معنی کلمه واجب معلق و منجز در دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] واجبات به دو بخش معلق و منجز تقسیم می شود.
معلق در لغت به معنای آویزان شده و بسته شده، چنگ زننده به چیز دیگر است و منجّز به چیز ثابت شده گویند.
تقسیم
واجب معلق و منجّز از جمله تقسیمات مطرح میان اصولین است که، ظاهراً این اصطلاح از ابداعات مرحوم اصفهانی مؤلف کتاب حصول می باشد. چون قبل از ایشان چنین تقسیمی مطرح نبود. مرحوم اصفهانی در تعریف واجب معلق و منجز می نویسد: واجب معلق واجبی است که در آن حکم وجوب به مکلف تعلق گرفته امّا حصول و انجام واجب متوقف بر امر غیر مقدوری است و واجب منجز آن است که حصول و انجام واجب متوقف بر امر غیر مقدوری نیست. برای روشن شدن مفهوم واجب معلق و منجز مثالی می زنیم: یکی از امور غیر مقدوری که ممکن است انجام واجب متوقف بر آن باشد؛ فرا رسیدن زمان واجب است، در برخی موارد مشخص به انجام عملی مکلف می شود ولی زمان انجام عمل هنوز فرا نرسیده است و به اصطلاح فنی زمان انجام واجب مدتی پس از زمان فعلیت و ثبوت حکم از طرف شارع است. مثلاً فرض کنید شخصی در ماه رمضان توانائی و استطاعت انجام حج را پیدا کرده و به اصطلاح مستطیع شده است! در چنین فرض حکم وجوب حج بر عهدۀ وی ثابت می ماند و فعلیت می یابد اما زمان انجام حج هنوز فرا نرسیده و مکلف باید منتظر بماند تا ایام حج که ماه ذی الحجّة است فرا رسد. این نوع واجب را واجب معلق می نامند؛ زیرا با حصول استطاعت حکم وجوب حج به مکلف تعلق گرفته اما انجام حج معلق بر یک امر غیر مقدور ( فرا رسیدن موسم حج) است. امّا در واجب منجز انجام واجب متوقف بر امر غیر مقدوری نیست مانند: وجوب نماز پس از فرا رسیدن وقت آن مثلاً هنگامی که وقت نماز فرا رسید حکم وجوب نماز بر شخص ثابت و همزمان وقت انجام آن نیز آغاز می شود و انجام نماز ظهر متوقف بر هیچ امر غیر مقدوری نیست با توجه به این مطالب گفته اند: در واجب منجز زمان وجوب و واجب با هم مقارن است اما در واجب معلق زمان فعلیت وجوب مقدم به زمان انجام واجب است.
تفاوت واجب معلق با واجب مشروط
تفاوت واجب معلق با واجب مشروط در این است که در واجب مشروط حکم وجوب متوقف و مشروط به وجود شرطی است و تا زمانی که آن شرط حاصل نشود اصلاً وجوبی وجود ندارد. اما در واجب معلق حکم وجوب فعلیت دارد و متوقف بر هیچ شرطی نیست و شرط انجام واجب متوقف بر امر غیر مقدوری مانند فرا رسیدن زمان آن است.
ثمره تقسیم
...