باده

در فارسنامه ناصری که مربوط به دوران قاجار است از آباده بدین صورت یاد شده‌است:

ابن جامع در مکه به دنیا آمد. وی از خاندان قریش بود و حافظ قرآن بود. مادرش با سیاط (موسیقی‌دان عرب، درگذشتهٔ ۱۶۹ ه‍.ق) ازدواج کرد و ابن جامع موسیقی را از سیاط و نیز از یحیی مکی (موسیقی‌دان عرب، درگذشتهٔ ۲۱۸ ه‍.ق) فراگرفت. ابن جامع که مستمند بود، از مکه به مدینه مهاجرت کرد و سپس به بغداد رفت و در آنجا به واسطهٔ مهارتش در آواز مورد توجه مهدی خلیفهٔ سوم عباسی قرار گرفت. او در دربار عباسی، هم‌دورهٔ ابراهیم موصلی دیگر موسیقی‌دان دربار بود. اگر چه موصلی و ابن جامع هر دو به واسطهٔ باده‌گساری مورد غضب خلیفه بودند، اما خلیفه به واسطهٔ این که ابن جامع از خاندان قریش بود، در تنبیه او تخفیف می‌داد.

ما غم رز چرا خوریم همی خیز تا باده ها خوریم گران

چو هست باده بی دردسر مر از خون به جام باده پر دردسر چه کار مرا؟

جزایر اقیانوس آرام دارای جنگل‌های بارانی استوایی و آب و هوای گرمسیری گرم‌دشتی (ساوانا) هستند. در بخش‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری اقیانوس آرام، پدیده ال نینو بر شرایط آب و هوایی تأثیر می‌گذارد. در غرب اقیانوس آرام، بادهای موسمی و فصل مرطوب مرتبط با آن در طول ماه‌های تابستان با بادهای خشک زمستانی که در سراسر اقیانوس از خشکی آسیا می‌وزند، در تضاد قرار می‌گیرند.

براساس گزارش ایستگاه هواشناسی اردبیل که در ارتفاع ۱۳۷۲ متری واقع شده، بارندگی این شهر در سال ۱۳۷۲ برابر ۷/۳۲۷ میلی‌متر گزارش شده‌است. این شهرستان دارای زمستان‌های بسیار سرد و تابستان‌های معتدل است. متوسط درجه حرارت آن در حدود هفت درجه سانتی‌گراد است. وجود کوهستان‌های سبلان، تالش و بزغوش، تأثیر بخارهای دریای خزر و بادهای سرد شمالی و وجود جنگل‌های شمال و شرق آن در میزان بارندگی و نوسان دمای شهرستان اردبیل بسیار مؤثر است.

شهرستان آباده شمالی‌ترین شهرستان استان فارس ایران است. مرکز این شهرستان، شهر آباده است.

ما در میخانه را بگشوده ایم باده نوشان خوش شرابی می کشند

بر طبق این قانون که اولین تقسیمات کشور به شکل استان و شهرستان (شکل کنونی تقسیمات کشوری) بود، شهرستان آباده به مرکزیت شهر آباده یکی از ۶ شهرستان استان هفتم و ۴۹ شهرستان کشور بوده‌است.

فارس:اقلید، آباده، سپیدان، گله دار، بیضا

از ملاحت مستی آن لعل میگون کم نشد کار صد بیهوشدارو این نمک با باده کرد

سخن از عز ملک سلطان گوی باده بر یاد ملک سلطان ده

وجه می گر نبود منکه ببوئی مستم جا بهمسایگی باده فروشان گیرم

زبان شهر آباده فارسی است و بخش دیگری از مردم این شهر به زبان‌های لری و ترکی قشقایی سخن می‌گویند

دل ز مستان راه بر نکنی اگر از باده سر گران داری

آینه‌کاری و گچ‌بری و منبت‌کاری که در امامزاده‌هایی مانند شاهچراغ به چشم می‌خورند. درب و پنجره‌های چوبی در ساختمان‌های قدیمی مانند مسجد نصیرالملک و کارهای دستی در عمارت کلاه‌فرنگی آباده و طرح مسجد کبیر نی‌ریز هم از این دست هستند.

تا حرف می بلند نگردد میان خلق دل بادهٔ سخن ز ره گوش می کشد

چون ز کفت باده کشم بی‌خبر و مست و خوشم بی‌خطر و خوف کسی بی‌شر و شور بشر‌ی

در سیستان بادهای سخت مداوم می‌وزد به همین سبب در آنجا آسیاب‌های بادی برای آرد گندم به مردم ساخته‌اند. این بادها ریگ‌ها را از جایی به جایی دیگر می‌برند و مردم آنجا با استفاده از تجارب گذشتگان که بر پایه دانش هندسه استوار است سرزمین خودرا از خطر ریگ روان نگه می‌دارند. و من شنیدم که در آنجا اگر بخواهند ریگ را از جایی به جای دیگر منتقل کنند، در نزدیک ریگ تپه و دیوارهای چوبی تعبیه می‌کنند و در پایین آن دری قرار می‌دهند. باد از آنجا داخل شده و آن در را می‌پراند و در بالای آن چون گردبادی می‌سازد و ریگ را به جای که منظور ایشان است منتقل می‌کنند.

نقدِ دلی که بود مرا صرف باده شد قلبِ سیاه بود از آن در حرام رفت