مسجد جامع قم

ابياتى راجع به عظمت بنا و فضيلت مسجد جامع قم  

2- امام جماعت محترم مسجد جامع قم ، حضرت حجه الاسلام و المسلمين جناب حاج آقا سيد مهدىصحفى كه مرا از راهنمايى هاى ارزشمند بهره مند ساختند.

به هر حال از نظر ما و بسيارى از نويسندگان مشهور، مسجد جامع قم همين مسجد است ؛زيرا با توجه به دلايلى كه قبلا اشاره گرديد مسجد جامع ديگرى متصور نيست ، چراكه مسجدى كه در خاكفرج بوده اكنون به طور كلى ويران گشته و مسجد امام حسن عسكرىعليه السلام نيز داراى مقصوره و ايوان رفيعى نمى باشد كه در برگيرنده نظراتنويسندگان باشد.

پس از مدفون شدن حضرت فاطمه معصومه عليها السلام در قم اين شهر وضع ديگرىپيدا كرد و رو به آبادانى نهاد و لازم آمد كه مسجد جامعى متناسب با وسعت شهر در آن بناشود. از اين رو در سال 265 ابوالصديم حسين بن على بن آدم اشعرى بن عبدالله اشعرى، نخستين مسجد جامع قم را در بيرون شهر بنا كرد و منبر را از مسجد عتيق (دزپل ) به آن جا منتقل نمود و همان طور كه قبلا بيان شد، مسجد عتيق يا مسجددزپل در حدود خاكفرج فعلى يا مقابل آن در سمت راست رودخانه (حوالى چهار امام زاده )بوده است ، بنابراين مسجد جامع ابوالصديم در نقطه ديگرى خارج از شهر قرار داشتهاست .

نظر عده اى از نويسندگان در مورد مسجد جامع قم  

4 - در سال 265 ابوالصديم حسين بن على آدم اشعرى نخستين مسجد جامع قم را بيرونشهر بنا كرد. (215)

3 - اما در كتاب گنجينه آثار قم ، (226) مسجد جامع قم به عنوان مسجد جامع اصلى قم، ياد نشده است و با دلايلى آن را رد كرده و چنين نوشته است :

1 - از آن جا كه اين مسجد با بركت در نقطه اى از شهر قرار گرفته كه اولا به حرممطهر حضرت معصومه عليها السلام نزديك است و از طرفى ديگر جند خيابان اصلى شهردر اطراف آن وجود دارد، در واقع در مركز قم قرار گرفته و مسجد مركزى شهر و بهعبارت ديگر در حال حاضر در نظر مردم ، مسجد جامع قم تلقى مى گردد.

سوم : مسجدى كه در حدود خاكفرج و اراضى كميدان واقع بوده است و اكنون اثرى از آننيست كه به موجب قرائن تاريخى و به احتمال قوى همين مسجد بوده است ؛ اما مسجدى كههم اكنون پابرجاست و به نام مسجد جامع قم معروف است ، همان است كه در محله مسجد جامعدر خيابان آذر و در نزديكى هاى دروازه رى واقع شده است .