شیب قاره
معنی کلمه شیب قاره در ویکی واژه
جملاتی از کاربرد کلمه شیب قاره
انتقال رسوب، جابجایی ذرات جامد (رسوب) معمولاً در اثر ترکیب گرانش وارد بر رسوب یا جابجایی سیال حاوی رسوب است. انتقال رسوب در سامانههای طبیعی دارای سنگ آواری مانند ماسه، شن و قلوهسنگ، گل (خاک) یا رس رخ میدهد. سیال شامل هوا، آب یا یخ است. نیروی گرانش میتواند ذرات را روی سطح شیبداری که روی آن در حالت سکون هستند، حرکت دهد. انتقال رسوب ناشی از حرکت سیال در رودها، اقیانوسها، دریاچهها، دریاها و سایر تودههای بزرگ آبی ناشی از جریان و جزر و مد رخ میدهد. همچنین یخچالهای طبیعی میتوانند با حرکت خود، انتقال را موجب شوند. وزش باد روی سطوح خاکی نیز منجر به انتقال رسوب میشود. انتقال رسوب ناشی از نیروی گرانش عموماً در سطوح شیبدار مانند تپهها، دیوارهها، پرتگاهها و مرز فلات قاره با شیب قاره رخ میدهد.
حدود ۳٪ از ژرفدرههای زیردریایی از نوع درههای فلات قارهای هستند که به صورت عرضی فلات قاره را بریده و گاهی نقطه آغازین آنها با مصب رودهای بزرگ مانند رود کنگو و ژرفدره هادسون همتراز است. حدود ۲۸٫۵٪ از ژرفدرههای زیردریایی نیز لبه فلات قاره را بریدهاند ولی بخش عمده آنها (حدود ۶۸٫۵٪) بهطور مشخص فلات قاره را قطع نکرده و جریان بالادست آنها از شیب قارهای و در زیر حاشیه فلات قاره آغاز میشود.
فلات قاره بخشی از حاشیه قارهای است که از ساحل تا اقیانوس امتداد دارد و برآورد میشود که حدود ۷ درصد از بستر دریاها را پوشاندهاند. پهنای فلات قاره در نقاط مختلف دنیا از ۳۰ متر تا ۱۵۰۰ کیلومتر متغیر است. فلات قاره عموماً هموار است و به شکستگی فلات قاره منتهی میشود که در این نقطه زاویه شیب شدیداً افزایش مییابد. میانگین شیب فلات قاره در سطح جهانی °۰ تا ۰۷ درجه بوده و معمولاً بخش پرشیب به خط ساحلی نزدیکتر است. از نقطه شکستگی فلات قاره، شیب قارهای آغاز میشود که بین یک تا پنج کیلومتر بالاتر از بستر ژرف اقیانوس است. غالباً در شیب قارهای عوارضی به نام ژرفدره زیردریایی یافت میشود که با شیب زیاد و زاویهای نزدیک به عمودی، فلات قاره را قطع کرده و تا دشت مغاکی ادامه مییابند. درههای این عارضه اغلب V شکل است و گاهی ممکن است تا فلات قاره ادامه یابند. در پای شیب قارهای کاهشی ناگهانی در شیب دیده میشود و بستر دریا شروع به یکنواخت شدن تا دشت مغاکی میکند. این بخش از بستر دریا خیز قارهای نام دارد و نشاندهنده پایان حاشیه قارهای است.
خیز قارهای (به انگلیسی: Continental rise) عارضهای زیرآبی است که پس از شیب قارهای وجود دارد. پس از شیب قارهای تند که شیب آن به ۷۰ متر در کیلومتر میرسد، شیب قارهای تند تبدیل به شیب ملایمتری به نام خیز قارهای یا خیزگاه قارهای میشود که میزان شیب آن ۴ متر در هر کیلومتر است. بر خلاف شیب قارهای که پهنای آن ۴۰ کیلومتر است، پهنای خیز قارهای ممکن است به صدها کیلومتر برسد.