فتوحات دوره ولید بن عبدالملک

در صدر اسلام، مسجدالحرام بسیار کوچک بود. نخستین بار، عمر بن خطاب دستور داد خانه‌هایی بخرند و بر مساحت مسجد بیفزایند. تا آن زمان، به دور مسجد دیوار نبود و به دستور عمر، دور مسجد دیوار کشیدند. عثمان برای مسجد رواق ساخت و بدین‌گونه قسمت‌هایی از مسجد سر پوشیده شد. پس از آن ولید بن عبدالملک مسجد را به زیبایی بازسازی کرد و ناودان کعبه را با طلا ساخت. از آن زمان تاکنون بارها مسجدالحرام گسترش یافته‌است.

در ساخت این مسجد از مهندسان رومی، ایرانی، هندی و مغربی کمک گرفته شد؛ ولید بن عبدالملک عایدی چند سال سوریه و نیز بار ۱۸ کشتی طلا و نقره حمل شده از قبرس را علاوه بر ابزار و مکعب‌های موزائیکی که پادشاه رومی‌ها به عنوان هدیه فرستاده بود صرف آن کرد.

سلوکیه در حدود سال ۵۴۰ میلادی به تصرف ساسانیان درآمد. اما هرگز به عنوان شهر بندری به آن نگریسته نشد و مورد بازسازی قرار نگرفت. ولید بن عبدالملک، خلیفه اموی از سال ۷۰۵ تا ۷۱۵، قلعه ای در این شهر ساخت.

کاخ عَمْره (به عربی: قصر عمرة) یا کاخک عمره (به عربی: قُصَیر عمرة) کاخی بود که خلیفهٔ اموی ولید بن عبدالملک در بادیهٔ اردن، شرقِ نوکِ شمالی دریای مرده ساخت که برای دیوارنگاری‌هایش شهرت یافته. یکی از دیوارهایش، نگاره‌های چهار فرمانروای آن عصر را نشان می‌دهد که گویا حکومت‌هایی‌اند که مسلمانان برآنان چیره شدند، قیصر روم، کسرای فارس، نجاشی حبشه و رودِریک اسپانیا. دیواری دیگر، مردی ریش‌دار با هاله‌ای از نور در پیرامونش را نشان می‌دهد که بر عرش نشسته؛ گویا خود خلیفه است.

سجاد پس از کشته شدنِ پدر و خویشانش به‌همراه اُسرا به کوفه و سپس دمشق منتقل شد. او در شام و در حضور یزید، خلیفه اموی اجازه پیدا کرد خطابه‌ای ایراد کند که در ضمن آن به معرفی خود و خاندانش و ذکر مصائبی که در کربلا بر آن‌ها رفته بود، پرداخت. سجاد سپس اجازه پیدا کرد به مدینه برگردد. او در مدینه انزوا اختیار کرده با عدهٔ محدودی از اصحابش ارتباط داشت. در ماجرای حَرّه که در سال ۶۲ ه‍.ق در مدینه رخ داد و طی آن سپاه یزید شورشِ مردمِ مدینه را سرکوب کردند، به او آسیبی نرسید؛ چون در این شورش مشارکتی نداشت. قیامِ مختار ثقفی و گرایشِ بیشترِ شیعیان عراق به کِیْسانیه باعثِ انشقاق در میان شیعیان شد، از دیگر چالش‌های دورانِ امامتِ سجاد بود. بنابر روایات شیعه، زین‌العابدین با سمِّ ولید بن عبدالملک از دنیا رفت و در قبرستان بقیع در کنار عمویش حسن مجتبی دفن شد. محمد باقر، امام پنجم شیعیانِ امامی و زید بن علی، امام پنجم شیعیانِ زیدی، از فرزندان زین‌العابدین به‌شمار می‌آیند.