معنی کلمه پیشانی اصحاب محمد در دانشنامه اسلامی
قرآن کریم در مورد پیدا شدن آثار سجده در پیشانی اصحاب پیامبر بر اثر عبادت می فرماید: «محمد رسول الله والذین معه... تراهم رکعا سجدا یبتغون فضلا من الله ورضونا سیماهم فی وجوههم من اثر السجود...» محمد فرستاده خدا است وکسانی که با او هستند... پیوسته آنها را در حال رکوع و سجود می بینی، آنها همواره فضل خدا و رضای او را می طلبند، نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمایان است... (بعضی گفته اند: منظور از «سیماهم فی وجوههم» آثار سجده در پیشانی است. ) این آیه خاتمه سوره است و پیامبر را توصیف می کند، و نیز آنهایی را که با اویند به اوصافی می ستاید که در تورات و انجیل ستوده. و مؤمنین را که عمل صالح انجام داده اند وعده جمیل می دهد. این آیه متصل به آیه قبل است؛ چون در آن آیه می فرمود که او رسول خود را به هدایت و دین حق فرستاده، ظاهرا این جمله مرکب است از مبتدا و خبر، و کلامی است تمام.
اوصاف همراهان پیامبر
قرآن کریم اوصاف کسانی که با پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم بودند را چنین بیان می فرماید: «و الذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم» :این جمله نیز مرکب است از مبتدا و خبر. پس کلام در این صدد است که مؤمنین به رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم را توصیف کند، و شدت و رحمت که دو صفت متضاد است از صفات ایشان شمرده شده. و جمله «اشداء علی الکفار» را مقید کرد به جمله «رحماء بینهم » تا توهمی که ممکن بود بشود دفع کرده باشد، و دیگر کسی نپندارد که شدت و بی رحمی نسبت به کفار، باعث می شود مسلمانان به طور کلی و حتی نسبت به خودشان هم سنگدل شوند لذا دنبال اشداء فرمود رحماء بینهم: یعنی در بین خود مهربان و رحیمند. و این دو جمله مجموعا افاده می کند که سیره مؤمنین با کفار شدت و با مؤمنین رحمت است.آری آنها کانونی از عواطف و محبت نسبت به برادران و دوستان و همکیشانند، و آتشی سخت و سوزان، و سدی محکم و پولادین در مقابل دشمنان. در حقیقت عواطف آنها در این مهر و قهر خلاصه می شود، اما نه جمع میان این دو در وجود آنها تضادی دارد، و نه قهر آنها در برابر دشمن و مهر آنها در برابر دوست سبب می شود که از جاده حق و عدالت قدمی بیرون نهند .
استمرار نماز مؤمنین
«تراهم رکعا سجدا»: کلمه «رکع» و همچنین کلمه «سجد» جمع راکع و ساجد است. و مراد از اینکه فرمود: مؤمنین را راکع و ساجد می بینی این است که مؤمنین نماز می خوانند. و کلمه «تراهم» استمرار را می رساند. و حاصل معنای جمله این است که : مؤمنین مستمر در خواندن نمازند. و جمله مورد بحث خبر دوم است برای مبتدای گذشته، یعنی کلمه «و الذین معه».
طلب مؤمنین از خداوند
...