معنی کلمه هاشم بن عتبه مرقال در دانشنامه اسلامی
و در (فتوح) اعثم کوفی و کتاب (اصابه) مسطور است که چون خبر کشتن عثمان و بیعت کردن مردمان به امیرالمومنین علیه السلام پراکنده شد، اهل کوفه نیز این خبر بشنیدند و در آن وقت ابوموسی اشعری امارت کوفه داشت، کوفیان به نزد ابوموسی آمدند و گفتند: چرا با امیرالمؤمنین علی بیعت نمی کنی؟ گفت: در این معنی توقف می کنم و می نگرم تا بعد از این چه حادث شود و چه خبر رسد؟ هاشم بن عتبه گفت: چه خبر خواهد رسید، عثمان را بکشتند و انصار خاص و عام با امیرالمؤمنین علیه السلام علی بیعت کردند از آن می ترسی که اگر با علی بیعت کنی عثمان از آن جهان باز خواهد آمد و تو را ملامت خواهد کرد؟ هاشم این سخن بگفت و به دست راست خویشتن دست چپ بگرفت و گفت: دست چپ از آن من است و دست راست من از آن امیرالمؤمنین علیه السلام با او بیعت کردم و به خلافت او راضی شدم؛ چون هاشم با این وجه بیعت کرد، ابوموسی را هیچ عذری نماند برخاست و بیعت کرد و در عقب او جمله اکابر و سادات و معارف کوفه بیعت کردند.
در (اصابه) مذکور است که هاشم در وقت بیعت این ابیات را بدیهةً انشاد نموده بر ابوموسی اشعری انشاد کرد:
اُبایِعُ غَیْرَ مُکْتَرِثٍ عَلِیّا × وَلا اَخْشی اَمیرا اَشْعَرِیّا
اُبایِعُهُ وَاَعْلَمُ اَنْ سَاءُرْضی × بِذاکَ اللّهَ حَقَّا وَالنَّبِیّا.
هاشم در حرب صفین به درجه شهادت رسید و بعد از عتبة بن هاشم، عَلَم پدر برگرفت و بر اهل شام حمله کرد و چند کس را بکشت و اثرهای خوب نمود عاقبت او نیز شربت شهادت چشید و به پدر بزرگوار خود رسید.
فقیر گوید: از این جا معلوم شد که هاشم مرقال در صفین به درجه رفیع شهادت رسید پس آن چیزی که در بعضی کتب است که روز عاشورا به یاری سیدالشهدا علیه السلام آمد و گفت: ای مردم هر که مرا نمی شناسد من خودم را بشناسانم من هاشم بن عتبه پسرعموی عمر سعدم الخ، واقعی ندارد والله العالم.