اقران

چاکر او باش آیا گر مسلم گرددت بس خداوندی که بر اقران کنی زان چاکری

روستایِ اِسفَهرود، روستایی است در دهستان باقران از توابع بخش مرکزی شهرستان بیرجند، واقع در استان خراسان جنوبی که بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ مرکز آمار ایران، جمعیت آن بالغ بر ۱۹۲ نفر (۶۸ خانوار) بوده‌است.

ذوق او جان فروز اقرانست پند او بند سوز دیوانست

آن شریف اقران آن لطیف اخوان آن متمکن طریقت آن متوکل حقیقت آن کعبه مسلمانی ابوحمزهٔ خراسانی رحمةالله علیه از جملهٔ مشایخ بود و از اکابر طریقت و رفیع القدر و عالی همت بود و در فراست همتا نداشت و در توکل بی‌نهایت رسیده بود و در تجرید به‌غایت کشیده و ریاضات و کرامات او بسیار است و مناقب او بی شمار خلوات شایسته داشت بوتراب و جنید یافته بود.

آبشار چهارده مجموعه آبشارهایی هستند که در روستای چهارده واقع در ارتفاعات باقران در 4 کیلومتری جنوب بیرجند قرار دارند. اولین و مرتفع‌ترین این آبشارها ۷ متر ارتفاع دارد. این مکان برای کوهنوردی مناسب است. همچنین این مکان بخاطر آب و هوای کویری منطقه مورد توجه بیشتری قرار دارد.

خواجه عبدالله انصاری در شرح حال علی بن بندار بن الحسین الصوفی صیرفی ذکر می‌کند: «ابوالحسین از أجلّهٔ مشایخست از متاخّران در نشاپور، از اقران نصرآبادی و بوعثمان مغربی و بوعبداللهّ خفیف و جز ایشان، علی امامست روزی‌مند از دیدار مشایخ…. … و به مصر با بوکر مصری و با بوبکر زقاق و بوعلی رودباری صحبت کرده و مشایخ جهان دیده و حدیث بسیار داشت و ثقه بود در حدیث پیغامبرصلی الله علیه وسلم.» جامی نیز در نفحات الانس بر اساس همین منبع در شرح حال علی بن بندار بن الحسین الصوفی صیرفی آورده: «از طبقهٔ خامسه است. کنیت او ابوالحسن است. از بزرگان متأخّرین مشایخ نشابور است. روزی‌مند بوده از دیدار مشایخ و مرزوق از صحبت ایشان. … در مصر با ابوبکر مصری و ابوبکر دقاّق و ابوعلی رودباری.»

بگه باختن و تاختن ، از غایت حسن هیچ رونق نبود پیش تو اقران ترا

اکبرآباد وستایی است در دهستان باقران از توابع بخش مرکزی شهرستان بیرجند، واقع در استان خراسان جنوبی که بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ مرکز آمار ایران، جمعیت آن بالغ بر ۱۰۶ نفر (۴۵ خانوار) بوده‌است.

ز احتمال بار غم چو کان صفت شد قامتم گرچه بردم گوی ز اقران در زمان خویشتن

آن سیدی که سرور سر خیل انبیاست پاکیزه جوهریست ز اقران سر آمده

آن شریف اقران آن لطیف اخوان آن متمکن طریقت آن متوکل حقیقت آن کعبه مسلمانی ابوحمزهٔ خراسانی رحمةالله علیه از جملهٔ مشایخ بود و از اکابر طریقت و رفیع القدر و عالی همت بود و در فراست همتا نداشت و در توکل بی‌نهایت رسیده بود و در تجرید به غایت کشیده و ریاضات و کرامات او بسیار است و مناقب او بی شمار خلوات شایسته داشت بوتراب و جنید یافته بود.

اروشه پایین روستایی است در دهستان باقران از توابع بخش مرکزی شهرستان بیرجند، واقع در استان خراسان جنوبی که در سرشماری سال ۱۳۸۵ مرکز آمار ایران، جمعیتی برای آن گزارش نشده‌است.

از پیشینیان خود و از کتاب‌های بازمانده از قدیم مانند تاریخ بیهقی، محاسن اصفهان و اقران آن‌ها .»

ابنا ابی الورد و همامن کبار مشایخ العارفین و جملتهم و هما من جلسأ الجنید واقرانه صحبا سری السقطی و ابا الفتح الحمال و حارث المحاسبی و بشر الحافی، و طریقهما الورع قریب من طریقة بشر الحافی٭

همچنین جامی در نفحات الانس در شرح حال ابوبکربن ابی سعدان آورده: «از طبقهٔ رابعه است. نام وی احمد بن محمّد بن ابی‌سعدان است. بغدادی است. از اصحاب جنید قُدسّ سرهّ از اقران رودباری. عالم‌تر مشایخ وقت بوده به علوم این طایفه.»

این روستا به لحاظ موقعیت جغرافیایی در ۶۰ درجه و ۱۵ دقیقه طولی شرقی و ۳۲ درجه و ۵۷ دقیقه عرض شمالی و در ارتفاع ۱۲۹۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است و فاصله آن تا مرکز بخش ۵ کیلومتر و تا مرکز شهرستان ۳۶ کیلومتر و تا مرکز استان ۱۳۷ کیلومتر می‌باشد. این روستا از شمال به دهستان گزیک و کوه‌های آن از جنوب به روستاهای نصرالدین و گاویج و از شرق به دشت گلورده و مرز افغانستان و از غرب به سایت سیمان باقران و شهر طبس مسینا محدود می‌باشد.

زهی به حسن شیم فایق از همه اقران چنان که شاخ گل از نورسیدگان چمن

آنکه تو گویی سخن گوید بر نام من کیست که کس نام او در بر اقران برد

کمال اشعار اقرانت ز اعجاز گرفتم سر بسر وحی است و الهام

خواجه عبدالله انصاری در طبقات الصوفیه در شرح احوال ابوعلی کاتب چنین گفته‌است: «و من طبقة الرابعه ایضاً ابوعلی الکاتب المصری؛ نام وی حسن بن احمد از مهینان مشایخ است. صحبت کرده با بوبکر مصری و بوعلی رودباری، یگانهٔ مشایخ وقت. بوعثمان مغربی گوید: هو من السالکین؛ و وی را تعظیم داشتی، [ابوعلی کاتب] پیر بوعلی ممشتولی [بود و] ایذ صاحب کرامت بود ظاهر. در سنه نیف و اربعین و ثلثمائه برفته از دنیا و گویند سنه ست و خمسین و اللهّ اعلم. از اقران رودباری است و با یعقوب ری.