عوامل زیست محیطی
جملاتی از کاربرد کلمه عوامل زیست محیطی
این اصطلاح نخستین بار توسط جوامع کشاورزی و محیطزیستی مورد استفاده قرار گرفت. امنیتزیستی از اواخر دهه ۱۹۹۰ در واکنش به تهدید تروریسم بیولوژیکی، جلوگیری از حذف تعمدی (دزدی) مواد زیستی از آزمایشگاههای تحقیقاتی را در بر میگیرد. این اقدامات پیشگیرانه ترکیبی از سیستمها و روشهایی است که در آزمایشگاه دانش زیستی به منظور جلوگیری از استفاده از عوامل بیماریزای خطرناک و سموم برای استفاده نادرست، و همچنین مأموران گمرک و مدیران منابع کشاورزی و منابع طبیعی برای جلوگیری از گسترش این عوامل زیستی به کار گرفته میشوند.
رها کردن همزمان تخمها امری بسیار رایج در زیستگاه صخرههای مرجانی است؛ اغلب حتی در جاهایی که کلنیهایی از چندین گونه مختلف حضور دارند، تمام مرجانها تخمک و اسپرم خود را در یک شب در آب رها میکنند. این همزمانی ضروری است تا گامتهای نر و ماده بتوانند یکدیگر را بیابند. مرجانهای متعلق به گونههای مختلف برای تعیین زمان مناسب برای رهاسازی گامتها، به عوامل زیستمحیطی وابستهاند. این عوامل شامل تغییرات دما، چرخههای ماه، طول روز و پیامهای شیمیایی احتمالی است. تخمریزی همزمان منجر به تکیل هیبریدها میشود و میتواند در گونهزایی مرجان مؤثر باشد. عامل بلاواسطه و فوری که منجر به تخمریزی مرجانها میشود اغلب غروب خورشید است. تخمریزی نمایشی مهیج است، در این زمان، ابری از گامت، آب شفاف را در بر میگیرد.
تحقیقات عوامل زیستشناختی مختلفی را در ارتباط با شکلگیری گرایشهای جنسی شناسایی کرده است که از آنها میتوان به ژنها، هورمونهای زمان بارداری، و ساختار مغز اشاره کرد. هیچ تکعاملی بهعنوان تنها علت تنظیمکنندهٔ گرایش جنسی شناسایی نشده است و تحقیق در این زمینه همچنان ادامه دارد.
قالی هر منطقه با توجه به شرایط جغرافیایی، اقلیمی و فرهنگی ویژه محل بافته میشود. هم چنانکه قرارگرفتن انسان در عوامل زیستی خاصی مانند آب و هوا، فرهنگ و تمدن... روحیه او رامیسازد، بر دستاوردهای انسانی هم مؤثر است.
شبکهٔ دارویی کاربردی از علم شبکه در جهت تشخیص، پیشگیری و درمان بیماریهاست. این حوزه بر استفاده از توپولوژی و دینامیکهای شبکه برای شناسایی و ساخت داروهای درمانی تمرکز میکند. شبکههای زیستی مانند شبکهٔ تعامل پروتئین-پروتئین و مسیرهای سوختوساز در شبکه دارویی به کار گرفته میشوند. شبکهٔ بیماریها که رابطهٔ بیماریها با عوامل زیستی را نمایش میدهد نیز نقش مهمی در این حوزه ایفا میکند.
دلایل شکلگیری انواع مختلف گرایش جنسی هنوز دقیق شناسایی نشده است. تا به امروز، تحقیقات فراوانی برای برآورد تأثیر ژنتیک، فعالیتهای هورمونی، روندهای رشد و نمو، و تأثیرهای اجتماعی و فرهنگی بر روی گرایش جنسی انجام شده است و بسیاری را به این نتیجه رسانده است که عوامل زیستشناختی و محیطی نقشی پیچیده در شکلگیری آن بازی میکنند. در گذشته تصور میشد همجنسگرایی نتیجهٔ رشد ناقص روانی ناشی از تجربیات دوران کودکی و روابط آشفته (مانند سوءاستفادهٔ جنسی در زمان کودکی) است ولی اکنون ثابت شده است که چنین تصوری بر پایهٔ اطلاعات غلط و تبعیضآمیز شکل گرفته بود.
در تحقیقات پزشکی، از نظر آماری هیچ ارتباط قابل ملاحظهای میان اندازه آلت تناسلی و اندازهٔ سایر اعضای بدن وجود ندارد. برخی از عوامل زیستمحیطی افزون بر ژنتیک، مانند وجود اختلالات در دستگاه درونریز، میتوانند بر رشد آلت تناسلی تأثیر بگذارند.
سلامت مردان اغلب به عوامل زیستی مانند دستگاه تولیدمثل در مردان یا شرایط ناشی از هورمونهای خاص در مردان مربوط میشود. برخی از شرایطی که هردو جنس را تحت تأثیر قرار میدهند، مانند سرطان و آسیب، در مردان متفاوت ظاهر میشوند. برخی از بیماریهایی که هر دو جنس را تحت تأثیر قرار میدهند، از نظر آماری در مردان شایع تر است. از نظر عوامل رفتاری، مردان بیشتر احتمال دارد که انتخابهای ناسالم یا پرخطر داشته باشند و کمتر به دنبال مراقبتهای پزشکی خواهند بود.
بیماری ممکن است در هر سنی دیده شود. اما بیشترین شیوع سنی آن در بزرگسالان جوان است. بطوریکه در مناطق بومی، بروز سنی بیماری در سنین ۲۰ تا ۳۵ سالگی، به اوج میرسد. در بعضی از نژادها بروز بیماری در مردان بیشتر از زنان است و نوع لپروماتوز بیماری در مردان، ۲ برابر زنان عارض میشود. تأثیر فقر در بروز آن به اثبات رسیدهاست. از نظر موقعیت کاری، بیشتریت جذامیان ایران را کشاورزان تشکیل میدهند. اما در بین بیماران جذامی، کارمند، مهندس، کارگر و… نیز به چشم میخورند. شایان ذکر است چون حساسیت نژادی نسبت به جذام را نمیتوان از دیگر عوامل بیماری جدا کرد، اگر جذام در منطقهای شایعتر است به علت دخالت عوامل زیستشناسی، اقتصادی واجتماعی است و ارتباطی به منشأ نژادی و قومی ندارد.