فضایل محمد

معنی کلمه فضایل محمد در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] فضایل محمد (قرآن). در قرآن تعدادی از ویژگی ها و فضایل پیامبر صلی الله علیه وآله بیان شده است. در این مقاله آیات مرتبط با فضایل حضرت محمّد صلی الله علیه وآله معرفی می شوند.
۱. احسان : احسان پیامبر صلی الله علیه وآله به زید بن حارثه و آزادی زید از بردگی، با انعام و احسان پیامبر صلی الله علیه وآله به وى: وَ إِذْ تَقُولُ لِلَّذِی أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِ أَمْسِکْ عَلَیْکَ زَوْجَکَ وَ اتَّقِ اللَّهَ وَ تُخْفِی فِی نَفْسِکَ مَا اللَّهُ مُبْدِیهِ وَ تَخْشَى النَّاسَ وَ اللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشاهُ فَلَمَّا قَضى زَیْدٌ مِنْها وَطَراً زَوَّجْناکَها لِکَیْ لا یَکُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ حَرَجٌ فِی أَزْواجِ أَدْعِیائِهِمْ إِذا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَراً وَ کانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا.
احزاب/سوره۳۳، آیه۳۷.
۱. ↑ احزاب/سوره۳۳، آیه۳۷.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۷، ص۱۶۵، برگرفته از مقاله «فضایل محمد صلی الله علیه وآله».
...

