ابوریحان بیرونی (فیلم). ابو ریحون بیرونی ( به ازبکی: Abu Rayhon Beruniy ) یک فیلم دو قسمتی، در سبک درام، بیوگرافی و تاریخی محصول سال ۱۹۷۴ اتحاد جماهیر شوروی است. از سال ۹۷۳ تا ۱۰۳۰، این فیلم دربارهٔ زندگی ابوریحان بیرونی، دانشمند مشهور ایرانی است که در قرون وسطی، در میان جنگ های داخلی و ظلم اربابان فئودال می زیسته است. • پولات سعیدکاسیموف - ابوریحان بیرونی ( بزرگسال ) • بختیار شکروف - ابوریحان بیرونی ( ۱۶ ساله ) • رزاق همرایف - بونصر منصور معلم ابوریحان بیرونی • اوگنی الکسیویچ گوروف - پروکلوس ریاضیدان و ستاره شناس بیزانسی • بیمبولات واتایف - سلطان محمود غزنوی • وسوولود سمیونوویچ یاکوت - قابوس بن وشمگیر پادشاه زیاریان • تامارا شکیرووا - زرین گیس، دختر قابوس • دلارام غمبارووا - ریحانه • بختیار اختیاروف - سهراب • تشخدا خوجایف - دامغانی • طلیعت رحیموف - ابن سینا محقق، فیلسوف و پزشک ایرانی • ناظم عباسوف - رستم • یعقوب عبدولایف - ولموژا • غنی اعظموف - یک دهقان • اولماس صفائویچ علیخودژایف • بولوت بیشنالیف - سیاوش • آرتیک ژالیف - یک تاجر • شهرت ایرگاشف - احمد میمندی، وزیر محمود غزنی • اوگنی الکسیویچ گوروف - پروکل ریاضیدان و ستاره شناس بیزانسی • ارگاش کریموف • فیلم ها به زبان روسی • فیلم های ۱۹۷۴ ( میلادی ) • فیلم های ازبک فیلم • فیلم های درام اتحاد شوروی • فیلم های زندگی نامه ای درباره دانشمندان • فیلم های واقع شده در سده ۱۰ ( میلادی ) • فیلم های واقع شده در سده ۱۱ ( میلادی )
معنی کلمه ابوریحان بیرونی در دانشنامه آزاد فارسی
ابوریحان بیرونی (خوارزم ۳۶۲ـ غزنه ۴۴۰ق) ریاضی دان، منجّم، مردم شناس و هندپژوه بزرگ. در خانواده ای ایرانی و شیعه در بیرون شهر خوارزم به دنیا آمد و به همین سبب به بیرونی شهرت یافت. اوایل عمرش را در موطن خود گذراند و به خوارزمشاهیان آل عراق پیوست و نزد ابونصر عراق، استاد برجسته ریاضی، به فراگرفتن علوم پرداخت. پس از انقراض خاندان آل عراق مدتی به ری و از آن جا به جرجان رفت و در دربار شمس المعالی قابوس بن وشمگیر به کار علمی پرداخت و سرانجام باز به موطنش خوارزم بازگشت. در زمان شورش خوارزم و کشته شدن خوارزمشاه و هنگام لشکرکشی سلطان محمود غزنوی در آن جا بود و سلطان او را با خود به پایتختش غزنه برد و شغل رسمی منجمی دربار را به عهده گرفت. در لشکرکشی های محمود به هند همراه او بود و مدت ها در هند اقامت داشت، زبان سانسکریت را آموخت و با معارف هندی آشنا شد. با مرگ محمود که مردی متعصب بود و به سلطنت رسیدن فرزندش مسعود، بیرونی آسایش خاطر یافت و در همین زمان مهم ترین اثرش قانون مسعودیرا که دایرةالمعارف نجوم و هیئت و ریاضیات است نوشت. شاید همین تغییر حکومت بود که به او مجال داد بار دیگر به زادگاهش سفر کند، زیرا در «زندگی نامه» خود می گوید که بیش از ۴۰ سال در جست وجوی نسخه ای از آثار مانویان بود و سرانجام وقتی در خوارزم بود آن را به دست آورده است. بیرونی در ۶۳سالگی فهرستی از