منابع تاریخ ال بویه

معنی کلمه منابع تاریخ ال بویه در دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] منابع تاریخ آل بویه. آل بویه در زمره نخستین خاندانهای فرمانروایی پس از اسلام است که درباره آنان تاریخ یا تاریخ های خاندانی نگارش یافته و بخشهایی از آن بدست ما رسیده است پیش از این گزارش خاندانهایی مانند طاهریان و صفاریان و سامانیان در لا به لای تاریخهای فراگیرتر از جمله تاریخهای عمومی و احیاناًتاریخهای محلی، همچون اخبار ئلات خراسان ابوالحسن سلامی بازتاب یافت.
اما از زمان آل بویه و به ویژه در فرمانروایی معاصرشان، غزنویان، سنت تاریخ نگاری خاندانی یا سلسله ای که بازتابی از همان شیوه خداینامه نویسی پیش از اسلام است، رونق و گسترش یافت.
تاریخ های خاندانی بویه متاسفانه هیچیک به طور کامل بدست ما نرسیده است. بخشهایی از این تاریخ ها را می توان از خلال کتابهای تاریخی که بعداً نگارش یافته است، بازیابی کرد و بخشهایی ناقص نیز مستقلاً تا امروز باقی مانده است. از جمله این آثار می توان تاریخ ثابت بن سنان درباره خاندان بویه است که به همراه ذیل آن بوسیله هلال صابی نوشته شده است.
رویدادهای تاریخی آل بویه از آغاز تا سال 447ق را درمی گرفته است که متاسفانه بخش کوچکی از آن که رویدادهای 389 تا 393 را در می گیرد بر جای مانده است. بخشهایی از آن در کتابهای تاریخ از جمله تجارب الامم مسکویه و ذیلهای آن والکامل ابن اثیر و ماره الزمان سبط ابن جوزی بازتاب یافته است.
تاریخ سلسله ای دیگر التاجی فی الدوله الدیلم نوشته ابواسحاق صابی است که به نام عضدالدوله و برگرفته از لقب او (عضدالدوله و تاج المله) است. تنها بخش اندکی از این کتاب تا روزگار ما بر جای مانده است.
هر چند تاریخ های سلسله ای بویه به گونه ای پراکنده و ناقص بدست ما رسیده است اما تاریخ های خاندانی فرنانروایی ایرانی که با بخضی از دوره آل بویه معاصر بودند خوشبختانه تا اندازه ای فراوانتر و پرشمارتر بر جای مانده است و از آنجا که خاندانهای اخیر مناسباتی، خصمانه یا دوستانه با آل بویه داشته اند بخضی از این تاریخ را از خلال آثار سلسله ای معاصرشان از جمله تاریخ های مربوط به خاندان غزنوی و سلجوقی، همچون تاریخ یمینی، تاریخ بیهی، سلجوقنامه ظهیری، زبده النصره بداری اصفهانی می توان یافت.
اما سرگذشت خاندان بویه و روزگار آنها را بیشتر باید در تاریخ های عمومی جستجو کرد. در این میان نخست باید از مروج الذهب ابوالحسن علی بن حسین مسعودی یاد کرد. روایت مسعودی تنها برای آغازین فرمانروایی بویه یان سودمند است. چه تالیف کتاب در همین زمینه اتفاق افتاده و گزارشی بسیار کوتاه از آغاز کار بویه یان را دربردارد. روایت او درباره خاندان بویه در مقایسه با برخی دیگر از مورخان اهل سنت که میانه خوشی با این خاندان شیعه مذهب نداشته منصفانه تر به نظر می رسد چه اصولاً مشی این نویسنده چنین است و حتی گاهی نسبت تشیع نیز به او داده اند.
پس از مروج الذهب باید از کتاب ارزشمند تجارب الامم و تعاقب الهمم ابوعلی مسکویه رازی نام برد که نویسنده اش خود از داشنمندان شیعه مذهب زمانه بویه بوده و با اعضای خاندان ارتباطی نزدیک داشته است. تجارب الامم مسکویه رویدادی نو در روند تاریخ نگاری ایرانی و اسلامی به شمار می آید. شیوه نویسنده فرهیخته کتاب بر این پایه استوار است که رویدادهای تاریخی می تواند دستورالعملی سودمند برای مردمان همه دورانها جهت اداره بهتر جامعه و به ویژه سامان امور سیاسی و فرمانروایی باشد.

