معنی کلمه پرچم در ایران در دانشنامه اسلامی
در ایران از دوران هخامنشیان استفاده از پرچم های «امپراتوری» رایج بوده است، درحالی که استفاده از «نشان»های خانوادگی بر روی درفش های زمینداران با نفوذ در دوره پارت ها و ساسانیان، در نشان هایی منسوب به سراپرده رستم (نقش یک اژدها )، سراپرده گودرز (یک شیرطلایی) و شاهان کیانی (یک خورشید طلایی) نمایان می شود.
پرچم در دوره ساسانیان
در دوره ساسانیان «پرچم ملی»، درفش کاویان نام داشته که وصف آن در شاهنامه آمده و دارای زمینه ارغوانی مرصع و نوارهای قرمز، طلایی و ارغوانی با نشان ستاره (اختر) بوده است. این درفش را به دلیل این نشان، اختر کاویان نیز می نامیدند و بدین طریق بر معنای نمادین آن، بخت و اقبال، تأکید می کردند. در واقع تصرف و سرنگون کردن این پرچم نشانه فروپاشی پادشاهی ایران بود. ازینرو هنگامی که یعقوب لیث مدعی «میراث شاهان ایران» شد و کوشید تا «شکوه آنان را احیا کند»، در شعری که از طرف او برای خلیفه عباسی ارسال شد، چنین گفت : «درفش کاویان (عَلَم الکابیان) همراه من است و امیدوارم که زیر لوای آن بر ملت ها حکومت کنم» معهذا تا زمانی که نقش شیروخورشید بر روی پرچم ها رایج شد، پرچم هایی با نقش ستاره همچنان در ایران رایج بوده است، نمادهای ایرانی و ترکی، مانند اژدها، نیز گاهی با نوشته های اسلامی تلفیق شدند و پرچم هایی با رنگها، طرح ها و اندازه های مختلف به وجود آمد .
پرچم های غزنویان
براساس نسخه خطی مصور از تاریخ رشیدالدین، پرچم های غزنویان معمولاً قرمز بود و اغلب از طرح شطرنجی به عنوان نشان استفاده می کردند، اما متون بر جای مانده حاکی از آن است که این پرچم ها نقش همای طلایی رنگ یا شیر داشته اند.
پرچم های سلجوقیان
...