ایضاح

وان گاه که تصریح و کنایت نتوانست یک غاز به ایضاح و به الغاز ستاند

ز پیش خویش بینداز عمدة الکتاب به دست خویش فرو شو مسائل ایضاح

وَبْعَد النَّبت ذُوْالْحِسِّ وَالْکُلُّ عاقٌّ بِخلافة کَشْفاًوَایضاحِ بُرْهانِ

و کیف یحکی عن مشاهد القدس و معاهد الانس. مبتلی بمظالم النفس فی مظایق الحس و لم لا ملکت عنانی و سرحت بنانی و سعیت مع ضیق المجال فی الامرر المحال حتی هتکت عرض طبعی و اظهرت عقلی ففی کل ماقلت و کتبت و شرحت و اطنبت لم تیفق لی شیء احبه قریبا من شرح محامد اوصافه و مکارم اخلاقه و کلما طولت و فصلت ما کنت الاکمن لایعرف عیبنه عن رشده و یکشف سره بیده و یبالغ فی افضاح نفسه و ایضاح نقصه، اتوب الیک یا مولای مما تقصر عن مدایحک البیان

یک در نگشود ز مفتاحش اشکال افزود ز ایضاحش

گر نطق تو انگیزد مرموز نیارد مرموزتر از سحر تو بر معجزه ایضاح

و هرگز گمان نداشتم که مکافات نصیحت و ثمرت خدمت این خواهد بود که بقای من ملک را رنجور و متاسف گرداند. چون شیر سخن دمنه بشنود گفت: او را بقضات باید سپرد تا از کار او تفحص کنند، چه در احکام سیاست و شرایط انصاف و معدلت. بی ایضاح بینت و الزام حجت جایز نیست عزیمت را در اقامت حدود بامضا رسانیدن. دمنه گفت: کدام حاکم راست کارتر و منصف تر از کمال عقل و عدل ملکست؟ هر مثال که دهد نه روزگار را بدان محل اعتراض تواند بود و نه چرخ را مجال مراجعت.

بود ز لمعهٔ مصباح ذات کامل او هزار منهج ایضاح در طریق رشاد