معنی کلمه ید زوج نسبت به مهریه در دانشنامه اسلامی
بی تردید تلف و نقص مهریه در ید زوج، چنانچه توسط او انجام شده باشد، طبق قاعده اتلاف و تسبیب موجب ضمان زوج نسبت به مثل و قیمت است؛ ولی چنانچه تلف و نقص بدون تعدی و تفریط از سوی زوج صورت گیرد، دو سؤال مهم مطرح می شود، نخست این که مبنای ضمان زوج چیست؟ و دوم این که زوج به پرداخت چه چیزی ضامن است؟ممکن است بعضی با استفاده از ملاک تلف مبیع قبل از قبض، نظر بر انفساخ مهریه بدهند که این صورت مانند موردی خواهد بود که مهر باطل است، ولی این نظریه فاقد وجاهت فقهی است.
مبنای ضمان زوج
به نظر می رسد، مبنای ضمان در اینجا ضمان ید است و ید زوج از مصادیق ید ضمانی غیر عدوانی است، نه ید امانی؛ زیرا درست است که عنصر اذن و رضایت زوجه نسبت به استیلای زوج بر مهر وجود داشته، ولی چون مهریه بلاعوض و مجانی نبوده، بلکه در قبال « بضع » قرار داشته، با توجه به قاعده «ضمان معاوضی»، مورد از مصادیق ید امانی نیست و طبعا زوج ضامن پرداخت مثل و یا قیمت مهریه خواهد بود.
موارد دیگر ید
تصرفاتی در فقه وجود دارد که فقها در ماهیت حقوقی آن ها و این که از مصادیق کدامیک از اقسام ید است اختلاف نظر دارند. موارد زیر از جمله آن ها است:
← ید صنعتگران و کارگران
...