مباهله پیامبر

معنی کلمه مباهله پیامبر در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] مباهله در آیه مباهله، یعنی دو یا چند نفر که در مساله مهم دینی با یکدیگر اختلاف دارند، در یک جا جمع شوند و با اصرار و تضرع به درگاه خداوند، از او بخواهند آن را که بر باطل است، رسوا و مجازات کند. در روز مباهله بنا بود مسلمانان و مسیحیان نجران یکدیگر را نفرین کنند، تا خدا آن طرف را که دروغگوست، عذاب کند. اما بزرگان مسیحی چون عزیزترین اشخاص پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) را همراه او دیدند، از مباهله منصرف شدند و موافقت کردند که با رسول خدا صلح کنند و جزیه بپردازند.
«مباهله» پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) با مسیحیان نجران برگرفته از سنتی متداول، در میان اقوام سامی (پذیرفتن مباهله توسط مسیحیان نشانی از وجود این سنت در میان آنان بوده است.) و بیانگر تلاش های فراوان پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) برای دعوت اهل کتاب به دین اسلام بوده است. که متاسفانه بخش وسیعی از مناظرات و گفتگوهای پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) با آنان مورد غفلت سیره نویسان واقع شده و در متون اسلامی نیز به طور مستقل بدان پرداخته نشده است. مباهله از آن جهت که دلیلی بر فضیلت و برتری اهل بیت (علیهم السّلام) و عصمت و امامت بلافصل امام علی (علیه السّلام) است، دارای اهمیت است.
تعریف مباهله
مباهله از ریشه «بهل» به معنای رها ساختن، ترک گفتن، به خود واگذاشتن. و قید و بند چیزی را برداشتن و نیزبه معنی ملاعنه و نفرین متقابل آمده است. و همچنین در معنای ابتهال دو نظر است: ۱) یکدیگر را لعن کردن که میان دو نفر رخ می دهد. ۲) نفرین برای هلاک کسی. مباهله از زبان های عبری و سریانی وارد زبان عربی شده است. و در اصطلاح به عملی گفته می شود که دو یا چند نفر که در مساله مهم دینی با یکدیگر اختلاف دارند، در یک جا جمع شوند و با اصرار و تضرع به درگاه خداوند، از او بخواهند آن را که بر باطل است، رسوا و مجازات کند. و بلاذری این چنین نقل می کند: «دو تن یا دو گروه بر علیه یکدیگر دعای بد کنند. پس هر کدام ظالم باشد حق تعالی وی را رسوا گرداند و نقمت و عذاب خود را بر وی فرستد و ذریه او را مستاصل کند و هلاک گرداند.» و نیز آیت الله مکارم شیرازی چنین نقل می کند: مباهله در آیه مباهله به معنی نفرین کردن دو نفر به همدیگر است. به این صورت که وقتی استدلالات منطقی سودی نداشت، افرادی که با هم درباره یک مسأله مهم دینی گفتگو دارند، در یک جا جمع می شوند و به درگاه خدا تضرع می کنند و از او می خواهند که دروغ گو را رسوا سازد و مجازات کند. تفاوت در حدیثی از رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) روایت شده که حضرت فرمود: «خداوند عزوجل به من خبر داده که پس از مباهله عذاب بر گروه باطل نازل می شود و حق را از باطل مشخص می سازد.» از روایاتی که در منابع اسلامی نقل شده است، استفاده می شود که مباهله اختصاص به زمان رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) ندارد و در تمامی زمان ها قابل اجرا است. در حدیثی از امام صادق (علیه السّلام) نقل شده که ایشان فرمود: اگر سخنان حق شما را مخالفان نپذیرفتند، آن ها را به مباهله دعوت کنید.
تعریف لعنت
میان مباهله و لعنت کردن آن است که مباهله از شدت و تاکید بیشتری برخوردار است. لعن و لعنت یعنی طرد نمودن ودور ساختن ازروی خشم. لعن از سوی خدا در آخرت به معنی عقوبت است و در دنیا، انقطاع از قبول رحمت و توفیق الهی است و لعن از سوی انسان، نفرینی است بر دیگران.
مسیحیان نجران
...

