معنی کلمه چندربهان برهمن لاهوری در دانشنامه اسلامی
بَرَهْمَنِ لاهوری، چَنْدَربَهان (چَنْدَرابَهان) شاعر و نویسنده فارسی گوی شبه قاره در قرن یازدهم، متخلص به برهمن.در لاهور در خانواده ای برهمن به دنیا آمد. پدرش، دَهْرَم داس، اهل کشمیر و از دیوانیان و صاحبْمنصبان لاهور بود. برهمن زبان هندی را می دانست و احتمالاً سانسکریت هم خوانده بود.ابتدا شاگرد و ملازم میر عبدالکریم، «میرعمارتِ» لاهور، بود و سپس از ملازمان افضل خان ملاشکرالله شیرازی، حاکم آن شهر، شد. به گفته خودش، شاگرد ملا عبدالحکیم سیالکوتی نیز بوده است. افضل خان، وزیر شاهجهان (حک: ۱۰۳۸ـ۱۰۶۹)، برهمن را به پادشاه معرفی کرد، شاهجهان به سبب تبحّر برهمن در ادب فارسی، او را هندوی فارسی دان لقب داد. پس از مرگ افضل خان، گویا با معرفی شاهزاده داراشکوه، در سلک ملازمان شاهجهان در آمد و منشی خاص و وقایع نگار وی شد. دارا شکوه که همواره گروهی از عالمان هندو را برای ترجمه آثار حکمی و عرفانی هند در خدمت داشت، برهمن را نزد خود خواند و او تا ۱۰۶۶ ملازم وی بود، اما در این سال دوباره به دربار شاهجهان فرا خوانده شد و پادشاه به او لقب رای (راجه) داد برهمن در خدمت امیران و وزیرانی چون آصف خان (متوفی ۱۰۲۱)، اسلام خان (متوفی ۱۰۵۷)، علاّ می سعدالله خان (متوفی ۱۰۶۷) و عنایت خان و معظم خان بود.در خوشنویسی مهارت داشت و نستعلیق و شکسته را نزد استادانی چون آقا عبدالرشید و کفایت خان و افضل خان شیرازی آموخته بود. پس از مرگ داراشکوه (۱۰۶۹)، برهمن باقی عمر را در عزلت گذراند تا این که در بنارس در گذشت. سال وفات او را ۱۰۷۳ یا ۱۰۷۷ گفته اند.به نوشته ظهورالدین احمد وی تا ۱۰۷۵ زنده بوده است.
← نثر ساده و فصیح برهمن
(۱) ظهورالدین احمد، پاکستان مین فارسی ادب کی تاریخ، لاهور ۱۹۷۴.(۲) کشن چند اخلاص، همیشه بهار، چاپ وحید قریشی، کراچی ۱۹۷۳.(۳) اردو دائرة معارفِ اسلامیّه، لاهور ۱۳۸۹/۱۹۶۹، ذیل «برهمن».(۴) آفتاب اصغر، تاریخ نویسی فارسی در هند و پاکستان، لاهور ۱۳۶۴ ش.(۵) چندربهان برهمن لاهوری، احوال و آثار چندربهان برهمن و دیوان پارسی، چاپ محمد عبدالحمید فاروقی، احمدآباد ۱۳۸۷/۱۹۶۷.(۶) علی ابراهیم خلیل، تذکرة صحف ابراهیم، نسخه عکسی از نسخه خطی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۶۶۳.(۷) ذبیح الله صفا، تاریخ ادبیات ایران، تهران، ۱۳۶۴ ش، بخش ۳، ۱۳۷۰ ش.(۸) عبدالرشید، تذکرة شعرای پنجاب، لاهور ۱۹۸۱.(۹) سیّدمحمد عبدالله، ادبیات فارسی مین هندوؤن کا حِصّه، لاهور ۱۹۶۷.(۱۰) محمد صالح کنبو، عمل صالح، الموسوم به شاه جهان نامه، ترتیب و تحشیه غلام یزدانی، چاپ وحید قریشی، لاهور ۱۹۶۷ـ۱۹۷۲.(۱۱) احمد گلچین معانی، تاریخ تذکره های فارسی، تهران ۱۳۶۳ ش.(۱۲) محمد قدرت الله گوپاموی، کتاب تذکرة نتائج الافکار، بمبئی ۱۳۳۶ ش.(۱۳) شیر علیخان بن علی امجدخان لودی، تذکرة مراة الخیال، چاپ محمد ملک الکتاب شیرازی، بمبئی ۱۳۲۴.(۱۴) خانبابا مشار، فهرست کتابهای چاپی فارسی، تهران ۱۳۵۰ـ۱۳۵۵ ش.(۱۵) احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه های خطی فارسی پاکستان، اسلام آباد ۱۳۶۲ـ۱۳۷۰ ش.(۱۶) میرحسین دوست سنبهلی، تذکرة حسینی، لکهنو ۱۲۹۲.(۱۷) غلام محمد هفت قلمی دهلوی، تذکرة خوشنویسان، چاپ محمد هدایت حسین، کلکته ۱۳۲۸/۱۹۱۰.