ابان
معنی کلمه ابان در لغت نامه دهخدا

ابان

معنی کلمه ابان در لغت نامه دهخدا

( آبان ) آبان. ( اِخ ) نام فرشته موکل بر آب و تدبیر امور و مصالحی که در ماه آبان و روز آبان واقع شود. || ( اِ ) ماه هشتم از سال شمسی مطابق برج عقرب و تشرین اول یعنی ماه دوم خزان میان مهر و آذر و آن را آبانماه و اَبان نیز گویند :
ز میغ و نزم که بد، روز روشن از مه تیر
چنان نمود که تاری شب از مه آبان.عنصری.آب انگور بیاریدکه آبان ماهست
وقت منظر شد و وقت نظر خرگاهست
دست تابستان از روی زمین کوتاهست.منوچهری.و آفتاب در این ماه [ آبان ] در برج عقرب باشد. ( نوروزنامه ).
گرم خونم چو آب در مرداد
سردآهم چو باد در آبان.سنائی.گرچه درغربت ز بی آبی شکسته خاطرم
زآتش خاطر به آبان ضیمران آورده ام.خاقانی. || نام روز دهم ازماههای فرس و برحسب رسم مطرد که چون نام ماه با روزتطابق کند آن روز را عید گیرند، روز آبان در این ماه یکی از اعیاد دوازده گانه سال است. و روز آبان را آبان روز و آبانگان نیز گویند :
آبان روز است و ماه آبان
خرم گردان به آب رز جان.مسعودسعد.و گویند در این روز زَو پادشاه ایران بر افراسیاب پیروزی یافته و او را از ملک خویش برانده است و نیز در این روز پس از پنج یا هفت سال خشکی و قحط باران آمده است.
- امثال :
آبان ماه را بارانکی دیماه رابرفکی ، فروردین ماه شب ببار روز ببار ؛ برای خوبی زرع بارانی اندک به آبان و برفی کم به دی و به فروردین باران بسیار باید.
ابان. [ اَ ] ( اِ ) آبان. آبانماه. ماه هشتم سال شمسی فارسی مطابق عقرب عربی و تشرین اول سریانی. و آن ماه دوم خزانست. اقطمبریوس رومی از دهم مهر تا دهم آبان باشد :
پس از شهریور و مهر و ابان و آذر و دی دان
که بر بهمن جز اسفندارمذ ماهی نیفزاید.ابونصر فراهی.
ابان. [ اَ ] ( اِخ ) نام دو کوه است ؛ ابان ابیض در مشرق حاجز و ابان اسود از بنی فزاره باشد و آن دو را ابانان گویند.
ابان. [ اَ ] ( اِخ ) نام شهری بوده است به کرمان از ناحیه روذان.
ابان. [ اِب ْ با ] ( ع اِ ) هنگام. گاه. وقت. حین. اوان. || اول هر چیز. ج ، ابابین.

معنی کلمه ابان در فرهنگ معین

( آبان ) [ په . ] ( اِ. ) ۱ - ایزد نگهبان آب . ۲ - هشتمین ماه از سال خورشیدی . ۳ - روز دهم هر ماه شمسی .
( اَ ) (اِ. ) آبان ، هشتمین ماه سال خورشیدی .

معنی کلمه ابان در فرهنگ عمید

( آبان ) ۱. ماه هشتم از سال خورشیدی ایرانی، ماه دوم پاییز، آبان ماه.
۲. فرشتۀ موکل بر آب.
۳. [قدیمی] روز دهم از هر ماه خورشیدی: آبان روز است روز آبان / خرم گردان به آبِ رَز جان (مسعودسعد: ۵۴۶ ).
= آبان

معنی کلمه ابان در فرهنگ فارسی

( آبان ) نام ایزد نگهبان آب در آیین زرتشتی موکل بر روز دهم هر ماه شمسی ( آبان روز ) و ماه هشتم هر سال شمسی ( آبان ماه )
( اسم ) ۱ - ( اسم ) ایزد نگهبان آب ۲ - ماه هشتم از سال شمسی که طبق تقویم کنونی مطابق با ماه دوم پاییز است . ۳ - روز دهم هر ماه شمسی.
نام فرشته موکل بر آهن و تدبیر
روز دهم از هر ماه خورشیدی
آبان
وقت هنگام اول هر چیز