تألیفات محمد بن زکریای رازی فراهم آورد و در ضمن آن فهرستی از آثار خود را هم ذکر کرد که شامل ۱۱۳ عنوان است. امروزه حدود ۲۰ اثر او به جا مانده است که برخی از مهم ترین آن ها عبارت اند از: ال'آثارالباقیه عن القرون الخالیه دربارۀ تقویم و گاه شماری ملل و اقوام مختلف و آداب و رسوم و جشن ها و مراسم آنان؛ تحدید نهایات الاماکن لتصحیح مسافات المساکن درباره مختصات جغرافیایی مناطق مختلف جهان؛ مقالة فی النسب التی بین الفلزات و الجواهر و الحجم درباره چگالی و وزن مخصوص مواد؛ افراد المقال فی امر الظلال که رساله ای جامع در مورد ماهیت نور و سایه و انعکاس نور است؛ استخراج الاوتار فی الدائره درباره محاسبه وتر یا سینوس و علم مثلثات؛ پاتَنْجلی ترجمه و تفسیر کتابی هندی (یوگاسوترا) دربارۀ مسائل فلسفی و عرفانی؛ التفهیم لاوائل صناعةالتنجیم درمقدمات هندسه، حساب، هیئت و نجوم به طریق سؤال و جواب به دو زبان عربی وفارسی برای دختری به نام ریحانه بنت حسن نوشته است؛ تحقیق ماللهند درباره سرزمین هند و معارف آن که مهم ترین کتاب درباره هندشناسی تا قرن نوزدهم است؛ القانون المسعودی که چنان که گفته شد دایرةالمعارف علم نجوم و هیئت است. آخرین کتاب او که در ۸۰سالگی و در آخر عمر خود نوشت الصیدنه نام دارد که درباره داروها و داروشناسی و معرفی حدود ۷۲۰ داروست. صفت بارز ابوریحان بیرونی عطش او برای دستیابی به معرفت عینی بود. از هر سندی که به دستش می رسید نهایت استفاده را می کرد و در این کار روح انتقادی و تحلیل علمی او جلوه گرست. میلی شدید به تحقیق مستقیم پدیده های طبیعی داشت که با ساختن آلات و ابزار علمی و تمایل به دقت در مشاهدات همراه بود. او بی شک یکی از شاخص ترین چهره های علم و فرهنگ در همۀ دوران هاست.
معنی کلمه ابوریحان بیرونی در دانشنامه اسلامی
[ویکی اهل البیت] ابوریحان محمد بن احمد بیرونی دانشمند بزرگ و ریاضیدان، ستاره شناس و تاریخ نگار سده چهارم و پنجم هجری ایران است و بعضی از پژوهندگان او را از بزرگترین فیلسوفان مشرق زمین می دانند. ابـوریحان در سوم ذیحجه سال 362 ق در یکی از نواحی کاث خوارزم (خـیوه کـنونی) مـتولد شد. زادگاه او که در آن زمان روستای کوچکی بود بعدا به افتخار او به «بیرونی» تجدید نام داده شده است. اینکه چرا به ابوریحان لقب بیرونی دادند، علتهای متعددی ذکر کرده اند که مشهورترین آن این است که: بیرون همان معنای فارسی امروزی را دارد، لذا منظور از بیرونی یعنی خارج از شهر خوارزم. در واقع چون ابوریحان در اطراف شهر خوارزم و در یک روستا متولد شد، به او لقب بیرونی، یعنی خارج از خوارزم دادند. بعضی ها هم گفته اند چون ابوریحان به غیر از مدت کمی از عمرش، بقیه ی عمر خود را در خارج از خوارزم گذراند، به او لقب بیرونی داده اند. بیرونی تحصیلات خود را در خوارزم انجام داد، سپس به دربار شمس المعالی قابوس بن وشمگیر رفت و مورد توجه او قـرار گرفت و کتاب «آثارالباقیه» را در سال 391 به نام او تألیف کرد. ابوریحان به خوارزم بازگشت