آلکالی

فسفاتازهای قلیایی (الکالین فسفاتاز) گروهی از هیدرولازها هستند که گروه فسفات را از برخی مولکولها برمی‌دارند مانند پروتئینها، نوکلئوتیدها و آلکالوئیدها. چون این آنزیمها در محیط قلیائی فعالترند بنام آلکالین فسفاتاز نامیده شده‌اند.

فسفاتاز قلیایی که در روده، جفت و بافت ژرمینال یافت می‌شود، فسفاتاز قلیایی بافت خاص است، به این معنی که آنها فقط در بافت‌هایی یافت می‌شوند که در شرایط فیزیولوژیکی بیان می‌شوند، اما ممکن است در زمینه‌های خاصی که در شرایط خاص وجود دارد، به مخزن گردش خون آلکالین فسفاتاز سرم برای افزایش تحریک تولید آنها افزوده شوند.

فلزهای قلیایی که آلکالیدی از آن‌ها شناخته شده‌است:

فسفاتاز آلکالین غیروابسته به بافت به بخشی از این آنزیم که عمدتاً در گردش خون دیده می‌شود گفته می‌شود، از این رو از علاقه‌مندی بالینی نسبت به آن وجود دارد. این ایزوآنزیم توسط یک ژن منفرد کدگذاری شده و در جگر، استخوان و کلیه‌ها بیان می‌شود. آلکالین فسفاتاز روده ای توسط ژن دیگری کدگذاری می‌شود که متفاوت از ژنی است که برای آلکالین فسفاتاز جفتی و ایزوآنزیم ریگان (شبه آنزیم آلکالین فسفاتاز جفتی که از تومورهای سرطانی و در مقادیر زیاد از لنفوم هاجکین ترشح می‌شود) کدگذاری می‌کند. تمام آلکالین فسفاتاز غیروابسته به بافت خاص توالی اسیدهای آمینه مشابه دارند اما کربوهیدرات و زنجیره جانبی لیپیدی متفاوتی داشته که پس از ترجمه، ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی منحصر به فردی را به ارمغان می‌آورد.

آمالگام سدیم به عنوان محصول جانبی فرایند کلرآلکالی تولید می‌شود و به عنوان یک عامل کاهنده مهم در شیمی آلی و غیرآلی استفاده می‌شود. بوسیله آب، آن را به محلول غلیظ سدیم هیدروکسید، هیدروژن و جیوه تجزیه می‌کنند، سپس می‌تواند دوباره به فرایند کلرالکالی برگردد. اگر به جای آب از الکل کاملاً بدون آب استفاده شود، به جای محلول قلیایی، نمک سدیم و الکل تولید می‌شود.

در سنگ‌های آتشفشانی، سانیدین فلدسپات آلکالی متداول است اما ارتوکلاز ممکن است در بعضی از سنگ‌های سیلیسی حرارت پائین نیز یافت شود.

آلکالیژنس‌های مدفوع در بیماران مبتلا به نقص ایمنی باعث سپتیسمی بیمارستانی می‌شود که ناشی از همودیالیز آلوده یا مایعات داخل وریدی است.

آلکالین فسفاتاز مانند هر پروتئین دیگر سرم رفتار می‌کند. نیمه عمر آن ۷ روز بوده و کلیرانس یا پاک سازی آن از سرم مستقل از ظرفیت مجاری صفراوی یا ظرفیت عملکرد جگر است. محل تخریب آلکالن فسفاتاز به هیچ وجه شناخته نشده‌است. سطح فسفاتاز قلیایی سرم ممکن است تا یک هفته پس از قطع انسداد مجاری صفراوی افزایش یابد. جگر در اکثر بیماران با سطوح بالای آنزیم منبع اصلی است. احتمال افزایش فعالیت‌های استئوبلاستیک در اختلالات استخوانی یا به‌طور معمول در طول دوره‌های رشد، احتمالاً زیاد است. افزایش ترشح آلکالین فسفاتاز جفتی در سه‌ماهه آخر، موجب افزایش سطح آن در زنان باردار می‌شود.

این کانی معمولاً در سنگ‌های آتشفشانی آلکالی مانند پگماتیت، کربناتیت و نفلین تشکیل می‌شود. همچنین در سنگ‌های دگرگونی شیست، گنیس و شیست آبی نیز ایجاد می‌شود.

آلیاژ دواردا، آلیاژی از مس (۴۹ تا ۵۱ درصد)، آلومینیم (۴۴ تا ۴۶ درصد) و روی (۴ تا ۶ درصد) است. این آلیاژه به عنوان یک عامل کاهنده در شیمی تجزیه در تشخیص نیترات‌ها پس از کاهش شان به آمونیاک در شرایط آلکالی کاربرد دارد. نام این آلیاژ از نام شیمی‌دان ایتالیایی آرتورو دواردا (۱۹۴۴–۱۸۵۹) گرفته شده‌است.