرچم، یک لباس، انگشتر، کمربند و نیزه مشخص داشتند و نژاد خاصی از اسب را سوار می‌شدند.