و به دربـار خوارزمشاهیان آل مأمون پیوست و مـورد احـترام قرار گرفت و هنگامی که سلطان محمود غزنوی به گرگانچ دست یافت، ابوریحان را به غزنین برد. ابوریحان در سفرهای سلطان محمود به هند با او همراه بود و با دانشمندان هندی مصاحبت و معاشرت کرد و از عـقاید و علم آنها استفاده بسیار کرد و زبان سانسکریت را آموخت. بعد از سلطان محمد در دربار مسعود باقی ماند و کتاب هایی به نام او تألیف کرد. او در مـسایل هیئت، نجوم، تاریخ و جغرافیا، فیزیک، اسمار و احادیث، داروشناسی و زبان پارسی و عربی استاد بود و از مفاخر عصر خود به شمار می رفت. وی در سن 80 سالگی در حدود 442ق. درغزنه از جهان رخت بربست. ابوریحان فهرست کتاب های خود را تا سال 427 یعنی 65 سالگی اش، یکصد و سیزده نسخه شمرده اسـت. تالیفات بیرونی به زبان عربی، یعنی زبان علمی و همه کس فهم عالم اسلام و ایران بوده است، مگر ترجمه «التفهیم» که خود، آن را از عربی به فارسی برگردانیده است (یا احتمالا برعکس). بیرونی دقت و اصابت نظر خویش را مدیون مطالعات فلسفی بود، لیکن او در فلسفه پیرو روش متعارف عهد خویش یعنی آن روش که به وسیله کندی و فارابی و نظایر آنان تحکیم و تدوین شده بود، نبود بلکه به عقاید ویژه و روش جداگانه و ایرادات خود بر ارسطو ممتاز است، وی همچنین از آثار فلسفی هندوان کتبی چون «شامل» را به عربی ترجمه نمود.
معنی کلمه ابوریحان بیرونی در ویکی واژه
ابوریحان نام یا لقب یکی از دانشمندان مشهور ایرانی از سده ۳۶۲ تا ۴۴۲ هجری قمری، معروف به ابوریحان محمدبن بیرونی. ابوریحان ممکن است در زبان معیار باستان به سه بخش یا کلمه اَبو - رَی - حان قابل تجزیه باشد؛ که مفهوم کلی آن شجاعت و دلیری در مقابل بی‌منطقی بوده است.
جملاتی از کاربرد کلمه ابوریحان بیرونی
در ادبیات اقوام ترک‌زبان آسیای مرکزی هزاران واژهٔ فارسی می‌یابید. یک شعر قرون وسطایی در زبان ترکی به‌ویژه زبان ازبکی ده‌ها ترکیب فارسی دارد برای نمونه بیت «لیلی سر زلف شانه می‌کرد/ مجنون دُر اشک دانه می‌کرد» به صورت «لَیلی سر زلف شانه ای‌دور/ مجنون در اشک دانه ای‌دور» در زبان ازبکی ترجمه شده‌است. در کتابخانهٔ ابوریحان بیرونی در ازبکستان ۴۳ هزار نسخهٔ خطی نگهداری می‌شود که ۳۹ هزار تای آنها به زبان فارسی است. بسیاری از واژگان زبان عربی از طریق زبان فارسی وارد زبان ازبکی شده‌اند. واژگان زبان ازبکی به شدت از زبان پارسی و لهجه‌های آن یعنی تاجیکی و دری اثر پذیرفته‌است.
ابو العباس مأمون خوارزمشاه وزیری داشت نام او ابوالحسین احمد بن محمد السهیلی، مردی حکیم طبع و کریم نفس و فاضل، و خوارزمشاه همچنین حکیم طبع و فاضل دوست بود. و به سبب ایشان چندین حکیم و فاضل بر آن درگاه جمع شده بودند چون ابوعلی سینا و ابوسهل مسیحی و ابوالخیر خمار و ابوریحان بیرونی و ابونصر عراق.
آرتیک ژالیف (۱۹۳۳–۲۰۰۰) بازیگر اهل کشور اتحاد جماهیر شوروی و ترکمنستان بود. از فیلم‌هایی که او در آن بازی کرده‌است می‌توان به فیلم ابوریحان بیرونی اشاره نمود.
