معنی کلمه چشمه های بهشت در دانشنامه اسلامی
بهشت، دارای چشمه هایی از شراب است.یطاف علیهم بکاس من معین. و گرداگردشان قدحهای لبریز از شراب طهور را می گردانندبنا بر قولی، «معین» از ماده «عین» به معنای چشمه و «میم» «معین» زایده است در این آیه سخن از نوشابه و شراب طهور آنها است، می فرماید: " قدحهای لبریز از شراب طهور گرداگرد آنها در حرکت است" و هر لحظه اراده کنند از پیمانه آن سیراب می شوند و در عالمی از نشاط و معنویت فرو می روند" (یطاف علیهم بکاس من معین). این ظرفها در گوشه ای قرار نگرفته که آنها تقاضای جامی از آن کنند، بلکه به مقتضای تعبیر" یطاف علیهم" گرد آنها می گردانند! " کاس" (بر وزن راس) نزد اهل لغت به ظرفی گفته می شود که پر و لبریز باشد، و اگر خالی باشد معمولا به آن" قدح" می گویند. راغب در مفردات می گوید: الکاس الاناء بما فیه من الشراب: کاس به معنی ظرفی است که پر از نوشیدنی باشد. " معین" از ماده" معن" (بر وزن صحن) به معنی جاری است، اشاره به اینکه در آنجا چشمه هایی از شراب طهور در جریان است که هر لحظه پیمانه ها را از آن پر می کنند و گرداگرد بهشتیان می گردانند، چنان نیست که این شراب طهور پایان گیرد و یا برای تهیه آن نیاز به زحمت و درد و رنجی باشد یا کهنه و خراب و فاسد شود. باکواب و اباریق و کاس من معین. با قدحها و کوزه ها و جامهایی از نهرهای جاری بهشتی (و شراب طهور)اکواب جمع" کوب" به معنی" قدح" یا ظرفی است که دسته دار نباشد، "اباریق" جمع" ابریق" در اصل از ریشه فارسی" آبریز" گرفته شده به معنی ظروفی است که دارای دسته و لوله برای ریزش مایعات است، و" کاس" به جام لبریز گفته می شود و" معین" از ماده" معن" (بر وزن صحن) به معنی جاری است.
چشمه های جاری
چشمه های جاری بهشت، از نعمتهای خداوند است.فیهما عینان تجریان• فبای ءالاء ربکما تکذبان. در آنها دو چشمه همیشه جاری است! • پس کدامین نعمتهای پروردگارتان را انکار می کنید؟حسن گوید: آن دو چشمه یکی سلسبیل است و دیگری نهر تسنیم .عطیه عوفی گوید: یکی از آن دو چشمه از آب صاف و گوارای بدون تغییر و دیگری از خمر لذت بخشی برای آشامندگان است فیهما عینان نضاختان• فبای ءالاء ربکما تکذبان. در آنها دو چشمه جوشنده است! • پس کدامین نعمتهای پروردگارتان را انکار می کنید؟
آب جاری
بهشت، دارای آب جاری از چشمه ساران است.ولمن خاف مقام ربه جنتان• فیهما عینان تجریان• ومن دونهما جنتان• فیهما عینان نضاختان. برای کسی که از مقام پروردگارش بترسد، دو باغ بهشتی است در آنها دو چشمه همیشه جاری است!. و پایین تر از آنها، دو باغ بهشتی دیگر است . در آنها دو چشمه جوشنده است! حسن گوید: در آن دو بهشت دو فواره آبست که از سر چشمه آنها جوشیده و فوران میکند.ابن عباس گوید: بر اولیاء خدا ترشح بمشک و عنبر و کافور میکند.و بعضی گویند: ترشح بانواع خیرات میکند. فیها عین جاریة. در آن چشمه ای جاری استگرچه" عین" در اینجا" نکره" است و معمولا نکره برای بیان یک فرد می آید، ولی به قرینه سایر آیات قرآن معنی جنس دارد، و شامل چشمه های مختلف می شود، همانگونه که در آیه ۱۵ ذاریات می خوانیم: ان المتقین فی جنات و عیون: " پرهیزگاران در میان باغهای بهشت و چشمه ها قرار دارند" بعضی نیز گفته اند در هر قصری از قصرهای بهشتیان چشمه ای جاری است و مفرد بودن"عین" در اینجا ناظر به آن است، چشمه ای که مطابق میل بهشتیان به هر طرف که بخواهند جریان پیدا می کند، و نیازی به شکافتن نهر و ساختن بستر ندارد.البته وجود چشمه های متعدد علاوه بر افزودن بر زیبایی و طراوت، این فایده را نیز دارد که هر کدام نوشابه مخصوصی دارد و ذائقه بهشتیان را هر زمان با انواع شراب طهور شیرین و معطر می کند.
دو چشمه جاری
...