جملاتی از کاربرد کلمه منابع تاریخ ال بویه

۱.زمان خارج شدن پیامبر از مدینه برای حجة الوداع(طبق منابع تاریخی روز شنبه بوده یعنی ۵روز مانده به ذی الحجة )
واژهٔ طیلسان ظاهراً از اواسط سدهٔ ۷ق متروک، و به جای آن کلمهٔ «تالش» تدریجاً وارد منابع تاریخی و جغرافیایی ایران شد. نام طیلسان معرب واژه تالشان (طالشان) می‌باشد.
موارد بسیار زیادی از قتل‌عام‌ها و خشونت‌های تیمور را در منابع تاریخی آورده‌اند. اما تیمور علاوه بر آن، بسیاری از هنرمندان و دانشمندان شهرهای فتح‌شده را به پایتخت خود یعنی سمرقند می‌آورد. تیمور بسیاری از نقاشان برجسته و استادان معماری، فقیهان و نظایر آن‌ها را به سمرقند آورد، که ایشان نقش بزرگی در تحولات بزرگ هنری و فرهنگی در عصر پس از تیمور داشتند. تیمور مردی دوست‌دار دانش و هنر بود و به عالمان و هنرمندان احترام بسیار می‌گذاشت و حتی هنگام قتل‌عام یک شهر، دستور می‌داد، که از کشتن دانشمندان و فقیهان و هنرمندان خودداری کنند. وی با حافظ[نیازمند منبع] و خواجه علی سیاهپوش صفوی ملاقات دوستانه‌ای داشته است و به درخواست خواجه علی، قبایل ترک بسیاری را که از آسیای کوچک اسیر کرده بود، آزاد کرد که این قبایل بعداً قزلباشان را تشکیل دادند. او طی سه حمله، سرتاسر ایران را تسخیر کرد.
نوبوناگا کوکی که توسط ملازم نوبوناگا نوشته شده‌است، معتبرترین منبع در مورد حوادث مربوط به نوبوناگا به‌شمار می‌آید. در نوبوناگا کوکی و بسیاری از منابع دست اول آمده‌است که تمامی کوه هیئی و معابد آن توسط نوبوناگا به آتش کشیده شد، اما برخلاف این ادعا در تحقیقات باستان‌شناسی سال‌های اخیر اثری از خاک سوخته در بسیاری از مناطق این کوه به دست نیامده است. باستان‌شناسان معتقدند منابع تاریخی در نقل این واقعه بزرگ‌نمایی کرده‌اند و احتمال می‌دهند که نوبوناگا با مبالغه در ابعاد این واقعه قصد دادن اخطار و ترساندن دیگر دشمنانش را داشته‌است.
به دلیل عدم وجود هرگونه کتیبه، نقوش تزئینی و نیز عدم اشاره به این اثر در منابع تاریخی قدمت آن هنوز مشخص نشده‌است. به همین دلیل به دوره‌های مختلفی مانند ماد، اشکانی و حتی ساسانی نسبت داده شده‌است.

در منابع تاریخی که توسط ژوردانس تاریخ‌نگار اهل امپراتوری روم شرقی ارائه شده است او به شرحی از ظاهر و خلقیات آتیلا که توسط پریسکوس نقل‌شده اشاره کرده است.

در میان انواع صنایع ریسندگی، شَعربافی و ترمه‌بافی از ازمنه‌ی قدیم تا چند دهه گذشته، بیشترین رواج را در میان اهالی چهارمنار داشته است . رونق ترمه‌بافی در چهارمنار به حدی بود که این محله به عنوان یکی از مراکز اصلی تولید و دوخت ترمه در یزد شناخته می‌شد. این مهم در اسناد و منابع تاریخی و همچنین در نام خانوادگی برخی از ساکنین چهارمنار قابل مشاهده است. از جمله ترمه‌بافان نامدار چهارمنار در دوران پهلوی می‌توان به محمدعلی طاقه‌باف و پدرش، میرزا حسن پوشش (معروف به حسن شتردار)، سیدولی چراغچی و ... اشاره نمود.
منابع تاریخ تولد وی را ذکر نکرده‌اند، تنها بنا بر گفته خودش در سال ۶۸هجری هنگامی که عبدالله ابن عمر در مکه حج می‌گزارد، او را دیده‌است، پس بنا به نقل او این دیدار در زمانی صورت گرفته‌است که در سن نوجوانی و واجد شرایط انجام حج بوده‌است.
به استناد از منابع تاریخی متعدد، حدود ۲۲۵٬۰۰۰ گرجی در دورهٔ صفویه، ۳۰٬۰۰۰ گرجی در دورهٔ افشاریه و ۱۵٬۰۰۰ گرجی نیز در دورهٔ قاجاریه در ایران ساکن شدند
بُشْت یا پُشْت؛ نام یکی از ولایت‌های ربع نیشابور خراسان؛ که خاستگاه ادیبان و شاعران و محدثان بسیاری است. در منابع تاریخی از ترشیز، کندر و زبسک و خارزنج، که از نقاط مهم ولایت پشت می‌باشند، یاد شده است. ولایت پشت را با شهرستان‌های کاشمر و خلیل‌آباد، بردسکن، کوهسرخ و حدود پیرامونی آن‌ها در استان خراسان رضوی ایران در جغرافیای امروز، مطابقت داده‌اند.