فضل الله بهرامی

ابوالحسن علوى مى گويد: (شيخ فضل الله از شاگردهاى نمرهاول حاجى ميرزا حسن شيرازى معروف بود. در پايتخت مرجع امورات شرعىبود.)(1306)

(... در اول ظهور مشروطيت حاجى شيخ فضل الله با ساير روحانيون مشروطه خواه همفكرو همقدم بود و با اين كه با عين الدوله صدر اعظم وقت دوست بود، در مهاجرت به حضرتعبدالعظيم و قم شركت كرد و تا صدور فرمان مشروطيت و افتتاح مجلس شوراى ملى ،كوچكترين مخالفتى از او مشاهده نشد...) و عين (... عين الدوله از حركت حاج شيخفضل الله (مهاجرت به قم ) بى اندازه ضعيف شد... حركت حاج شيخفضل الله خيلى امر آقايان را قوت داد چه مراتب علميه او از ديگران بهتر و سلوكش ‍ نسبتبه طلاب و اهل علم از ديگران خوشتر بود) و (... پس از پيشرفت مشروطه و باز شدنمجلس ، ديگران هر يكى بهره اى جسته به كنار رفتند ولى دو سيد و حاجى شيخفضل الله همچنان باز ماندند و چون مشروطه را پديد آورده خود مى شماردند، از نگهبانىباز نمى ايستادند. ولى حاج شيخ فضل الله رواج شريعت را مى طلبيد...)(116)

متن زیر برگردان کتیبه مسجد جامع گلپایگان به قلم فضل الله بروجردی است:

تحصن كنندگان براى بيان و توضيح مواضع و اهداف خود روزنامه اى به نام لايحهمنتشر مى كردند. مجلس كه از افشاگرى و تبليغات آنها احساس ‍ خطركرد.، با انتشاراطلاعيه اى اعلام كرد كه كلمه مشروطه نمى تواند چيزى مخالف با دين و احكام شرعىباشد. اين اطلاعيه كه پاسخى در حد گفتار و نوشتار به خواستهاى متحصنين بود موجبشد تا شيخ فضل الله و يارانش ‍ حرم را ترك كرده ، به شهر باز گردند اما اين يكبرنامه حساب شده براى تفرقه و از هم پاشيدن متحصنين بود و مشروطه خواهان درعمل همان مسير سابق را مى پيمودند.

 شهادت آيت الله شيخ فضل الله نورى رهبر نهضت مشروطه مشروعه

ثم توليتم من بعد ذلك فلو لا فضل الله عليكم و رحمته لكنتم من الخاسرين (64)

جناب حجت الاسلام آقاى حاج شيخ عبدالله نورى دامت افاضاته با ياد و گراميداشت خاطرهفداكارى هاى يكى از سرداران بزرگ نهضت اسلامى ايران مرحوم شهيد حجت الاسلام آقاىحـاج شيخ فضل الله محلاتى كه از ياران با وفاى اين جانب و از سختى كشيدگان دورانمـبـارزات خـونبار انقلاب اسلامى ايران و همچنين مردى صالح و فداكار و برادرى دلسوزبـراى پـاسـداران عـزيـز انـقـلاب اسـلامـى بـود كه خدايش او را رحمت كند و در جوار خودپذيرايش گردد. و با تشكر از زحمات قائم مقام ايشان جناب حجت الاسلام آقاى عراقى كهفـردى مـتـديـن و صـالح كـه در كـوران جـنـگ و جـهـاد خـدمـاتقابل تقديرى انجام داده است و انشاء الله از اين پس چون گذشته در خدمت اسلام و ايران وانـقـلاب اسـلامـى خـواهـنـد بـود. ايـن جـانـب جـنـاب عـالى را كـه فـردى هـسـتـيـدفاضل ، متدين ، مبارز، متقى و با فهم سياسى بسيار خوب و علاوه بر آن از خانواده محترمشـهـدا كـه خـود افـتـخـارى اسـت بـزرگ مـى بـاشـيـد به نمايندگى از جانب خود در سپاهپـاسـداران انـقـلاب اسـلامـى منصوب مى نمايم . لازم است مسايلى را به شما و فرزندانعزيزم در سپاه گوشزد نمايم :

1300-شيخ فضل الله نورى و مشروطيت ، مهدى انصارى ، ص 26.

زندان دیو فیلمی به کارگردانی حسن محمدزاده و نویسندگی حسن محمدزاده، فضل الله فعال نوری ساختهٔ سال ۱۳۶۹ است.