معنی کلمه منزل ذات عرق در دانشنامه اسلامی
ذات عرق، در ابتدای سرزمین تهامه (ناحیه ای نسبتا پست به مرکزیت مکه) واقع شده و مرز میان نجد (ناحیه ای کوهستانی) و تهامه است که حاجیان اهل عراق از آن می گذارند و میقات اهل عراق است و از آنجا محرم می شوند. ابن رسته می نویسد: ذات عرق، منزلگاهی است پرجمعیت و پر درخت و دارای آب بسیار، آب شربشان از چاه پرآبی به دست می آید.
ملاقات با بشربن غالب
( بشربن غالب اسدی کوفی، کنیه اش ابوصادق است و از اصحاب امیرالمؤمنین، حسنین و امام سجاد (علیه السّلام) بوده و دعای عرفه توسط او و برادرش بشیر، از امام حسین (علیه السّلام) روایت شده است. گفتنی است که این شخص غیر از فرزدق شاعر است؛ نام فرزدق، همام بن غالب می باشد.) کاروان امام حسین (علیه السّلام) که از منزل صفاح به منزل عقیق و از عقیق به منزل ذات عرق رسید. در آنجا با مردی از قبیله بنی اسد به نام بشربن غالب برخورد کرد که از عراق می آمد. او خدمت امام رسید. امام از او پرسید: از کدام قبیله ای؟ گفت: از قبیله بنی اسد. امام پرسید: از کجا می آیی؟ گفت: از عراق، امام پرسید: مردم عراق را چگونه پشت سرگذاشتی؟ گفت: ای فرزند رسول خدا؛ آنان را در حالی پشت سر گذاشتم که قلبهایشان با تو و شمشیرهایشان با بنی امیه بود.امام (علیه السّلام) فرمود: راست گفتی ای برادر عرب! خدای تعالی آنچه را بخواهد انجام می دهد و آنچه را اراده کند، حکم می کند. آن گاه مرد پرسید: ای فرزند رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) درباره آیه «یوم ندعوا کل آناس بامامهم؛ روزی که هر گروه از مردم را با امامشان فراخوانیم». توضیح دهید.امام فرمود: ای برادر اسدی؛ آنان دو گونه امام هستند؛ امام هدایت که به هدایت دعوت می کند و امام ضلالت که به گمراهی می خواند؛ هرکس اولی را اجابت کند، به بهشت می رود و هرکس دعوت ضلالت را اجابت کند، در آتش است. (.... فقال الحسین: نعم یا اخا بنی اسد! هم امامان: امام هدی دعا الی هدی، وامام ضلالة دعا الی ضلالة. فهدی من اجابه الی الجنة و من اجابه الی الضلالة دخل النار) شیخ صدوق این سؤال و جواب را در منزل ثعلبیه آورده است. بدین گونه که امام به پاسخ داد: «آری امامی هست که مردم را به راه راست و به سوی سعادت و خوشبختی فرا میخواند و گروهی به او جواب مثبت میدهند و از او پیروی میکنند، و پیشوای دیگری نیز هست که مردم را به سوی انحراف و بدبختی دعوت میکند؛ مردمی نیز دعوت او را اجابت می کنند. گروه اول، اهل بهشت هستند و گروه دوم، در دوزخ و این است معنای آیه ای که می فرماید: «فریق فی الجنة وفریق فی السعیر»
نقش رهبران در سرنوشت جامعه
امام حسین (علیه السّلام) در اینجا با تبیین مسئله امامت و رهبری، در واقع انگشت روی یک مسئله مهم اجتماعی و سیاسی گذاشته که با فلسفه قیام او در ارتباط است و آن عبارت است از نقش مهم رهبران در سرنوشت جامعه. نقش حیاتی زمامداران و رهبران لایق و صالح در تامین سعادت و پیشرفت مادی و معنوی جامعه شان، و متقابلا تاثیر رهبران فاسد و نالایق در سقوط و بدبختی جامعه تحت رهبری آنها، امری تردید ناپذیر است.از این رو در آموزه های اسلامی بر این مسئله تاکید فراوان شده است. چنانکه در آیه «یوم ندعوا کل اناس بامامهم»، خداوند در بیان میزان تاثیرگذاری رهبران در وضع جامعه شان، اعلام می کند که پیروان آنها در روز قیامت، با رهبرانشان فراخوانده می شوند؛ یعنی سرنوشتشان با هم پیوند خورده و یکی است. به نظر می رسد آن مرد اسدی که درباره این آیه از امام سؤال کرده، شخصی آگاه از مسائل سیاسی و اجتماعی بوده که بر چنین نکته حساسی دقیق شده و امام نیز مسئله را برای او به خوبی تشریح و تبیین کرده است.اصولا راز بزرگ مخالفت امام حسین (علیه السّلام) با حکومت بنی امیه همین بود که او آنها را امامان ضلالت می دانست. تقسیم بندی رهبران به دو دسته رهبران هدایت و ضلالت، که در اینجا امام حسین (علیه السّلام) بر آن تاکید کرده، در رهنمودهای امامان بعدی نیز آمده است؛ چنان که امام صادق (علیه السّلام) فرموده است: ان الائمة فی کتاب الله عزوجل امامان قال الله تبارک و تعالی: «وجعلناهم ائمة یهدون بامرنا، لا بامر الناس، یقدمون امرالله قبل امرهم، و حکم الله قبل حکمهم، قال وجعلناهم ائمة یدعون الی النار یقدمون امرهم قبل امر الله و حکمهم قبل حکم الله ویاخذون خلاف ما فی کتاب الله عزوجل. گفتنی است که آیه اول مربوط به انبیای ابراهیمی، و آیه دوم ناظر به فرعون و فرعونیان است.
ملاقات با عون بن عبدالله
...