اسپم ( به انگلیسی: Spam ) یا هرزنامه ( به انگلیسی: Spamming ) ، به معنی پیام یا نامه الکترونیکی است که بدون درخواست گیرنده و به صورت انبوه فرستاده می شود. به طور کلی اسپم به معنای فرستادن پیام های متعدد و مشابه است. به عمل ارسال محتوای هرزنامه، اسپمینگ گفته می شود. یکی از مشهورترین انواع اسپم هرزنامه ایمیل است. اسپمینگ می تواند در پیام رسان، شبکهُ اجتماعی، وبلاگ و ایمیل صورت گیرد. هرزنامه ها با اهداف مختلفی ارسال می شوند. گاهی ممکن است شامل اطلاعات مختلفی بوده یا حتی مجهز به یک بدافزار یا ویروس جهت خرابکاری یا سرقت اطلاعات سیستم موردنظر باشند. به سبب ایجاد مزاحمت برای کاربران، اغلب سرویس های بزرگ اینترنتی نظارت سختگیرانه بر روی هرزنامه ها دارند. فردی که یک اسپم ایجاد می کند. «اسپمر» نامیده می شود. «اسپم» در واقع عنوان علامت تجاری تولیدات گوشت بسته بندی محصولات غذایی معروف «هرمل» است و یکی از محصولات گوشتی کمی بود که در دوران جنگ جهانی دوم از جیره دهی مستثنی شده بود و از این رو به طور گسترده ای در دسترس بود. بعد از مدتی از این واژه در یک برنامهٔ طنز تلویزیونی انگلیسی ( به نام میدان پرواز پی تون ) استفاده کردند که در آن اسپم به شیوه ای غیرمعمول و طنزگونه در فهرست غذاهای رستوران تکرار شده بود. این تکرار بیش از حد، الهام بخش نامگذاری هرزنامه به این نام است. اولین اسپم در سال ۱۹۷۸ توسط گری توورک ارسال شد. وی به قصد تبلیغ شرکتش ششصد نامه به کاربران ارسال نمود. از نظر فنی، ارسال اسپم تقریباً بدون هزینه است و این مسئله باعث شده شرکت های بازاریابی متعددی از این روش استفاده کنند. از آنجایی که هرزنامه باعث آزار کاربران شده و بسیاری از مواقع برای اهداف خرابکارانه استفاده می شوند، به طور کلی دیدگاه عمومی نسبت به آنها منفی است. به سوء استفاده از ابزارهای الکترونیکی مانند ایمیل، مسنجر، گروه های خبری ایمیلی، فکس، پیام کوتاه و… برای ارسال پیام یا اشتراک گذاری محتوا به صورت انبوه و به صورت ناخواسته اسپم می گویند. با توجه به هزینه اندک این روش نسبت به پست سنتی که در گذشته برای ارسال پلاک به پلاک تبلیغات مورد استفاده قرار می گرفت و همچنین ناقص بودن قوانین بین المللی برای محدود کردن هرزنامه، استفاده از هرزنامه ها تقریباً در هر بستر اینترنتی مشاهده می شود.
معنی کلمه اسپم در ویکی واژه
هرزنامه؛ هرزنامه الکترونیکی، سوءاستفاده از ابزارهای الکترونیکی مثل ایمیل، مسنجر، و گروه‌های خبری ایمیلی، فاکس، پیام کوتاه برای ارسال پیام به صورت انبوه را و ناخواسته را اسپم می‌گویند.
جملاتی از کاربرد کلمه اسپم
نمی‌گویم که ای شاه نکوکار مکُش در پای اسپم سرنگونسار
تازیانه بر زدی اسپم بگشت گنبدی کرد و ز گردون بر گذشت
تلاش برای فیلتر متن در اسپم تصویری به راحتی شکست می‌خورد؛ زیرا در اسپم تصویری از شناسایی نویسه‌خوانی نوری متن، با استفاده از تکنیک‌های مبهم و نامشخص، جلوگیری می‌شود و مانع خوانده شدن تصویر اسپم توسط انسان می‌شود. این پدیده مشابه کپچاها است.
