اسکندریه

ابراهیم انیس (۱۹۰۶–۱۹۷۸) زبان‌شناس مصری بود. در قاهره زاده شد و در دارالعلوم همان‌جا درس خواند، سپس دکترای خود را از دانشگاه لندن در ۱۹۴۱ گرفت. در دارالعلوم قاهره و دانشگاه اسکندریه به تدریس پرداخت. همچنین برای تدریس در دانشگاه اردن نیز انتخاب شد. الأصوات اللغویة، فی اللهجات العربیة، دلالة الألفاظ، مستقبل اللغة العربیة و من أسرار العربیة از آثار اوست. خانوادهٔ او، کتابخانهٔ شخصی‌اش را پس از درگذشت به دارالعلوم هدیه دادند.

وز آن جا سوی مصر لشکر براند به اسکندریه زمانی بماند

الجونه یک کتابخانه دیجیتالی پیشرفته دارد که سوزان مبارک، همسر رئیس‌جمهور پیشین مصر، در ۵ ماه مه ۲۰۰۸ میلادی آن را افتتاح کرد. این کتابخانه عمدتاً به کتابخانه اسکندریه و بایگانی‌ها، کتاب‌ها، اسناد و داده‌های موجود در آن پیوند دارد.

به اسکندر آن شهر چون شد تمام هم اسکندریه‌ش نهادند نام

نهفتند دلها پر اندوه و رنج در اسکندریه به خاکش چو گنج

سأخبرکم من اللَّه، و قیل من ذی القرنین ای محمد ایشان را جواب ده که آری بر شما خوانم قصّه او و آگاهی دهم شما را از احوال و سر گذشت او این ذو القرنین نام وی بعربی عمرو بود و گفته‌اند عیّاش بود و بعبرانی اسکندر و اسکندریه بوی باز خوانند که وی بنا نهاد بر بحر روم و همچنین مدینه جیّ بزمین اصفهان و سمرقند و مرو و هرات بزمین خراسان وی بنا نهاده و نام پدر وی فیلقوس بود ملک یونانیان و از روم بود و رومیان همه از فرزندان عیص بن اسحاق بن ابرهیم‌اند. وهب منبه گفت: کان ذو القرنین رجلا من الرّوم ابن عجوز من عجائزها لیس لها ولد غیره. و در نبوّت وی علما مختلف‌اند، قومی گفتند پیغامبر بود که اللَّه تعالی گفت: «قُلْنا یا ذَا الْقَرْنَیْنِ» و این خطاب جز با پیغامبران نبود، قومی گفتند پیغامبر نبود اما مردی بسامان بود نیک مرد، ناصح، ملکی عادل و فاضل. و خطاب «قُلْنا یا ذَا الْقَرْنَیْنِ» بمعنی الهامست چنانک گفت: «أَوْحی‌ رَبُّکَ إِلَی النَّحْلِ یا مَرْیَمُ اقْنُتِی لِرَبِّکِ».

زسودان بچاپید تا شهرتب به اسکندریه جهان ساخت شب

آنان در سال ۱۹۸۹ توانستند در مسابقه طراحی کتابخانه جدید اسکندریه مصر برنده شوند. در این طرح از هیروگلیف‌های پنج هزار زبان مختلف روی پوسته گرانیتی نما استفاده کرده و نمایی دوست داشتننی به طرح بخشیدند. فرم مدور طرح آنها برای این بنا و خیزشش نسبت به شمال و فرونشستش نسبت به کرانه آبی جنوبی و بسیاری جزئیات دیگر، سمبولیسم کیهانی بنا را تقویت می‌کند. همچنین در این طرح می‌توان گزارهای ناگهانی رو به آسمان و ربه زمین بسیاری را شاهد بود.

یکی را از مشاهیر شهر اسکندریه به عهد جالینوس سر دست درد گرفت و بی قرار شد و هیچ نیارامید.

به اسکندریه درون مادرش که بودی فروغ خرد رهبرش

اسکندر، بسوس را غاصب می‌پنداشت و عزم کرد که او شکست دهد. این لشکرکشی که در ابتدا به منظور شکست بسوس انجام گرفت، به سیاحتی عظیم در آسیای مرکزی مبدل گشت. اسکندر رشته‌ای از شهرهای جدید تأسیس کرد که همگی اسکندریه نامیده شدند: از جمله قندهار امروزی در افغانستان و اسکندریه اسخاته در تاجیکستان امروزی. اسکندر در طول این لشکرکشی از ماد، پارت، هریوا (غرب افغانستان)، زرنگ، رخج (جنوب و مرکز افغانستان)، باختر (شمال و مرکز افغانستان)، و سکائستان گذر کرد.

ز مقدونیه روی در راه کرد به اسکندریه گذرگاه کرد

استسیخروس از ۹ شاعر بزمی بوده‌است که دانش‌وران عصر هِلِنی اسکندریه به آنان احترام می‌گذاشتند. با این حال، سروده‌های استسیخروس در جذب هم‌عصرانش چندان موفق نبود و اندکی از آثار او به‌جای مانده‌است.

گاه گفتی: خاطر اسکندریه دارم که هوایی خوش است.

این نامه‌های مجعول‌العنوان از اسکندر به مادرش المپیا و معلم خصوصیش ارسطو، که ماجراجویی‌های حیرت‌آورش را در انتهای دنیا وصف می‌کنند، به ریسنشن آلفای اصلی یونانی بازمی‌گردد که در قرن ۴ میلادی در اسکندریه نوشته شد. نامه‌ها «به زبان ادبی آوردن یک روایت زنده محبوب» هستند که حداقل به مدت سه قرن قبل از این که قرآن نوشته شود در حال تکامل بوده‌اند.

شیرین در ۱۴ ژوئن ۱۹۹۴ در بیمارستان نظامی اسکندریه درگذشت. وی در قاهره دفن شد.

در اسکندریه که جای من است بنا کرده رسم و رای من است

اسکندریه بوکفالوس یا اسکندریه بوکفالا یا بوکفالا یا بوکفالیا شهری بود که اسکندر کبیر به یاد اسب محبوبش، بوکفالوس، بنا کرد. شهر در مهٔ ۳۲۶ ق م و در ساحل رود هوداسپس (جهلم) بنا شد. بوکفالوس پس از نبرد هوداسپس در سال ۳۲۶ ق م درگذشت. کهنه‌سربازان یونانی و ایرانی و همچنین مردم بومی را در شهر اسکان دادند. شهر کارگاه‌های بزرگ کشتی‌سازی داشت که حاکی از آن است که برای شهر نقش بازرگانی در نظر گرفته بودند.

احمد محمود صبحی افتخارات و جوایز بسیاری از جمله جایزه تشویقی دولتی از دانشگاه اسکندریه را برای کتاب فلسفه تاریخ در سال ۱۹۷۶ میلادی دریافت کرد.

زمان دقیق رسیدن اندلسی‌ها به کرت ناشناخته است. بنا بر منابع مسلمان، معمولاً در سال ۸۲۷ یا ۸۲۸ پس از تبعید اندلسی‌ها از اسکندریه ثبت شده‌است. با این وجود منابع بیزانسی با آن تناقض دارند و رسیدن اندلسی‌ها به کرت را پس از سرکوب کردن شورش توماس اسلاو (۸۲۱–۸۲۳) می‌دانند.