مکن ای صبح طلوع

معنی کلمه مکن ای صبح طلوع در دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] مکن ای صبح طلوع بخشی از یک شعر است که شب عاشورا در مجالس سوگواری ایران به صورت دو دمه خوانده می شود. شاعر این شعر محمود بهجت (پدر آیت الله بهجت) است. از این شعر تنها دو بیتش مشهور شده است. ادامه های متفاوتی پس از این مصرع یافت شده است که روشن نیست کدام اصل شعر بوده است. برخی از این شعرها به همراه دیگر اشعار محمود بهجت در کتابی به نام مکن ای صبح طلوع منتشر شده است.
شاعر این شعر، محمود بهجت فومنی پدر محمدتقی بهجت ـ از مراجع تقلید معاصر ـ است. وی در ۱۲۸۵ق در فومن متولد شد و در هشت سالگی، پدر را از دست داد. محمود پس از تحصیل در مکتب خانه همراه برادرش در نانوایی پدر مشغول کار شد. او دارای ذوق ادبی و خط خوشی بود و با دختری به نام مرضیه ازدواج کرد که حاصل آن، ۴ پسر و یک دختر بود. آخرین فرزندشان محمدتقی بود که اندکی پس از تولد او، مادر در ۲۸ سالگی از دنیا رفت.
محمود بهجت به کربلایی محمود شهرت داشت. زمان او همزمان با قیام میرزا کوچک خان جنگلی بود و حاکم فومن که از سوی میرزا منصوب شده بود، اختلافات میان مردم و سربازان میرزا را به او رجوع می داد و به حکمش احترام می گذاشت. محمود بهجت در ۲۸ صفر ۱۳۲۵ش درگذشت.

جملاتی از کاربرد کلمه مکن ای صبح طلوع

زناله بس مکن ای دل در آن سلاسل زلف که هست اگر اثر از ناله های شبگیر است
خلوت راز واعظا نعرهٔ مستانه کجا و تو کجا عاشقی ناشده گرمی مکن ای ناشدنی
بداند زحق مردم نیک و بد مکن ای جوانمرد صاحب خرد
در کتاب من مکن ای مرد راه از سر شعر و سر کبری نگاه
گر فقیری خویشتن بینی مکن ای مسلمان نام، بی‌دینی مکن
چکناواریان قطعه شب قبل از عاشورا را بر اساس شعر «امشبی را شه دین در حرمش مهمان است / صبح فردا بدنش زیر سم اسبان است/ مکن ای صبح طلوع» ساخته‌است. این قطعه توسط ارکستر سمفونیک البرز و گروه کر فیلارمونیک ایران به رهبری لوریس چکناواریان اجرا شده‌است.
گر همچو شمع انجمن آتش زنم در جان و تن عیبم مکن ای سیمتن هذا نصیبی لیلتی
سهل باشد اگرم قدر ندانی لیکن عشق را خوار مکن ای گل بی خار چنین
یکباره بستن در انصاف خوب نیست دیوار باغ را مکن ای باغبان بلند
مشو از مردم این دوره غمگین، زار و افسرده / مکن ای روستایی از غم دنیا شکایت‌ها
بگشا کار مشکلم تو دلم ده که بی‌دلم مکن ای دوست منزلم به جز از گلستان تو
با تیشه چرا چیره شود نخل برومند با خم شده قامت مکن ای تازه‌جوان بحث