برای مقابله با نامه‌های الکترونیکی ناخواسته، تاکنون روش‌های متعددی ایجاد و این روند با توجه به ابعاد گسترده آن، همچنان ادامه دارد. بهترین تکنولوژی که در حال حاضر برای توقف اسپم وجود دارد، استفاده از نرم‌افزارهای فیلترینگ است. این نوع برنامه‌ها، وجود کلید واژه‌های خاصی را در خط موضوع پیام، بررسی و در صورت شناسائی آنان، نامه الکترونیکی مورد نظر را حذف می‌نمایند. برنامه‌های فیلترینگ، کلید واژه‌های مورد نظر را از نظر املایی شناسایی می‌نمایند. برای املای یک کلید واژه، روش‌های متعددی وجود داشته و در برخی موارد ممکن است فرایند هجی کردن نتایج مطلوبی را به دنبال نداشته و باعث حذف نادرست نامه‌هایی گردد که تمایل به دریافت آنان داشته باشیم.[نیازمند منبع]
هرزنامه‌ها با اهداف مختلفی ارسال می‌شوند. گاهی ممکن است شامل اطلاعات مختلفی بوده یا حتی مجهز به یک بدافزار یا ویروس جهت خرابکاری یا سرقت اطلاعات سیستم موردنظر باشند. به سبب ایجاد مزاحمت برای کاربران، اغلب سرویس‌های بزرگ اینترنتی نظارت سختگیرانه بر روی هرزنامه‌ها دارند. فردی که یک اسپم ایجاد می‌کند. «اسپمر» نامیده می‌شود.[2]
چنین داد پاسخ که اسپم بماند ز سستی مرا بر زمین برنشاند
تکنیک مورد استفاده توسط اسپمر به این‌گونه‌است که از آدرس ایمیلی که دریافت می‌کنید شبیه شخص دیگری است.
در حال حاضر مطمئن‌ترین روش برای مقابله با اسپم تصویری، دور انداختن پیام‌های حاوی تصاویری است که به نظر نمی‌رسد از آدرس‌های ایمیل لیست سفید آمده باشند. هر چند با این کار این مشکل به وجود می‌آید که پیام‌های معتبر حاوی تصاویر که از طرف مکاتبه‌کننده‌های جدید می‌آیند، باید دور ریخته شوند.
کنون چند سالست تا پشت زین مرا تختگاه است و اسپم زمین
این افزونه در مخزن رسمی وردپرس برای نصب قرار دارد. این افزونه با توجه به اطلاعاتی که از سایت شما و تمام سایت‌های عضو این سیستم جمع‌آوری می‌کند آی‌پی‌های اسپمرها را شناسایی می‌کند و آنها را در بخش هرزنامهٔ وردپرس قرار می‌دهد.
چنین داد پاسخ که ای پهلوان ز گشتاسپم من خلیده‌روان
تا ترا اسپم نپراند لگد که بیفتی بر نخیزی تا ابد
در واقع، این روش، شکلی از سرقت هویت است، یعنی اسپمر، به عنوان فرستنده وانمود به شخص دیگری در جهت متقاعد کردن و جلب اعتماد گیرنده می‌کند (بازکردن این پیام‌ها ویا ارسال پول یا آشکار کردن اطلاعات شخصی).
اطلاعات فرستنده نشان داده شده در ایمیل می‌تواند به راحتی جعل شود. این روش معمولاً توسط اسپم‌کننده برای مخفی کردن مبدأ (خود را) ایمیل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
زنش گفتا اگر امروز ناچار بزیر پای اسپم می‌کُشی زار
بسیاری از کشورها، قوانینی را برای قانون‌مند کردن اسپم وضع کرده‌اند یا در حال تدوین آن هستند. به عنوان نمونه، بسیاری از ایالات کشور آمریکا، مجوزهایی برای این کار ایجاد کرده‌اند. در اتحادیهٔ اروپا نیز شورا و پارلمان اروپا، دستورالعمل‌های مناسبی در این زمینه ارائه کرده‌اند. در ایران نیز زمزمه‌هایی برای تصویب قانونی در این زمینه وجود دارد، هرچند به‌طور کامل انجام نشده‌است.
ای رخ شاهان بر من بیذقی نیم اسپم در رباید بی حقی
همیشه سرخ روی و خویش کامم سیه اسپم چنین و زرد نامم
اسپم‌ها به گونه‌های مختلفی در اینترنت گسترش می‌یابند و مورد استفاده قرار می‌گیرند که اسپم موتورهای جستجو، اسپم ایمیل، اسپم‌های وبلاگی، انجمنی و شبکه‌های اجتماعی از مهمترین آنها هستند.