معنی کلمه ابان در فرهنگ اسم ها

اسم: آبان (دختر، پسر) (پهلوی، فارسی) (طبیعت) (تلفظ: ābān) (فارسی: آبان) (انگلیسی: aban)
معنی: نام ماه هشتم از سال شمسی، نام فرشته نگهبان آب، آبها، ( در گاه شماری ) ماه هشتم از سال شمسی، ( در قدیم ) نام روز دهم از هر ماه شمسی، ( در آیین زرتشتی ) نام فرشته ی موکل آب و تدبیر امور مسائل آبان ماه، نام روز دهم از هر ماه شمسی در ایران قدیم

معنی کلمه ابان در دانشنامه عمومی

شهر تاریخی آبان از شهرهای کهن ایران است که هم اکنون شهرستان انار نام دارد. انار یکی از شهرستان های استان کرمان است که شمال این استان واقع شده است. "شهر انار تا پیش از حمله عرب ها به ایران، "آبان" نام داشته است. این شهر در دوران باستان بخشی از "ولایت اصطخر" فارس بوده اما از حدود ۱۵۰۰ سال پیش در قلمروی کرمان قرار گرفت. " آبان یشت یکی از یشت های اوستاست و با توجه به اینکه مردم کهن این شهر، زرتشتی بوده اند؛ احتمال داده شده که نام آبان از اوستا گرفته شده باشد. در مرکز شهر انار، یک ارگ بزرگ قرار دارد که در دوران ساسانیان ساخته شده است.
ارگ اناردارای ۲۳۴۰ متر طول، ۱۸۶۰ متر عرض و ۳۳۴۰ متر قطر است. این ارگ سه طبقه بوده است.
بناهای داخلی این ارگ حدود ۲۵ سال پیش سالم بوده، به خصوص اتاق های دو طبقه آن که کاملاً قابل استفاده بوده اند اما یک عضو سپاه پاسداران در نخستین سال های پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ ایران، با ورود به این ارگ، بخش زیادی از ساختمان های داخلی آن را به این دلیل که "محل فساد" بوده اند، تخریب کرده است.
این ارگ مورد فعالیت های پژوهشی نظیر کاوش ها و حفاری های باستان شناسانه قرار نگرفته است.
پلان ارگ به شکل مستطیل می باشد که در جهت شرق به غرب کشیده شده است. این پلان مستطیل شکل بر روی تپه ای واقع شده که توسط شش برج و بارو، محصور گردیده است.
"با توجه به شواهد موجود می توان گفت که برخی از فضاها دو طبقه و برخی دیگر یک طبقه ساخته شده اند، که همین فضاهای یک طبقه عموماً در حاشیه قلعه قرار گرفته اند و عمدتاً کاربری مسکونی، خدماتی و عامه نشین داشته اند.
این ارگ متشکل از فضاهای یک طبقه و دو طبقه ای است که فضاهای یک طبقه عمدتاً در حاشیه ارگ قرار گرفته اند و دارای کاربری خدماتی، مسکونی بوده اند و در واقع بخش عامه نشین آن محسوب می شود که شامل فضاهای خدماتی نظیر اصطبل ها، طویله ها و. . . و همچنین محل سکونت مردم عادی و خدم و حشم می باشد.
بناهای دو طبقه که در مرکز ارگ واقع شده اند مقر حکومتی و مرکز سیاسی ارگ می باشد که کاوش های باستان شناسی می تواند در بررسی دقیق نوع نقشه، معرفی فضاها، عناصر تشکیل دهنده و نحوه استقرار آن ها در مجموعه کمک شایانی کند.
معنی کلمه ابان در فرهنگ معین

معنی کلمه ابان در دانشنامه آزاد فارسی

آبان. واژه آبان در فارسی میانه به معنی «آب ها»ست، کلمۀ آب با «ان» جمع بسته شده است. آب در زبان های هندو ایرانی مؤنث است، از این رو آن را مظهر و جلوه خدایان مادینه یا ایزدبانوان می دانستند و حرمت و ستایش می کردند، ازجمله آناهیتا ایزدبانوی آب بود. در تقویم زردشتی که هر روز ماه نام خاصی داشت، روز دهم هر ماه را آبان روز می نامیدند. در تقویم شمسی ایران، آبان ماه هشتم سال است.