جملاتی از کاربرد کلمه فضایل محمد

از ظواهر چنین برمی‌آید که فضایل تدین، به خاطر وفاداری خویش به محمدرضا پهلوی، در سالهای بعد پیشرفت خویش در نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی را به سرعت آغاز کرده‌است. وی در سال ۱۳۴۶ به عنوان ریاست ستاد نیروی هوایی و سپس، و بعد از بازنشستگی تیمسار سپهبد نوری اسفندیاری، به عنوان جانشین فرمانده نیروی هوایی، یعنی به عنوان جانشین تیمسار ارتشبد محمد خاتم منصوب می‌گردد.
محدث در خانواده ای مؤمن و پرهیزگار به دنیا آمده بود. مادر او هرگز او را بدون طهارت شیر نداده بود و پدر او از پرهیزگاران آن زمان بود. او فراگیری‌های اولیه را در نزد میرزا محمد ارباب کسب می‌کند سپس در سن بیست سالگی که برابر سال۱۳۱۶ هجری قمری بود برای کسب فضایل و کمالات به نجف اشرف مهاجرت می‌کند.
جمال دولت عالی محمد محمود سر فضایل و روی محامد و فرهنگ
حجم قابل توجهی از ادبیات اسلامی به شرح فضایل محمّد اختصاص یافته است. زندگی‌نامه او در اشعار و ادبیات تمام مناطق مسلمان رسوخ کرده است؛ شعرهای عامیانهٔ بسیاری دربارهٔ محمّد و معجزه‌های او سروده شده است. موضوع شق‌القمر از موضوع‌های مورد علاقه در ادبیات هندی است. معراج نیز به‌طور گسترده‌ای در ادبیات اسلامی و مینیاتورهای ایرانی — که به «معراج‌نامه» معروفند — به‌کار رفته است. روابط او با حیوانات و سخن گفتن با آنها از موضوعاتی است که در ادبیات‌های اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. داستان ضمانت آهو توسط او و سخن گفتن با زنبور از جمله این قصص هستند. در داستان‌ها و شعرهای اسلامی محمد نور اولیهٔ خلقت نامیده شده است. در ادبیات مسلمانان، محمّد نمادی منحصر به فرد از یک سیاستمدار، قهرمان انقلابی و یک استراتژیست نظامی درخشان است. از محمّد در آهنگ‌ها و اشعار مختلفی تمجید شده است. جلوه محمّد در اشعار فارسی، تا پیش از مشروطه، عمدتاً در موضوع‌های بعثت، معراج و حوادث زندگانی و سخنان او خلاصه می‌شد. فردوسی، نظامی، مولوی و غیره وقایع زندگی محمّد را به شعر درآورده‌اند. پس از انقلاب مشروطه و همزمان با تغییراتی در نوع نگرش به شعر و ادبیات فارسی، شعر معاصر از ترسیم عوالم ماورایی به سمت جوهره‌های زمینی سوق داده شد. این عصر، محمّد را در چهار بعد مدحی، حادثه‌ای، روایتی و تصویری مورد توجه قرار داده‌اند.
از آثاری که به زندگی محمد باقر پرداخته‌اند می‌توان به ام‍ام م‍ح‍م‍دب‍اق‍ر (ع‍ل‍ی‍ه‌ال‍س‍لام) اشاره کرد که در واقع بازچاپِ فصل هفتم مُنتَهیُ‌الْآمالِ اثر شیخ عباس قمی است که علاوه بر زندگی باقر، به شرح فضایل و کرامات و کلماتِ حکمت‌آمیز او نیز می‌پردازد. زن‍دگ‍ی ام‍ام م‍ح‍م‍دب‍اق‍ر ع‍ل‍ی‍ه‌ال‍س‍لام: ش‍ک‍اف‍ن‍دهٔ ع‍ل‍وم و م‍ع‍ارف، تألیف عبدُالرّحیم ع‍ق‍ی‍ق‍ی ب‍خ‍ش‍ای‍ش‍ی، ت‍رجِمَةُ الام‍ام زَی‍نُ‌الْع‍اب‍دی‍ن ع‍ل‍یِّ ب‍ن الْح‍س‍ی‍ن ع‍ل‍ی‍ه‌ال‍س‍لام و تَلیها ت‍رجِمَةُ اِب‍نِهِ الإم‍ام م‍ح‍م‍ّد الْب‍اق‍ر ع‍ل‍ی‍ه‌ال‍س‍لام م‍ن ت‍اری‍خِ م‍دی‍ن‍ةِ دم‍ش‍ق تألیف اب‍ن ع‍س‍اک‍ر و به‌ت‍ح‍ق‍ی‍ق و ترجمهٔ م‍ح‍م‍دب‍اق‍ر م‍ح‍م‍ودی و داس‍ت‍ان‌ه‍ای ام‍ام س‍ج‍اد ع‍ل‍ی‍ه‌ال‍س‍لام و ص‍ادق‍ی‍ن ع‍ل‍ی‍ه‍م‍ا ال‍س‍لام ب‍رگ‍رف‍ت‍ه از ب‍ح‍ارالان‍وار از دیگر آثار این حوزه است.
میرزا محمد از طایفه بایندر ترکمان، روز چهاردهم ذیحجهً سال ۱۱۹۸ ه‍.ق در گروس به دنیا آمد. در شانزده سالگی یتیم ماند و به عسرت بزرگ شد. چندی پس از مرگ پدر، به عراق و جاهای دیگر سفر کرد و خط و انشایی فراهم آورد. سپس به تهران آمد و به وسیله فتحعلی خان صبا به دربار راه یافت و جزو غلامان خاص درآمد و به فرمان شاه تحت نظر و تربیت صبا مشغول تحصیل شد؛ و در پنج سال چنان معلوماتی از علوم زمان بدست آورد که شاه چون فضایل او را دید لقب " فاضل خان " به او داد و به سمت جارچی باشی، یعنی رئیس و سرکرده منادیان دربار، منصوب شد. او چند سال جزو منشیان مخصوص شاه کار می‌کرد و در سفر و حضر ملتزم رکاب بود و چون بیانی خوب داشت، قصایدی را که فتحعلی خان ملک الشعراء و دیگران در مدح شاه می‌سرودند حفظ و روایت می‌کرد و بدین مناسبت تخلص شعری خود را نیز " راوی " قرار داد.
الاربعون حدیثاً فی فضایل امیرالمؤمین (ع) و اثبات امامنه" یا "اربعین بهائی"؛ "کامل‌السقیفهٔ" یا "کامل بهائی"، که در ۶۷۵ ق تألیف شده و دوازده سال جمع‌آوری آن به درازا کشیده است. چون این دو کتاب به خواهش و نام وزیر بهاءالدین محمدبن وزیر شمس‌الدین محمد جوینی معروف به صاحب دیوان تألیف شده بهائی نام گرفته است.
شیعیان اعتقاد دارند که ماجرای سقیفه در مخالفت با دستور محمد که قبل از وفاتش علی را به عنوان خلیفه بعد از خودش تعیین کرده بود اتفاق افتاده است؛ و معتقدند که در حجة الوداع آخرین حجی که پیامبر اسلام انجام داده، به هنگام بازگشتن از حج پس از جمع کردن تمام حجاج در محلی به نام غدیر خم بعد از شمردن فضایل علی بن ابیطالب او را به عنوان جانشین خود انتخاب کرده و آیه‌ای نیز در جهت تأیید این امر نازل شده بوده: يَا أَيُّهَا الرَّ‌سُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّ‌بِّكَ ۖ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِ‌سَالَتَهُ ۚ وَاللَّـهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ ۗ إِنَّ اللَّـهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِ‌ينَ/سوره مائده آیه ۶۷.