معنی کلمه فلسفه عزاداری امام حسین در دانشنامه اسلامی
زنده داشتن یاد و تاریخ پرشکوه نهضت حسینی، که الهام بخش روح انقلابی و ستم ستیزی است. یعنی احیا و زنده داشتن نهضت عاشورا موجب زنده نگه داشتن و ترویج دائمی مکتب قیام و انقلاب در برابر طاغوت ها و تربیت کننده و پرورش دهنده روح حماسه و ایثار است.عزاداری برای اهل بیت (علیهم السلام) موجب احیای یاد و نام آنها و در کنار آن فرهنگ و مکتب و هدف آنان است. به عبارت دیگر در شکل یک پیوند روحی راه آنان به جامعه الهام گشته و پیوستگی پایداری بین پیروان مکتب و رهبران آن برقرار می سازد و دیگر گذشت قرون و اعصار نمی تواند بین آنان جدایی افکند. همین مساله موجب نفوذ ناپذیری امت از تاثیرات و انحرافات دشمنان می گردد و مکتب را همچنان سالم نگه می دارد و یا تحریفات و اعوجاجات را به حداقل می رساند. از همین روست که استعمارگران برای نابودی ملل اسلامی می کوشند رابطه آنان را با تاریخ پر افتخار صدر اسلامی قطع نمایند تا با ایجاد این خلاء زمینه القای فرهنگ خود را فراهم آورند. اینها از آثار اجتماعی عزاداری است و آثار روانی و تربیتی دیگری نیز دارد.امام خمینی (قدس سره) می فرماید: روضه سیّدالشهداء (علیه السّلام) برای حفظ مکتب سیّدالشهداء (علیه السّلام) است، حرف سیّدالشهداء (علیه السّلام) حرف روز است، همیشه حرف روز است، اصلاً حرف روز را سیّدالشهداء (علیه السّلام) آورده است و سیّدالشهداء (علیه السّلام) را این گریه حفظ کرده است، مکتبش را این مصیبت ها و داد و قال ها حفظ کرده است.
امام خمینی، سیدروح الله، صحیفه نور، ج۸ ص۶۹.
عزاداری نوعی پیوند محکم عاطفی با مظلوم انقلابگر و اعتراض به ستمگر است و به تعبیر استاد مطهری: «گریه بر شهید شرکت در حماسه اوست. یعنی این تحول روحانی که در جلسات عزاداری ایجاد می شود، زمینه را برای تحولات اجتماعی فراهم ساخته. و در واقع زمینه را برای حفظ آرمان های آن حضرت و پیاده کردن آن فراهم می سازد؛ چنان که امام راحل می فرمود: ما هرچه داریم از محرم و عاشورا داریم. انقلاب اسلامی ایران و هشت سال دفاع سر فرازانه و پیروزمند ارتباط مستقیمی با مجالس سوگواری و عزاداری دارد. و در طول تاریخ نیز شیعیان با همین مجالس عزاداری، توانسته اند هویت جمعی خود را حفظ و در برابر ظالمان و فاسدان ایستادگی کنند.
آشنا شدن توده ها با معارف دینی
اقامه مجالس دینی و عزاداری در سطح وسیع جامعه و ملت های اسلامی سبب آشنا شدن توده ها با معارف دینی می شود.
پالایش روح و تزکیه نفس
...