ژرف ساخت

معنی کلمه ژرف ساخت در فرهنگستان زبان و ادب

{deep structure, underlying structure} [زبان شناسی] سطح بازنمود بنیادی و انتزاعی ساخت نحوی جمله در دستور زایشی گشتاری

معنی کلمه ژرف ساخت در دانشنامه آزاد فارسی

ژَرفْ ساخت
در اصطلاح دستور زبان، ساختی از جمله که تعیین کنندۀ روابط معنایی و منطقی اجزای جمله است. ژرف ساخت در برابر روساخت قرار دارد که شکل خارجی و عینی جمله را نشان می دهد و الزاماً با ژرف ساخت منطبق نیست. ژرف ساخت بر اثر قواعد گشتاری، همچون حذف و افزایش و ابدال، به روساخت تبدیل می شود.

جملاتی از کاربرد کلمه ژرف ساخت

دو کاوشگر وویجر ۱ و وویجر ۲ پیشگام اکتشاف سیارات دوردست منظومهٔ خورشیدی و نخستین ابزار ساخت بشر هستند که از محدودهٔ منظومهٔ خورشیدی خارج شده و به فضای ژرف ورای آن سفر کرده‌اند. داده‌های بسیار ارزشمندی که این دو کاوشگر در درازای مأموریت‌های موفق‌شان در اختیار دانشمندان قرار دادند، باعث گسترش زیاد دانش و اطلاعات بشر از ساختار سیارات بزرگ گازی منظومهٔ خورشیدی شده‌است.
دژ بهلا دژی پهن است و درازای دیوار دور این دژ به ۱۲ کیلومتر می‌رسد که از هر چهار سو دژ را در بر گرفته است، این دژ یکی از معالم أثری و تاریخی بسیار مهم شهر بهلاء در استان منطقه داخلیه و در شبه‌جزیره عربستان است. تاریخ ساخت دژ به هزارهٔ سوم پیش از میلاد باز می‌گردد. این دژ در زمان‌های گذشته پیوندهای ژرفی با شهرهای میان‌رودان (بین‌النهرین) و بلادفارس داشته‌است.

وى همواره در جستجوى دانش بود و در طول عمر پربركت خود از هيچ كوششى براى آموختن غفلت نمى كرد. هر جا كه از وجود دانشمند و عالمى نشانى مى يافت به خدمتش مى شتافت واز علم و معرفت وى بهره مى گرفت . به همين دليل زمانى نيز براى استفاده از محضر فيلسوف و عالم وارسته جمال الدين محمود (از شاگردان فيلسوف نامىجمال الدين اسد دوانى ) به شيراز مهاجرت كرد و مدتى نزد وى به تحصيل علوم عقلى مشغول گرديد. او علم و عمل را وجهه همت خويش ساخت و در زهد و تقوا به درجه اى رسيد كه به (مقدس ) شهرت يافت و در تحقيق و ژرف نگرى علمى به اندازهاى تبحر داشت كه به (محقق ) معروف شد.

آنان تصوّر مى كردند كه مانند گذشته در بيابان هاى اطراف مدينه با مسلمانان روبروخـواهـنـد شـد، ولى ايـن بار اثرى از آنان در بيرون شهر نديده و به پيشروى خود ادامه دادنـد و به دروازه شهر رسيدند و مشاهده خندقى ژرف و عريض در نقاط نفوذ پذير مدينه، آنان را حيرت زده ساخت .