قبح فعلی

معنی کلمه قبح فعلی در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] قبح فعلی، مبغوض بودن یک فعل به دلیل مفسده دار بودن آن است.
قبح فعلی، مقابل قبح فاعلی، و به معنای ناپسند و قبیح بودن عملی است که از شخص سر می زند؛ به بیان دیگر، هنگامی که فعلی مقتضی و یا علت تامه برای قبح می باشد دارای قبح فعلی بوده و انجام آن در خارج مبغوض مولا است.
عقاب در اسلام، دایر مدار قبح فعلی
در قبح فعلیِ عملی که معصیت به سبب آن در خارج محقق می شود، و نیز در مستلزم عقاب بودن آن، بحثی نیست، زیرا عقاب در اسلام، دایر مدار قبح فعلی است نه قبح فاعلی؛ اما در این که در تجری قبح فعلی وجود دارد یا نه، اختلاف است.

جملاتی از کاربرد کلمه قبح فعلی

این دلیل نیز گویای این مطلب است که از دیدگاه اشاعره، عقل به حسن و قبحبه معنای مورد اختلاف به‌طور کلی حکم نمی‌کند یا از سوی معتزله به اشاعرهاظهار گردید که اگر حسن و قبح به سبب تعلق امر به آن باشد، باید بگوییم همان‌طور که هیچ فعلی از افعال الاهی به قبح متصف نمی‌شود-چون عمل اومتعلق نهی قرار نمی‌گیرد-نسبت به حسن افعال او هم باید جانب انکار را پیشگیریم و بگوییم هیچ فعلی از افعال او حسن نیست-چون فعل خدا متعلق امر قرارنمی‌گیرد-تا به حسن اتصاف پیدا کند یا بنابر قول اشاعره نباید کسی که از نهی شارع مقدس آگاهی پیدا نکرد، حکم به قبح ظلم و زشتی دروغ بنماید؛ در حالی‌که این‌طور نیست.