جملاتی از کاربرد کلمه مباهله پیامبر

انتشار دعاوی بهاءالله به عنوان من یظهره الله مقام صبح ازل را تحت الشعاع قرار داد و باعث تشدید حسادت وی شد. بهاءالله در بهار ۱۲۴۵ش. برابر یا ۱۸۶۶ میلادی خانه‌اش را از صبح ازل جدا کرد چون به گفته او صبح ازل قصد کشتن او را داشته، بهاءالله بعد از اینکه صبح ازل او را مسموم کرده بود به شدت بیمار شده بود. او پس از این ماجرا به مدت دو ماه در ادرنه خود را از بابیان آنجا جدا کرد و در انزوا زیست. وی به آنها دستور داد که بین صبح ازل و او یکی را انتخاب کنند. تقریباً همه بابیان بهاءالله را انتخاب کردند، همچنین به صورت فزاینده‌ای بابیان ایران به وی گرویدند. سپس بهاءالله آشکارا اعلام کرد که پیامبر مستقلی است و شروع به نوشتن سوره‌هایی کرد که آن‌ها را وحی الهی می‌دانست. وی در شهریور ۱۲۴۶ش؛ یعنی سپتامبر ۱۸۶۷ به‌طور قطعی از برادرش جدا شده و از صبح ازل خواست که از از او اطاعت کند. صبح ازل نپذیرفت و او را به مباهله در مسجد سلطان سلیم دعوت کرد، اما وقتی در میانهٔ راه تصمیم‌اش را تغییر داد و در مباهله حاضر نشد، وجهه خود را از دست داد.
مجادله و بحث بین مسیحیان نجران و پیامبر اسلام ادامه یافت. پیامبر اسلام ادله و براهینی برای پاسخ به مسیحیان آورد و اما آنان هم چنان بر عقاید خویش اصرار می‌ورزیدند. در منابع شیعه آمده‌است در این هنگام آیه ۶۱ سوره آل عمران نازل شد و مسیحیان نجران به مباهله دعوت شدند.
این امتیاز به‌طور طبیعی به همه خویشاوندان محمد اطلاق می‌شود، چه آنهایی که در قبیله او بودند، چه انصار و در واقع همه جامعه مسلمانان؛ ولیری در ادامه به داستان اصحاب کسا اشاره دارد که در بسیاری از احادیث منعکس شده و بر اساس آن، محمد عبای خویش را در موقعیت‌های گوناگون از جمله رویداد مباهله، بر روی نوه‌هایش حسن و حسین، دخترش فاطمه و دامادش علی افکنده و بدین ترتیب، این پنج تن هستند که عنوان اصحاب کسا به آنها داده می‌شود و اهل بیت پیامبر لقب گرفته‌اند. شارون نیز با اشاره به روایت اصحاب کسا، شباهت آن را با خانواده مقدس در کتب مقدس و فرهنگ مسیحیت مورد توجه قرار می‌دهد و به روایت دیگری در این زمینه می‌پردازد که بر اساس آن فاطمه و مریم، هر دو از حافظان بهشت برشمرده شده‌اند..
براساس توافق پیشین، محمد و نمایندگان نجران برای مباهله به محل قرار رفتند. نمایندگان نجران دیدند که محمد نوه‌اش حسین را در آغوش دارد، دست حسن را در دست گرفته و علی و فاطمه همراه اویند و به آن‌ها سفارش می‌کند هرگاه من دعا کردم شما آمین بگویید. مسیحیان، هنگامی که این صحنه را دیدند در میان خودشان هم‌اندیشی کرده از این که پیامبر، عزیزترین و نزدیک‌ترین کسانِ خود را به میدان مباهله آورده بود، دریافتند که او نسبت به ادعای خود ایمان راسخ دارد؛ وگرنه عزیزان خود را در برابر خطر آسمانی قرار نمی‌داد؛ بنابراین از اقدام به مباهله خودداری کردند و حاضر به مصالحه شدند و قبول کردند که جزیه بپردازند.
هنگامی که نمایندگان مسیحیان نجران، پیشنهاد مباهله را از پیامبر شنیدند مهلت خواستند تا در این باره فکر و اندیشه و مشورت کنند. وقتی به بزرگان خود مراجعه کردند، اسقف آنان گفت: فردا بنگرید اگر محمد با اهل و فرزند خود آمد، از مباهله بپرهیزید و اگر با اصحاب خویش آمد، پس مباهله کنید که کاری از او ساخته نیست.