غیاثیه
معنی کلمه غیاثیه در فرهنگ فارسی
جملاتی از کاربرد کلمه غیاثیه
غیاث‌الدین علی که در شیراز اقامت داشت، در پی دسیسه‌چینی دشمنانش، به اتهامی واهی مبنی بر داشتن روابط نامشروع با تاجی/تاشی خاتون، مادر شیخ ابواسحاق، مواجه گردید. از بیم جان، در میان گل‌های بهاری شیراز پنهان شد. با این حال، شیخ ابواسحاق او را یافته و در همان مکان او را به قتل رساند. پیکر غیاث‌الدین علی، وزیر مقتول، در سال ۷۴۶ هجری قمری از شیراز به یزد منتقل شد و در مدرسه‌ای که به دست خود او بنا نهاده شده بود، به خاک سپرده شد. این احتمال، هر چند ضعیف، وجود دارد که بقعه شاه سیدرضا، باقی‌مانده‌ای از مجموعه غیاثیه باشد.
مناره‌های دارالضیافه، مسجد جامع، مدرسه چهارباغ، مسجد جامع یزد، مدرسه غیاثیه قم از این دسته‌اند.
استفاده از کاشی برای تزیین و همچنین استحکام بخشیدن به بناها از دوره سلجوقی آغاز شد و در طی قرون متمادی به ویژه در عهد تیموری و صفوی به اوج رسید. کاشی نقش عمده‌ای در تزیین بناهای دوره اسلامی داشت و با شیوه‌های متفاوت توسط هنرمندان کاشیکار به کار می‌رفت. استفاده از کاشی‌های یک رنگ، کاشی هفت رنگ، کاشی معرق و تلفیق آجر و کاشی (معقل) در دوره‌های سلجوقی، ایلخانی و تیموری و صفوی در تزیین بنا مرسوم بوده و تا عصر حاضر ادامه یافته‌است. تزیین بخش‌های گوناگون بنا، از پوشش گنبد و مناره گرفته تا سطح داخلی بنا و زیر گنبد و دیوارها و محراب با کاشی‌های مختلف، به ویژه کاشی‌های معرق، به بناهای مذهبی و غیر مذهبی ایران دوره اسلامی زیبایی خاصی بخشیده‌است (مانند گناباد: مسجد گناباد و غیاثیه، خرگرد: مدرسه خرگرد، مشهد: مسجد گوهر شاد، تبریز: مسجد کبود، اصفهان: مسجد شیخ لطف‌الله و مسجد امام). در دوران معاصر نیز استاد علی پنجه پور زیباترین آثار کاشی کاری سنتی را اجرا نموده‌است.
با وجود تمامی تلاش‌ها، شیخ ابواسحاق که چندین فیل در اختیار داشت و آن‌ها را برمی‌انگیخت تا با خرطوم‌های خود درختان را از ریشه برکنده و حصار یزد را تخریب کنند، در تسخیر این شهر ناکام ماند. مبارزالدین مظفر نیز، به دلیل خصومت و دشمنی، قصد ویران‌سازی مدرسۀ غیاثیه را که به دست وزیر شیخ ابواسحاق بنا نهاده شده بود، داشت. با این حال، به واسطۀ شفاعت بزرگان و معتمدین یزد، تنها درگاه و ساباط غیاثیه تخریب گردید.
مدرسه غیاثیه (پامنار) مربوط به دوره سلجوقیان - دوره تیموریان است و در قم، خیابان آذر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۷۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
گرچه پله یک اثر معماری مهم به حساب نمی‌آید، ولی کاربردهای سودمندی در معماری دارد. راه پله‌های مارپیچ داخل مناره‌ها و پله‌هایی که به بام‌ها و فضاهای داخلی و خارجی بنا و به پاشیرهای سراشیبی آب‌انبارها منتهی می‌شود از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. همچنین پله‌ها، راه‌های ارتباطی مفید به طبقه دوم یا پشت بام به‌شمار می‌روند. در بعضی از بناها پله‌ها علاوه بر کاربرد ارتباطی، وسیله سبک کردن حجم‌های ساختمانی نیز هستند (مانند بنای تایباد خراسان). مدرسه غیاثیه خرگرد دارای هشت دستگاه پله است. همچنین مسجد کبود تبریز پله‌هایی در شش قسمت دارد که دو دستگاه پله به نمای اصلی متصل است و چهار دستگاه در گوشه‌های گنبد خانه یا شبستان قرار دارد که به طبقه دوم متصل می‌شود. مصالح ساختمانی پله‌ها اغلب آجر است.
مدرسه غیاثیه (پامنار) بنایی مربوط به دوره سلجوقیان - دوره تیموریان است و در قم، خیابان آذر واقع شده است. این اثر در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در ذیحجه سال بعد مسعود پس از مذاکره با سنجر به بغداد آمد و مورد استقبال خلیغه قرار گرفت. او شورشیان را عفو کرد. او در بهار سال ۵۴۶ه. ق به سمت همدان حرکت کردو در راه بیمار شد و با وجود تلاش‌های پزشکان در ۴۵ سالگی درگذشت. جنازه اش را در مدرسه‌ای که جمال الدین اقبال در همدان ساخته بود دفن کردند. سلطان مسعود از علما و شعرا حمایت می‌کرد و به کارهای عمرانی می‌پرداخت. او برای تشویق فعالیت علمی در ۵۲۷ه. ق مدرسه‌ای در بغداد بنا کرد که به نام خودش غیاثیه نامیده می‌شد. همچنین برای رونق گرفتن کشاورزی در سال ۵۳۶ه. ق در نهروان شبکه آبیاری ای احداث کرد.
بنیان‌گذار اصلی مسجد جامع بزرگ هرات هر چند باورود اسلام این معبد کوچک به مسجد تبدیل گردید. مردم سال‌ها درا ادا نماز نمودند ما برای اولین بار این مسجد جامع بزرگ به شکل و سیمایی فعلی با داشتن طوق‌های فیروزهای در برج‌ها و رواق‌های زیبا توسط مرحوم سلطان غیاث الدین غوری با استفاده از خشت پخته و تزئینات وکا شی‌های فیروزهای ساخته شد. بعد از وفات سلطان غیاث الدین پسرش سلطان محمود به اتمام این مهم همت گماشت اما به پایه اکمال نرسید.. همچنان در زمان همین سلطان مدرسه به نام مدرسه غیاثیه در شمال مسجد جامع اعمار گردید. و بعدها در عصر تمدن تیموری بر تز ئینات و کاشی کاری آن به سبک معماری تیموری کار صورت گرفت.
سردر مدرسهٔ غیاثیه چند بار مرمت و بازسازی شده و آخرین دور مرمت آن در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۶ انجام گرفته است.