اهمال

ابوالقاسم منصور بن محمد بن کثیر، ملقب به شیخ العمید (درگذشت بعد از ۴۳۲ قمری / ۱۰۴۱ میلادی)، دیوان سالار و وزیر عصر غزنوی بود. پدر و پدربزرگ او، مقامات مهمی را در دیوان ابوعلی سیمجور و وزارت سامانیان داشتند. ابوالقاسم در دوران حکومت سلطان محمود غزنوی به عنوان ریاست دیوان عرض رسید، و ازین رو به ابوالقاسم عارض نیز شناخته می‌شود. پس از عزل احمد بن حسن میمندی از وزارت ابولقاسم از نامزدهای رسیدن به وزارت بود، اما محمود (به دلیل نگرانی از اهمال او امور اداری یا شک در توانایی او) از تعیین او به این مقام خودداری کرد.

و آن بی‌مروت خدمت دختر امیر بودی، پیرایه را بشناخت، با خود گفت: فرصتی یافتم، اگر اهمال ورزم و آن را ضایع کنم از فواید حزم و حذاقت و منافع عقل و کیاست بی‌بهره گردم، و پس ازان بسی باد پیمایم و در گرد آن نرسم. عزیمت بر این غدر قرار داد و به درگاه رفت و خبر داد که: کشنده دختر را با پیرایه بگرفته‌ام حاضر کرده. بیچاره چون مزاج کار بشناخت زرگر را گفت:

از غم دهر به یک جام حمایت نکنی ساقیا جانب رندان عجبت اهمالیست

وعده توبه ز اهمال به پیری مفکن پنبه درگوش به انداز شنیدن مگذار

علائمی مانند نا توانی در تصمیم‌گیری، کمال گرایی، دوری گزینی، اهمال کاری و ناتوانی در برنامه‌ریزی و

چو در سرایر قرآن شدم مجاهده کش درآن مجاهده جایز نداشتم اهمال

فصرفت عمری کله فی حمده بشراشری ابدا بلا اهمال

از جمله قطعیات مذهب ما طایفه امامیه این است که در این عصر غیبت علی مغیبه السلام، آنچه از ولایات نوعیه را که عدم رضاء شارع مقدس به اهمال آن حتی ـ در این زمینه ـ معلوم باشد، وظایف حسبیه نامیده و نیابت فقهای عصر غیبت را در آن قدر متیقن و ثابت دانستم، حتی با عدم ثبوت نیابت عامه در جمیع مناصب، و چون عدم رضاء شارع مقدس به اختلال نظام و ذهاب بیضه اسلام بلکه اهمیت وظایف راجع به حفظ و نظم ممالک اسلامیه از تمام امور حسبیه از اوضح قطعیات است، لذا ثبوت نیابت فقها و نواب عام عصر غیبت در اقامه وظایف مذکوره از قطعیات مذهب خواهد بود…

۷. این واقعیت تلخی ست که شهرداری نماسازی را کنترل نمی‌کند ولی علت آن را باید در نبود و کمبود ضوابط و سازو کارهای طراحی شهری جستجو کرد نه اهمال‌های شهرداری.

مژدهٔ قتل مرا داد و به تعجیل گذشت ترسم آخر گذرد عمر من از اهمالش

سیم آرزوی آنک خال تواند پرستنده و ناهمال تواند

بنا بر نوشته‌ها ادویگ جوانی خوش‌سیما بود که بیشتر وقتش را با بانو الفگیفوی زیباروی می‌گذراند. دانستن قدیس از اهمال‌ورزی او در انجام وظایفش خشمگین شد و ادویگ را وادار به بازگشت نمود. در نوشتهٔ دیگری آمده است که ادویگ جشن تاجگذاری‌اش را رها کرده به دیدار الفگیفو رفت. دانستن شاه جوان را وادار نمود تا به مراسم بازگردد و همین موضوع سبب نفرت ادویگ از دانستن شد.

آنکه در اهمال سعی خدمتش بی‌گاه‌وگاه عمرها گه جنگ با من داشتی گاهی عتاب

ز روی رای بکاری که می کند رغبت زمانه کیست در انجام آن کند اهمال

پس از ترک هرات توسط نادر، قبایل ابدالی به رهبری ذوالفقار خان شورش کرده و حاکم منصوب نادر، اللهیارخان غلزایی را از آنجا راندند. اهمال ابراهیم خان، برادر نادر در مواجه شدن با افغان‌ها، سبب تصرف مشهد به دست افغان‌ها شد. پس از بازگشت نادر از غرب، پس از محاصره یک ساله توانست شهر هرات (۱۱۴۴ ه‍.ق) را به تصرف درآورد. نادر پس از بازگشت از هرات به بازسازی آرامگاه امام رضا پرداخت.

و چون قبح تقصیر در مکافات حقوق ملوک و رؤسا به بذل طاعت و شکر و محبت و سعی صالح تا این غایت معلوم است بنگر که در قیام به حقوق مالک الملک بحقیقت، که هر ساعت بل هر لحظه چندان نعم و ایادی نامتناهی از فیض جود او به نفوس و اجسام ما می رسد که در حد عد و حیز حصر نتوان آورد اهمال و تقاعد تا چه غایت مذموم و منکر تواند بود.