معنی کلمه کتابخانه ایت الله حائری یزدی در دانشنامه اسلامی
جمع آوری کتاب و تشکیل کتابخانه رسم دیرینه ای است که پیشینه آن به مدت ها پیش از ظهور اسلام باز می گردد؛ ولی از آنجا که تحریص و ترغیب پیغمبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) و جانشینان ارجمندش بر فراگرفتن دانش و حکمت؛ بیش از پیشوایان سایر مذاهب و ملل بوده، این شیوه در میان مسلمانان رونق و رواج بیشتری یافت و سبب شد آنان گوی سبقت از سایر اقوام و ملت ها بربایند و تمام طبقات مسلمانان به قدر وسع خود، در صدد تهیه کتاب و تشکیل کتابخانه برآیند تا آنجا که، نقل شده است در کاخ سلطنتی العزیر بالله فاطمی یک صد و بیست هزار! مجلد کتاب بوده و هلاکوخان برای خواجه نصیرالدین طوسی در مراغه کتابخانه مهمی تشکیل داد که شمار مجلدات آن را چهار صد هزار نوشته اند.
جایگاه کتاب در شیعه
کتابخانه های مسلمانان از درخشان ترین صفحات تاریخ تمدن اسلامی اند که عموم مورخین از آنها به عظمت یاد کرده اند. در میان فرقه های مسلمانان، می توان گفت طائفه امامیه از همه بیشتر به این موضوع حیاتی عنایت داشته است و همان گونه که در تالیف و تصنیف، جایگاه ارزشمندی داشته، در جمع آوری کتب و تشکیل کتابخانه نیز بر سایرین تقدیم داشته است. برای نمونه، در تاریخ زندگی بعضی از علمای بزرگ شیعه، مانند مرحوم سید مرتضی علم الهدی می خوانیم که بعد از وفات خود هشتاد هزار مجلد کتاب از مخطوطات و مقرورات و مصنفات به یادگار گذاشت که آنها را سی هزار اشرفی طلا قیمت گذاشتند.همچنین داستان آتش زدن کتابخانه و کرسی تدریس شیخ طوسی در فتنه بغداد، گواهی دیگر بر این مدعا است، سایر بزرگان فقهای شیعه نیز هر کدام به نوبه خود کتابخانه های قابل توجهی داشته اند. در این میان چون عراق، مرکز بزرگ علم و ادب پروری بوده است، پیوسته کتابخانه های مهمی در آن وجود داشته و مخصوصا در مهد علم و حکمت شیعه، دارالعلم نجف اشرف، کتابخانه های بزرگی از نفیس ترین کتاب ها همواره مورد استفاده دانشمندان بوده است؛ مانند کتابخانه آیت اللّه سید مهدی بحرالعلوم و کتابخانه شیخ جعفر کاشف الغطا.
تأسیس
در عصر حاضر نیز این شیوه نیکو به دست مرحوم آیت اللّه شیخ عبدالکریم حائری (رحمة الله علیه) با تاسیس کتابخانه مدرسه فیضیه قم پی گیری شد. این کتابخانه پس از آنکه حوزه فقاهتی و مجمع علمی قم در سال ۱۳۴۰ ه. ق پی ریزی شد، به منظور استفاده عمومی طلاب تاسیس شد. کتابخانه مدرسه فیضیه قم، در سال ۱۳۰۹ شمسی در شب بیستم جمادی الثانی ۱۳۴۹ ه. ق (میلاد حضرت فاطمه زهرا (علیهاالسلام)) افتتاح گردید. پس از رحلت آیت الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری، به ترتیب، آیت الله حاج سیدمحمدتقی خوانساری، آیت الله حاج سید محمد حجت و آیت الله سیدصدرالدین صدر که سرپرستی حوزه را به عهده داشتند، به سهم خود در پیشرفت این کتابخانه موثر بودند. تا اینکه در زمان آیت الله العظمی بروجردی بنای کتابخانه توسعه بیشتری پیدا کرد و کتاب هایی که کمتر در دسترس طلاب و اهل تحقیق بود، برای آن تهیه شد.پس از رحلت آیت اللّه بروجردی نیز، مراجع قم از توجه و عنایت به این کتابخانه دریغ نداشتند و به خصوص آیت اللّه گلپایگانی که در عمران مدرسه اقداماتی کردند، دستور توسعه سالن مطالعه را نیز صادر کردند. از همان زمان تاسیس این کتابخانه، مردان خیراندیش، بهترین صدقه جاریه و باقیات و صالحات را، تهیه و اهدای کتاب به این کتابخانه دانسته و کتاب های زیادی را اهدا و وقف این کتابخانه کرده و در توسعه آن کوشیده اند. ساختمان کتابخانه در ضلع غربی مدرسه فیضیه و در طبقه فوقانی مدرس قرار گرفته و سالن مطالعه و مخزن آن به هم متصل است.
اولین مسئول کتابخانه
...