شوقان
معنی کلمه شوقان در دانشنامه عمومی
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این مکان ۲٬۳۱۳ نفر ( ۷۵۸ خانوار ) بوده است.
شهر شوقان که در فاصله ۶۴ کیلومتری شهر بجنورد مرکز استان خراسان شمالی قرار گرفته است به عنوان مرکز بخش دشت شوقان و شهر ییلاقی در منطقه معروف است. دارای آب و هوای کوهپایه ای و معتدلی است که در شمال آن کوه آلاداغ و در جنوب آن کوه های سالوک و بهار قرار دارند. عمده محصولات کشاورزی این منطقه گندم و جو است. قیصی زردآلو، در قدیم اصلی ترین محصول این شهر بوده است و شوقان با قیصی شناخته می شد. امروزه به دلیل سرمازدگی های مکرر متأسفانه درختان زردآلو جزء اصلی ترین مواردی است که دچار سرمازدگی می شود و مردم از تولید قیصی بی نصیب می شوند. دیگر محصول استراتژیک شهر شوقان در سالهای اخیر آلو بخارا می باشد که به دلیل طعم و مزه آن بسیار معروف می باشد. این شهر از نظر تولید صیفی جات مخصوصاً گوجه فرنگی و خیار نیز از قطب های منطقه محسوب می شود. [ نیازمند منبع] ودارای کارخانجاتی که اکثر مصالح ساختمانی منطقه را تأمین می کند. این شهر جاذبه های گردشگری فراوانی از جمله کوهستان های ییلاقی زیبا و خوش آب و هوا و چشمهٔ زیبا و پرآبی که آب کل شهر را تأمین می کند را دارا است. روستاهای تابعه این بخش نیز دارای ویژگی های گردشگری زیادی هستند. از جمله آن ها می توان به امامزاده اسماعیل، غار گنج کوه، بنیزو پایین و بنیزو بالا، کلاته قاجار، سر آسیاب بام، کلاته ریزی جغدی، قز لر قلعه، پای پیر و سرچشمه شوقان اشاره کرد. [ نیازمند منبع]
شهر شوقان، در ارتفاع حدود ۱۳۴۵ متری، در ۹۳ کیلومتری جنوب غربی آشخانه، در دشت قرار دارد و کوه چکو در شمال غربی آن واقع است. هم چنین:
• ارتفاعات سالوک در شرق محدوده
• رشته کوه آلاداغ در شمال محدوده در جهت شرقی - غربی
• ارتفاعات سالوک و بهار در جنوب محدوده
با توجه به تحقیقات اخیر شوقان امروزی حدود۷۰۰ سال قدمت دارد و بیشتر ساکنان شهر از سه تیره و قوم: کرد، ( کرمانج ) ترک و تشکیل شده اند.
• کردها که با لهجه کرمانجی خاص گویش می کنند از یکی از طوایف کرد مهاجر دیرانلوکه رئیس قبیله آن طهماسب خان بوده به این دیار آمده و امروزه به نام طایفه سبزعلی ( فرجی، نظری، شرافتی، آروین. رحمانی. شوقانیها ) هستند و اکثریت شهر را شامل می شوند.
• ترک ها نیز ۳ طایفه هستند: سید قاسمی ها که از سادات علوی مازندران و سید جعفر ( میر جعفری ها ) که از مالکان اصلی این دیار بوده اند و دیگر طایفه حاج محمدی ها که همگی سادات می باشند.
• و چند طایفه کوچک عام نیز در کنار این دو طایفه بزرگ به صورت مصلحت آمیز زندگی می کنند و این شهر قبل از سال ۱۳۸۱ از چهار محله به نام های: کوچه باغ، قلعه پائین، کهنه قلعه ظلم آباد وخرمنگاه تشکیل شده بود.
جملاتی از کاربرد کلمه شوقان
آب‌باریک یک روستا در ایران است که در بخش جلگه شوقان واقع شده‌است. آب‌باریک ۱۴ نفر جمعیت دارد.
تپه کفشدوز شوقان مربوط به سده‌های میانه دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان جاجرم، بخش جلگه شوقان، دهستان شوقان، حاشیه دشت، سرچشمه شوقان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۳۳۰۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت بخش جلگه شوقان شهرستان جاجرم در سال ۱۳۸۵ برابر با ۱۰۰۳۴ نفر بوده‌است.
دهستان طبر یکی از دهستان‌های شهرستان جاجرم در استان خراسان شمالی ایران است. این دهستان در بخش جلگه شوقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰، جمعیت آن ۴۷۱۱ نفر (در ۱۴۶۰ خانوار) بوده‌است.
بام (جاجرم)، روستایی از توابع بخش جلگه شوقان شهرستان جاجرم در استان خراسان شمالی ایران است.
تپه بام (۱) مربوط به سده‌های میانه دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان جاجرم، بخش جلگه شوقان، دهستان شوقان، ۵۰۰ متری شمال روستای بام واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۱۲۹۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تپه بام ۲ مربوط به اواخر دوره ساسانیان - سده‌های اولیه دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان جاجرم، بخش جلگه شوقان، دهستان شوقان، ۵۰۰ متری جنوب روستای بام واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۴۶۶۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این روستا در دهستان شوقان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲۴۱ نفر (۶۸خانوار) بوده‌است.
ابن ابواصیبه نیز در ذکر مناطق بجنورد آورده است که: «ابن سینا، دربار علی‌ابن‌مأمون را در خوارزم ترک گفت و به طوس، شوقان، طبر و سملقان و جاجرم و بالاخره به جرجان رفت.» مؤلف نامعلوم حدودالعالم، از نخستین کسانی است که از چرمغان نام می‌برد و مقدس نیز آن را جزئی از ناحیهٔ نساء برشمرده است.
جغدی (جاجرم)، روستایی از توابع بخش جلگه شوقان شهرستان جاجرم در استان خراسان شمالی ایران است.