[ویکی فقه] ابو حنیفه، نعمان بن محمد بن منصور بن احمد بن حیون تمیمی مغربی، از دانشمندان بزرگ فرقه اسماعیلیه در آغاز پیدایش آنان به شمار می آید. نعمان در آغاز پیرو مذهب مالکی بود ولی بعد تغییر مذهب داده و شیعه شد، اما در سلک فرقه اسماعیلیه در آمد،البته برخی از علمای شیعه او را شیعه می دانند و می گویند او در برابر سلاطین اسماعیلیه تقیه می کرده است. وی در سال ۲۵۹ هجری در مغرب و در خانواده ای اهل علم به دنیا آمد. پدر او از علمای بزرگ اهل تسنن و پیرو مذهب مالکی بود و روایات فراوانی را روایت کرده است. نعمان از همان کودکی با روایات و علوم و معارف اسلامی آشنا شد و خود را آماده کرد تا یکی از دانشمندان جهان اسلام گردد.
جملاتی از کاربرد کلمه نعمان بن محمد تمیمی
و نيز مى نويسد: ابن ابى شيبه از نعمان بن مقرن روايت كرده كه گفت :رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) وقتى كه جنگ مى شد دراول روز، جنگ نمى كرد، و جنگ را تا موقع ظهر تاءخير مى انداخت ، و وقتىمشغول مى شد بادها مى وزيد و نصرت خدا نازل مى شد.
جارود در سرزمين فارس يا نهاوند، همراه با نعمان بن مقرّن به شهادت رسيد و گفتهشده كه عثمان بن عاص ، جارود را همراه با گروهى بهساحل فارس ، منطقه اى كه به عقبه (جارود) معروف شده ، فرستاد.قبل از ورود جارود به آنجا، منطقه معروف به گردنه و (عقبه خاك ) بود، امّا پس از اينكه جارود در سال بيست ويك در آنجا به شهادت رسيد، به (گردنه جارود) معروفگرديد.(568)
صاحب الغارات نقل كرده كه نعمان بن بشير و ابوهريره - كه از طرفداران عثمان بودند- به درخواست معاويه ، بعد از ابومسلم خولانى نزد على (ع ) آمدند و از او خواستند كهقاتلان عثمان را براى قصاص تحويل آنها بدهد و با اين كار آتش جنگ را خاموش كرده ،مردم را به صلح و آرامش دعوت نمايد. هدف معاويه اين بود كه وقتى اين دو به نزدشبازگردند، عذر و بهانه اى براى جنگ داشته باشد و در عينحال مردم شام نيز على (ع ) را ملامت خواهند كرد، زيرا معاويه مى دانست كه على (ع ) كسىرا تحويل نخواهد داد. معاويه به اين دو نفر سفارش كرده بود كه با على (ع ) محاجهكرده ، از او سؤ ال كردند كه چرا قاتلان عثمان راتحويل نمى دهد و آنها را پناه داده و ديگران را از دستگيرى آنان منع مى كند، در صورتىكه آنها را تحويل دهد، جنگى اتّفاق نخواهد افتاد و در صورتى كه على (ع ) از اينعمل امتناع كند، آنها اين را براى مردم نقل خواهند كرد، چون آنان جزو صحابه و داراىموقعيّت اجتماعى نزد مردم بودند.
مالك فورا نامه اى به على (ع ) نوشت : امّا بعد: نعمان بن بشير در منطقه ما همراه بالشكرى زياد فرود آمده است . نظرت را براى من بنويس ، خداوند تو را استوار و ثابتنگهدارد والسلام .
78-نامش نعمان بن ثابت رئيس فرقه حنفى (يكى از چهار مذهب اهل سنت ).