معنی کلمه ابان در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] آبان. آبان، نام هشتمین ماه از سال در تقویم شمسی و دومین ماه از فصل پاییز در تقویم کنونی ایرانی و نیز نام دهمین روز از ماه شمسی در تقویم ایرانیان قدیم است.
آبان (به همین تلفظ در فارسی میانه) به معنی « آب ها» است و نامگذاری این ماه بدین نام به اعتبار تقدس آب در نظر ایرانیان قدیم و انتساب آن به ایزدِ ناهید (اَناهیتا = ایزد آب ها) است و همچنین به این سبب است که در این ماه انتظار بارندگی می رفته است.
برگرفته از تقویم زردشت
این نام مانند ماههای دیگر ایرانی از تقویم زردشتی گرفته شده (نک : تقویم) که آغاز کاربرد آن احتمالاً از دوره هخامنشیان ( سده ۵ ق م) و رواج آن از دوران اشکانیان (حدود سده اول ق م) بوده است. در اواخر دوران ساسانی به سبب رعایت نکردن کبیسه ها، اول فروردین یا نوروز با ماه ژوئیه رومی در تابستان مقارن شده بود.
بیرونی، ابوریحان، ساقطات الآثار الباقیة (استاد منتشر نشده اسلامی)، ص۴۰، به کوشش فوک، یوهان، لایپزیگ، ۱۹۵۲.
اما اهمال در اجرای کبیسه ها همچنان ادامه یافت تا در زمان ملکشاه در ۴۶۷ق/۱۰۷۴م، اول فروردین با ۱۲ حوت مطابق شده بود. به دستور این پادشاه اول فروردین را ۱۸ روز جلو تر بردند و در اول حَمَل قرار دادند.
تقی زاده، سیدحسن، بیست مقاله، ج۱، ص۴۳۰، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۶ش.
...
[ویکی شیعه] آبان. آبان، نام هشتمین ماه از سال در تقویم شمسی و دومین ماه از فصل پاییز در تقویم کنونی ایرانی و نیز نام دهمین روز از ماه شمسی در تقویم ایرانیان قدیم است.
۱۳۵۸ش. شهادت آیت الله سید محمدعلی قاضی طباطبایی
[ویکی شیعه] آبان (ماه). آبان هشتمین ماه از سال خورشیدی (شمسی) است. این ماه در تقویم کنونی ایران ۳۰ روز دارد.
[ویکی فقه] ابان (ابهام زدایی). ابان ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • ابان تغلب، اَبانِ بن تَغْلِب، ابوسعید بن رُباح بَکری جُرَیری کِنْدی رَبَعی کوفی (د ۱۴۱ق/۷۵۸م)، ادیب، قاری، فقیه، مفسّر و از محدّثان بنام امامیّه• ابان بن ابی عیاش، اَبانِ بْنِ اَبی عَیّاش، ابواسماعیل فیروز بصری تابعی (د ۱۳۸ق/۷۵۵م)، محدث شیعی در سدۀ ۲ق/۸م• ابان بن سعید، اَبانِ بن سَعید (د ۱۳ق/۶۳۴م)، از اصحاب پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله)• ابان بن عثمان، اَبانِ بنِ عُثْمان، ابوسعید، ابان بن عثمان بن عفّان قرشی اموی مدنی (د ۱۰۵ق/۷۲۳م)، فرزند سومین خلیفه (از خلفای راشدین)
...

معنی کلمه ابان در ویکی واژه

آبان، هشتمین ماه سال خورشیدی.

