لب برگردان

روی برگردان که بروی آردت این که تو آنرا ز قفا می روی

پدر اوبرهان‌الدین خاوندشاه از سادات بخارایی بود و به بلخ کوچیده‌بود. خود میرخواند بیشتر زندگیش را در هرات و در پناه امیر علیشیر نوایی زیست. کتاب روضةالصفا فی سیرةالانبیاء والملوک والخلفاء - که بیشتر روضةالصفا می‌خوانند و به تاریخ جهان از آغاز تا زمان نویسنده بازمی‌گردد- را به نام او نوشت. این کتاب به زبان ترکی هم برگردان شده‌است.

فرمود: اگر بگويم عمل مى كنى ؟ گفت : آرى ، فرمود: آنچه ازمال مردم نزد تو هست و صاحبانش را مى شناسى به آن ها برگردان و آنچه كه صاحبانشرا نمى شناسى از طرف آنها صدقه بده ، من درمقابل اين كار بهشت را براى تو ضمانت مى كنم !

روی دلم از غیر درت برگردان تا هست مقیم خاک این در گردان

بمحراب سجاده گرسری دارم مکن عیبم کسی گوید مسلمانرا که روی از قبله برگردان

جنيد گويد: امام هادى عليه السلام به من دستور داد تا فارس بن حاتم را بهقتل برسانم . مقدارى پول به من داد و فرمود: بااين پولها اسلحه اى خريدارى كن و بهنزد من بياور. من هم رفتم شمشيرى خريدم و به امام عليه السلام ارائه كردم . حضرتفرمود: اين را برگردان و سلاح ديگرى خريدارى كن . من هم شمشير را پس دادم و بجاىآن ساطورى را خريدارم كردم و به امام عليه السلام نشان دادم .

چو از خون در برگردان ببندد عیبه جوشن چو از تف در سر مردان بتفسد بیضه مغفر

نثر برگردان تاریخ قم بسیار ساده و روان است و اگر چه دارای واژه‌ها و اشعار عربی است ولی مطالب تاریخ بسیار صریح و روشن است.

۱۳. قضیهٔ واگنر، ۱۸۸۸، برگردان رؤیا منجم، نشر پرسش، ۱۲۴ص

مرا از قبله طاعت پرستان روی برگردان فصیحی‌وار از غم قبله‌ای بهر نمازم ده

خیال دوست به من گفت روی برگردان که در دو قبله به یک دل نماز نتوان کرد

قالُوا أَ جِئْتَنا، گفتند باش آمدی بما، لِتَأْفِکَنا عَنْ آلِهَتِنا، تا برگردانی ما را از خدایان ما، فَأْتِنا بِما تَعِدُنا إِنْ کُنْتَ مِنَ الصَّادِقِینَ (۲۲) بما آر آنچه می وعده دهی ما را از عذاب اگر از راست گویانی.

روزى ابوطالب از او خواست كه در حضور او جامه هايش را بكند و به بستر برود، او ايندستور را با كراهت تلقى كرد و چون نمى خواست از دستور عموى خويش تمرّد كند بهعمو گفت : روى خويش را برگردان تا بتنوانم جامه ام را بكنم ، ابوطالب از اين سخنكودك در شگفت شد. زيرا در عرب آن روز حتى مردان بزرگ از عريان كردن همه قسمتهاىبدن خود احتراز نداشتند.

بنگاه ترجمه و نشر کتاب: در سال ۱۳۳۳ به فرمان محمدرضا پهلوی بنیان‌گذاری شد. هدف از بنیان‌گذاری این بنگاه، این بود که از راه برگردان و چاپ کتاب‌های مهم جهان به زبان فارسی، مردم کشور را از بهترین کارهایی که با انگیزه و اندیشهٔ بشری در دوران گوناگون، آفریده و بر روی کاغذ آمده، برخوردار سازند تا این موضوع، سبب نیرومند کردن فکر و برانگیختن خوانندگان گردد.

می رسد دلدار رومن‌عمریست‌ازخودرفته‌ام بک نگاه واپسین ای شوق برگردان مرا

- برگردان ماه ملک بهار؛ شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۵ (خورشیدی) (عنوان اصلی: Istanbul And Civilization Of The Ottoman)