لک و لنج

سید محمدعلی کشاورز صدر در کتاب عقاب کمازان آورده که خان‌های زند که سلسلهٔ زندیه را تشکیل دادند، خود را لر معرفی می‌کردند. منابع دیگری نیز کریم‌خان زند را از مردم لر می‌دانند دانشنامه ایرانیکا معتقد است: «زندها طایفه ای از عشایر لک و از شعب لرهای شمالی بودند که بین زاگرس داخلی و دشت همدان در روستاهای پری و کمازان در مجاورت ملایر قرار داشتند.» بسبارباز منابع از زند به عنوان ایلی از مردم لر یاد کرده‌اند.در برخی منابع، زند و لک جدا از هم ذکر شده‌اند. در کتاب «کریم خان زند نیکوترین زمامدار تاریخ ایران» تألیف پناهی سمنانی آمده که زندها به دلیل عدم شهرت به لک معروف شدند. ولی به‌طور کلی همهٔ منابع کریم‌خان را از طایفهٔ زند می‌دانند.

جمعیت شهرستان بافت بر اساس سرشماری سال ۹۵ ایران، تعداد ۸۴٬۱۰۳ نفر بوده است. شهرستان بافت دارای سه نقطه شهری به نام‌های بافت، بزنجان و کشکوئیه است. این شهرستان دارای ۴ دهستان است. بخش بزرگی از جمعیت شهرستان بافت از ایل افشار استان کرمان است، حدود ۳۰ طایفه از ایل افشار در شهرستان بافت زندگی می‌کنند، زبان ترک‌های افشار شهرستان بافت، ترکی افشاری است. به غیر از ترک‌ها و فارس‌ها، اقوام لر، لک و کولی(لولی) در این شهرستان زندگی می‌کنند. بافت دومین شهر عشایرنشین کشور می‌باشد و به لحاظ تعداد ایل و طایفه در سطح کشور رتبه اول را دارد و ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار راس دام سبک و ۲۰ هزار راس دام سنگین در این منطقه وجود دارد.

شیخعلی خان بیرانوند به همراه چندصد سوار زبده در اجتماع مردم لک و لر در قصرشیرین برای مقابله با ارتش روسیه طی جنگ جهانی اول شرکت نمود و رشادت‌های زیادی از خود نشان داد. شیخعلی خان بیرانوند به همراه پسرعمویش علیمردان خان بیرانوند در مقام فرماندهی تفنگداران ایل بیرانوند ضربات مهلکی به ارتش روسیه وارد آوردند به طوری که به جز چند سالدات روس که موفق به فرار شدند بقیه آنها را قتل‌عام کردند. در زد و خورد ایل بیرانوند با حکومت ظالم قاجار نیز شیخعلی خان بیرانوند جانانه با آنها مقابله نمود و ضربات سختی بر پیکر حکومت قاجار وارد ساخت. و بارها تا نزدیک تهران بر آنها تاختند. در سال ۱۳۰۱ شیخعلی خان به انتقام خون علیمردان خان بیرانوند قیام نمود و تنگه زاهدشیر خرم‌آباد را به کمک تفنگداران ایل بیرانوند سد نمود. سپهبد امیراحمدی در این رابطه می‌نویسد:

برای مثال، مخلوط آب و سرکه (یک قسمت سرکه و چهار قسمت آب) قادر است تا شیشه‌های پنجره را به خوبی تمیز کند. اگر احساس می‌کنید که پس از تمیز کردن شیشه‌ها با سرکه، شیشه‌ها چرب شده‌اند نصف قاشق غذاخوری صابون مایع به مخلوط اضافه کنید. این صابون مایع هرگونه لک و چربی شیشه را از بین می‌برد.

گلونی را زنان لک و لر و کرد در هنگام مراسم شادی استفاده می‌کنند. اما از دوره قاجار به بعد مردان نیز شروع به استفاده از آن کردند. مردان گُلوَنی را دور «شو کلاو» یا همان کلاه لری مرسوم در منطقه لرستان می‌بستند و به گاه مهمانی یا جنگ، به منظور تزیین یا نگهدارنده کلاه از آن استفاده می‌کرده‌اند. زنان لک و لر در زمان گذشته کت و گُلوَنی را باهم می‌پوشیدند به‌طوری‌که کَت را جدا زیر گُلوَنی می‌بستند تا موهای سر به‌خوبی پوشیده و مهارشوند.