معنی کلمه محل شهادت امام علی در دانشنامه اسلامی
پیرامون مکان دقیق ضربت خوردن امام علی (علیه السّلام) میان عالمان شیعی و اهل سنت اختلاف دیدگاه وجود دارد. آنگونه که از برخی منابع اهل سنت برداشت می شود، امام علی (علیه السّلام) در راه آمدن به مسجد کوفه توسط ابن ملجم مرادی مورد ضربت قرار گرفت و در اثر آن به شهادت رسید. شیعیان بر خلاف این دیدگاه، نظر بر آن دارند این حادثه در درون مسجد کوفه و حتی در مواردی تصریح نمودند در حال نماز در این مسجد، واقع گردید. برخی از اندیشمندان اهل سنت هم در این باره با شیعیان هم نظراند. در ادامه نمونه هایی از گزارشات به همراه رویکرد عالمان فریقین ارائه می گردد.
شهادت در محراب و مسجد کوفه
یک نمونه از گزارشات شیعیان و برخی از اندیشمندان اهل سنت را که قائل به شهادت حضرت در مسجد و محراب کوفه دارند از منظر دانش رجال مورد بررسی قرار می دهیم.روایت امیرالمؤمنین، حضرت علی بن ابی طالب (علیهما السّلام) (سند معتبر):حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَکْرِ بْنِ النَّقَّاشِ وَ اَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ الْقَطَّانُ وَ مُحَمَّدُ بْنُ اَحْمَدَ بْنِ اِبْرَاهِیمَ الْمُعَاذِیُ وَ مُحَمَّدُ بْنُ اِبْرَاهِیمَ بْنِ اِسْحَاقَ الْمُکَتِّبُ قَالُوا حَدَّثَنَا اَبُو الْعَبَّاسِ اَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِیدٍ الْهَمْدَانِیُّ مَوْلَی بَنِی هَاشِمٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ اَبِیهِ عَنْ اَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا عَنْ اَبِیهِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ اَبِیهِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ اَبِیهِ الْبَاقِرِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ اَبِیهِ زَیْنِ الْعَابِدِینَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ اَبِیهِ سَیِّدِ الشُّهَدَاءِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ (علیهم السّلام) عَنْ اَبِیهِ سَیِّدِ الْوَصِیِّینَ اَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ اَبِی طَالِبٍ ( (علیه السّلام) ) قَالَ: قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا اَفْضَلُ الْاَعْمَالِ فِی هَذَا الشَّهْرِ (شهر رمضان) فَقَالَ یَا اَبَا الْحَسَنِ اَفْضَلُ الْاَعْمَالِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ بَکَی فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا یُبْکِیکَ فَقَالَ یَا عَلِیُّ اَبْکِی لِمَا یُسْتَحَلُّ مِنْکَ فِی هَذَا الشَّهْرِکَاَنِّی بِکَ وَ اَنْتَ تُصَلِّی لِرَبِّکَ وَ قَدِ انْبَعَثَ اَشْقَی الْاَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ فَضَرَبَکَ ضَرْبَةً عَلَی قَرْنِکَ فَخَضَبَ مِنْهَا لِحْیَتَکَ.
شیخ صدوق، محمد بن علی (متوفای۳۸۱ه)، عیون اخبار الرضا (علیه السّلام)، ج۲، ص۲۶۵-۲۶۶، تحقیق:تصحیح وتعلیق وتقدیم:الشیخ حسین الاعلمی، ناشر:مؤسسة الاعلمی للمطبوعات - بیروت – لبنان، سال چاپ:۱۴۰۴-۱۹۸۴.
همانطور که در صدر این نوشتار ذکر کردیم، دیدگاه دوم، دیدگاه عده ای از اهل سنت است که معتقدند شهادت آن حضرت در خارج از مسجد بوده است. در این مجال نظر برخی از آنان را ذکر می کنیم:
← ابن جریر طبری
...