در حدود ۸۳۰ میلادی خلیفه مأمون گروهی از دانشمندان شامل یعقوب ابن طارق، سند ابن علی، محمد ابن کثیر فرغانی، یحی ابن ابی منصور، خالد بن عبدالملک مرورودی و ابوریحان بیرونی را موظف کرد که طول قوسی از زمین را که متناظر با یک درجه است اندازه بگیرند و یک دقیقه (یک شصتم) از آن را المیل نامیدند که واحد اندازه‌گیری مسافت در خلافت عباسی گردید. این واحد حدود ۱٫۸۵ کیلومتر بوده‌است.
شناخت امروزی از اوستا و محتوی آن تا حد زیادی مرهون تلاش‌های شرق‌شناسان غربی در بازشناسی زبان اوستایی است. هرچند در گذشته در ابتدای دوران اسلامی نیز پژوهش‌های عمده‌ای در این زمینه از سوی برخی دانشمندان مانند ابوریحان بیرونی و شهرستانی و ابن ندیم صورت گرفته بود اما پژوهش‌های روشنگر از حدود سده هجدهم آغاز شد. جایی که انکتیل دوپرون در سال ۱۷۵۵ تصمیم گرفت از فرانسه سفری به شرق را آغاز کند تا ببیند آیا هنوز کسی بر این دین باقی مانده‌است یا خیر.
ابوریحان بیرونی در رسالهٔ کوتاهی که در اواخر سده ۱۱ میلادی نوشت، رازی را به خاطر دیدگاه‌های دینی و فلسفی‌اش نقد کرد. بیرونی فردی مسلمان بود، در حالی که دین رازی را به باد انتقاد می‌گرفت. همچنین نوشته‌های وی جنبه همگونی با هرمسیه داشتند و با مانوی‌ها به هم دردی می‌پرداختند. این‌ها دلایل نقد وی توسّط ابوریحان بیرونی بود.
ابوریحان بیرونی از حبوبی در آثار خود یاد کرده‌است.
امیران نخستین زیاری بیشتر عمر خود را در جنگ و رقابت‌های نظامی سپری کردند، اما امیران میانی و پایانی این خاندان مجال بیشتری برای فراگیری علم، ادب و فضیلت‌های زمانه داشتند. ارتباط با دانشمندان بزرگ معاصر، همچون ابوریحان بیرونی و ابوعلی سینا در ایجاد روحیهٔ این امیران بی‌تأثیر نبود.
ابوریحان بیرونی در کتاب التفهیم فی صناعة التنجیم باب اول بگوید که مرد، نام منجمی را سزاوار نشود تا در چهار علم او را غزارتی نباشد یکی هندسه دوم حساب سوم هیأت چهارم احکام.
قربانی چهار بار برنده جایزه کتاب سال شد: کاشانی‌نامه (۱۳۵۰)، بیرونی‌نامه (۱۳۵۳)، بوزجانی‌نامه (۱۳۷۱) و تحقیق در آثار ریاضی ابوریحان بیرونی (۱۳۷۱).
ابوسعید سجزی از جملهٔ دانشمندانی است که در رصد میل اعظم در شهر شیراز تحت نظارت عبدالرحمن صوفی رازی و با حمایت مالی عضدالدولهٔ دیلمی حضور داشته‌است. بنابه گزارش ابوریحان بیرونی، مقدار میل اعظم در این رصد ۲۳ درجه و ۳۵ دقیقه محاسبه شده‌است.
محمود نجم‌آبادی استاد دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۹ کتابی به عنوان مُؤَلَّفات و مُصَنَّفات ابوبکر محمد بن زکریای رازی نوشته است که به‌وسیلهٔ انتشارات دانشگاه تهران چاپ شده است؛ در این کتاب فهرست‌های ارائه شده توسط ابن الندیم و ابوریحان بیرونی و ابن قفطی، و ابن اصیبعه با یک‌دیگر تطبیق داده شده و در مجموع ۲۷۱ کتاب و رساله و مقاله فهرست شده‌اند.
