[ویکی الکتاب] معنی أَخْبَتُواْ: تواضع می کنند(کلمه خبت به معنای زمین مطمئن و محکم است ، و وقتی گفته میشود : أخبت الرجل معنایش این است که تصمیم گرفت به زمینی محکم برود ، و یا در آن زمین پیاده شد و به تدریج در معنای نرمی و تواضع استعمال شده که در آیه واخبتوا الی ربهم به همین معنا آم... ریشه کلمه: خبت (۳ بار) «أَخْبَتُوا» از مادّه «إِخبات» از ریشه «خَبْت» (بر وزن ثبت) به معنای زمین صاف و وسیع است که انسان به راحتی و با اطمینان می تواند در آن گام بردارد. به همین جهت این ماده در معنای اطمینان به کار رفته، و به معنای خضوع و تسلیم نیز آمده است; چرا که چنین زمینی هم برای گام برداشتن اطمینان بخش است، و هم در برابر رهروان، خاضع و تسلیم. (بر وزن فلس) زمین هموار. (مفردات) در مجمع زمین هموار وسیع گفته است. راغب گوید: سپس اخبات به معنی نرمی و تواضع یه کار رفته است . در مجمع گوید: اخبات به معنی اطمینان است. گویا مراد از اطمینان حتمی دانستن وعده خداست. معنی آیه چنین است: آنانکه ایمان آوردند و اعمال نیک انجام دادند و به خدا مطمئن شدند، یاران بهشت اند. تا به آن ایمان آورند و دلشان بدان مطمئن باشد. معبود شما یگانه است به او تسلیم شوید و متواضعان را بشارت بده .
جملاتی از کاربرد کلمه اخبتوا
ان الذين آمنوا و عملوا الصالحات و اخبتوا الى ربهم ...
و در كافى به سند خود از زيد شحام از امام صادق (عليه السلام ) روايت كرده كه گفت :به آن جناب عرض كردم : نزد ما مردى هست كه او را كليب مى نامند، هيچ حديثى از ناحيه شما به ما نمى رسد مگر آنكه او به محض شنيدن ميگويد: من تسليمم ، و لذا اسم او را(كليب تسليم ) گذاشته ايم حضرت چون اين را شنيد براى كليب طلب مغفرت كرد،آنگاه فرمود: هيچ مى دانيد تسليم چيست ؟ همه ساكت مانده و پاسخى نداديم ، فرمود: به خدا سوگند تسليم همان اخباتى است كه در كلام خداى تعالى آمده آنجا كه فرموده :(الذين آمنوا و عملوا الصالحات و اخبتوا الى ربهم ).
راغب در مفردات گفته است : كلمه (خبت ) به معناى زمين مطمئن و محكم است ، و وقتى گفته مى شود: (اءخبت الرجل ) معنايش اين است كه تصميم گرفت به زمينى محكم برود، و يادر آن زمين پياده شد، نظير كلمه (اسهل و انجد) كه به معناى (به سرزمين هموار رفت، به بلندى رفت ) مى باشد، و به تدريج در معناى نرمى و تواضع استعمال شده كه در آيه (و اخبتوا الى ربهم ) به همين معنا آمده ، و نيز در جمله (و بشرالمخبتين ) به معناى تواضع آمده ، مى فرمايد افراد متواضع را كه استكبارى از عبادتخدا ندارند بشارت بده ، و نيز در جمله (فتخبت له قلوبهم ) يعنى دلهايشان براى اونرم و خاشع مى گردد.
ان الذين آمنوا و عملوا الصالحات و اخبتوا الى ربهم اولئك اصحاب الجنة هم فيهاخالدون
نـخـسـت مـى گـويد: كسانى كه ايمان آوردند و عمل صالح انجام دادند و در برابر خداوندخـاضـع و تسليم و به وعده هاى او مطمئن بودند اصحاب و ياران بهشتند و جاودانه در آنخـواهـنـد مـاند ان الذين آمنوا و عملوا الصالحات و اخبتوا الى ربهم اولئك اصحاب الجنة همفيها خالدون ).
2 - اخبتوا از ماده اخبات از ريشه خبت (بر وزن ثبت ) گرفته شده كه به معنى زمين صافو وسـيع است كه انسان به راحتى و با اطمينان مى تواند در آن گام بردارد، به همين جهتاين ماده در معنى اطمينان به كار رفته است ، و به معنى خضوع و تسليم نيز آمده ، چرا كهچـنـيـن زمـيـنى هم براى گام برداشتن اطمينان بخش است ، و هم در برابر رهروان خاضع وتسليم .
1- به ايمان و عمل صالح خود مغرور نشويم كه تسليم مطلق بودن ، شرط عبوديّت است .(امنوا و عملوا الصالحات و اخبتوا الى ربّهم )
بـنـابـرايـن جـمـله اخبتوا الى ربهم ، ممكن است به يكى از سه معنى زير باشد كه در عين حال جمع هر سه نيز با هم منافاتى ندارد