معنی کلمه کارل هاینریش مارکس در دانشنامه اسلامی
مارکس، به تاریخ پنجم مه ۱۸۱۸ در شهر ترو آلمان چشم به جهان گشود، وی در دبیرستان، دانش آموز برجسته ای بود. در سال ۱۸۳۵ در رشته ی حقوق دانشگاه بن پذیرفته شد.
تفضلی، فریدون، تاریخ عقاید اقتصادی (از افلاطون تادوره معاصر)، ص۱۵۰، تهران، نی، ۱۳۷۲، چاپ اول.
الف) فلسفه مادی؛ برمبنای این فلسفه، اساس و جوهر کلیه واقعیات مادی، روحی و روانی، "مادّه" است. محتوای فکری یک جامعه (مانند فرهنگ، مذهب، حقوق، علم و هنر به عنوان روبنا)، تنها، انعکاسی از ماده است. ماده به عنوان زیربنا تعیین کننده شرایط روبناست.ب) فلسفه مادی تاریخ؛ ابزار مادی تولید، تعیین کننده مراحل حیات اجتماعی، سیاسی و فکری است. تکامل تدریجی ابزار تولید، موجب ایجاد تضاد آن با مناسبات تولیدی یا رابطه مالکیت می شود. این تضاد به مرور زمان، شدت می یابد. براساس همین نظریه، کلیه جوامع بشری، متناسب با مراحل پیشرفت ابزار مادی تولید، ناگزیر مراحل پنج گانه نظام ها، کمون های اولیه، برده داری، فئودالیته، سرمایه داری و سوسیالیستی را به ترتیب طی می کنند. به اعتقاد او، نظام سوسیالیستی، مرحله ای موقت و گذرا برای استقرار نظام اقتصاد کمونیستی است.ج) نظریه مبارزه طبقاتی؛ کلیه شرایط موجود اجتماعی، اقتصادی و فکری یک ملّت، چیزی جز نتیجه ی مبارزه ی طبقاتی نیست. به این معنی که فلسفه مادّی تاریخ، عامل ایجاد و تشدید تضادّ طبقاتی می شود و تاریخ جوامع را همین تضاد طبقاتی و در نهایت می سازد؛ که موجب پیروزی طبقه ای بر طبقه دیگر می شود. براساس اسن مفهوم، تحوّل کلیه نظام های اقتصادی، به دنبال مبارزه طبقاتی به وجود آمده است.
نمازی، حسین، نظام های اقتصادی، ص۸۱، تهران، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۷، چاپ پنجم.
برخی از نظریات اقتصادی مارکس عبارتند از:
← نظریه ارزش
...