جملاتی از کاربرد کلمه ابان

کارخانه ارج در سال ۱۳۱۶ در یک کارگاه کوچک درون خیابان سی متری تهران، پایتخت ایران، به همراه ۸ کارگر با هدایت خلیل ارجمند، استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران، به صنایع غیردولتی ایران پیوست. پس از درگذشت خلیل ارجمند، مدیریت این کارخانه تا انقلاب اسلامی، بر عهده برادران ارجمند قرار گرفت و توانست به موفقیت‌های چشم‌گیری برسد.
در دلم بگذشت و چشمم اشک بی‌تابانه ریخت زاهدی را گویی از کف سبحهٔ صد دانه ریخت
شتابان در قلعه آمد چو باد ندا زد که ای بانوی کج نهاد
شهرت ابن هیثم در نجوم بیشتر به سبب تألیف رساله‌ای است به نام مقاله فی هیئته العالم. ظاهراً این رساله از آثار جوانی او است، زیرا در آن از «پرتوی که از چشم خارج می‌شود» سخن گفته‌است و ماه را جسمی صیقلی توصیف کرده که نور خورشید را «باز می‌تاباند».
بقعه بید آبادی مربوط به دوره قاجار است و در اصفهان، جنوب تخت فولاد، خیابان سعادت آباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۰۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ز راه عشق کسی جان نبرد خیر دهاد خدای قافله سالار این بیابان را
شیخ احمد در اواخر زندگی با دولت قطر اختلاف پیدا کرده بود و قصد ترک آن کشور را داشت. با این وجود پس از درگذشتش، شیخ تمیم و شیخ حمد در مراسم ختم او در دوحه حاضر شدند. سفیر ایران در قطر در سال ۱۴۰۰ از نام‌گذاری خیابانی در سوق واقف دوحه به نام شیخ احمد انصاری خبر داد.
آب‌انبار نجف خان؛ نام آب‌انباری تاریخی مربوط به سدهٔ ۱۲ قمری - دورهٔ افشار است و در شهرستان زاوه، شهر دولت‌آباد، خیابان شهید رجایی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۳۸۶۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
در اوت ۱۹۹۳، بابانگیدا به دنبال ابطال انتخابات ۱۲ ژوئن از سمت خود استعفا داد. او فرمانی مبنی بر تأسیس دولت ملی موقت به رهبری شونکان را امضا کرد که متعاقباً به عنوان رئیس دولت سوگند یاد کرد.
با خیابان جنان بس فرقها دارد دلم کاندر آن طوبی بود در این قدر عنای تو
«دوران گفت‌وگو[ی بین مردم و حکومت]، خیلی سال است که گذشته‌است؛ سال‌ها ما خواستیم گفت‌وگو کنیم؛ و[لی] چیزی [به]جز اعدام و حبس و تهدید، گیرمان نیامد. سال‌ها صدای قشر کثیری از جامعه را خفه کردید و از نتیجه آن نترسیدید…؛ از شما پرسیدیم چرا زدید؟! چرا سه بار زدید؟! و گفتید خطای انسانی بوده…! ۱٫۵۰۰ نفر را در خیابان به گلوله بستید…؛ دیگر برای ما حرف از گفت‌وگو نزنید؛ ما از شما خشمگینیم بابت تمامی این چند دهه جنایت‌تان.» (بیانیه برخی از دانشجویان)
صفت چشمهٔ خورشید به دریای سپهر که کند پرتو او ماه سما را تابان
به تنگ آمد دل، از خودسازی این باغ و بستان‌ها دگر دست من است و، دامن پاک بیابان‌ها
بیابانی در خاورمیانه، اقلیم مناطق معتدل در شرق و مرکز قاره تا اقلیم مناطق وسیع زیر قطبی و قطبی در سیبری را شامل می‌شود.
شیعه و سنی هر دو بر این باور اند که علی النقی در خانهٔ خود دفن شد و آن را از دلیل پسر یعقوب نصرانی خریده‌بود. این خانه گسترده و بزرگ بوده و همهٔ صحن امروزی، را در بر می‌گیرد. حسن عسکری نیز در کنار پدرش بخاک سپرده شد. چون پیرامون آن‌جا پادگان نظامی بود، شیعیان و علاقه‌مندان به اهل بیت، پنهانی به زیارت می‌رفتند و پنجره‌ای سوی خیابان گشوده‌بودند که زایران زیارت می‌کردند و درون خانه نمی‌شدند. البته اداره آن دست شیعیان بود. حسن عسکری خادمی داشت ساکن این خانه، و هر بخش خانه که خراب می‌گشت مرمت می‌نمود. این وضع تا سال ۳۲۸ قمری و پایان غیبت صغرا ادامه داشت.
به ریگ بحر و بیابان محاسبان قضا فضایل تو شمردند و ماند نامحصور
هر سر خار بیابان شجر طور بود دیده گر آینه حسن خداداده کنی
آب‌انبار محمد علی بیگ لار مربوط به دوره صفوی است و در لار، خیابان ساحلی، سمت چپ خیابان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲ آبان ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۵۰۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
به چشم این راه را چون مهر تابان قطع می کردم اگر از گوشه ابروی او می بود ایمایی
در و بام و دیوار از او بلور چو خورشید تابان نمودی ز دور