نسخ حکم

معنی کلمه نسخ حکم در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] نسخ حکم، نسخ حکم مستفاد از یک آیه با بقای الفاظ آن را می گویند.
«نسخ حکم» این است که مفاد آیه ای از قرآن کریم که دالّ بر حکم شرعی است نسخ شود و عمل به آن جایز نباشد اما الفاظ آیه در قرآن باقی بماند و حفظ و تلاوت شود؛ و این مشهورترین نوع نسخ در قرآن کریم است که بیشتر فقها و مفسّران قرآن بر جواز آن اتفاق نظر دارند، ولی در میزان آیات ناسخ و منسوخ اختلاف دارند.
وقوع نسخ حکم
گروهی از محققان ضمن پذیرش اصل امکان نسخ، وقوع نسخ در قرآن کریم را به طور کلی انکار کرده اند.عده ای دیگر نیز به دلیل عدم تامل کافی در محتوای آیات، در بسیاری از آیات، قائل به نسخ شده اند؛ در حالی که بخشی از این آیات از قبیل عام و خاص ، مطلق و مقید و… هستند و صرف تنافی میان مضمون دو آیه ، دلیل بر نسخ یکی از آن دو نیست.

جملاتی از کاربرد کلمه نسخ حکم

کمترین نایب دیوان تو در مسند حکم آسمان را قلم نسخ کشد بر احکام
قرآن تو برده حکم تورات فرقان تو کرده نسخ انجیل
اما وجه سوم از وجوه نسخ آنست که حکم برگرفت ببدلی که نهاد، و آیت آن حکم بر نگرفت. چنانک آیت عدّت زن شوی مرده یک سال تمام از مصحف بر نگرفت که گفته بود «متاعا الی الحول» و حکم آن برگرفت ببدل فرمان بعدّت چهار ماه و ده روز أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ عَشْراً و ازین نسخ، در قرآن فراوانست. چنانک رسیم بآن شرح دهیم ان شاء اللَّه.