[ویکی شیعه] نجمه خاتون همسر امام کاظم(ع) و مادر امام رضا(ع) و فاطمه معصومه(س). او کنیزی بود که توسط حمیده همسر امام صادق(ع) خریداری و به امام کاظم(ع) بخشیده شد. وی کنیزی از اشراف عجم (غیرعرب) بود که در بین عرب ها متولد شده بود. بعضی وی را اصالتاً اهل شهر نوبه در شمال آفریقا و برخی از اهل جزیره مارسی در جنوب فرانسه می دانند.از این روی وی به خَیزُران مَرسِیه و شَقْرَاء نُوبِیه نیز شناخته می شد. معروفترین اسم وی نجمه خاتون است ولی از وی به نام های سَکَن نُوبیه أرویٰ، سمانه، تَکتَم و خَیزُران نیز یاد شده است.
جملاتی از کاربرد کلمه نجمه مادر امام رضا
شـيـخ صـدوق بـه سـند معتبر از نجمه مادر آن سرور روايت كرده است كه گفت : چون حاملهشـدم بـه فـررنـد بـزرگـوار خـود بـه هـيـچ وجـهثـقـل و حـمـل در خـود احـسـاس نـمـى كـردم و چـون بـه خـواب مـى رفـتـم صـداى تـسبيح وتـهـليـل و تـمجيد حق تعالى از شكم خود مى شنيدم و خائف و ترسان مى شدم و چون بيدارمـى شـدم صدايى نمى شنيدم . و چون آن فرزند سعادتمند از من متولد شد دستهاى خود رابر زمين گذاشت و سر مطهر خود را به سوى آسمان بلند كرد و لبهاى مباركش حركت مىكرد و سخنى مى گفت كه من نمى فهميدم ، در آن ساعت حضرت امام موسى عليه السلام بهنـزد مـن آمـد و فـرمـود كه گوارا باد ترا اى نجمه كرامت پروردگار تو! پس آن فرزندسعادتمند را در جامه سفيدى پيچيده و به آن حضرت دادم ، حضرت در گوش راستش اذان ودر گـوش چپش اقامه گفت و آب فرات طلبيد و كامش را به آن آب برداشت پس به دست منداد و فـرمـود كـه بـگـيـر ايـن را كـه ايـن بـقـيـه خـدا است در زمين و حجت خدا است بعد از من.(10)