عصمت پیامبر و اهل بیت

معنی کلمه عصمت پیامبر و اهل بیت در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] مسئله عصمت پیامبر و اهل بیت (علیهم السّلام) جزء مسایل اساسی دین اسلام است، لذا بسیاری از بزرگان درباره آن به گونه ای سخن گفته و بحث کرده اند.
در این جا از مجموع مباحث آنها به طور خلاصه، چند محور مهم و اساسی طرح و تبیین می شود:
← مسئولیت راهنمایی انسان
گرچه در قرآن کریم جریان عصمت انبیا همانند عصمت فرشتگان به طور صریح مطرح نشده، لکن در برخی آیات اشاراتی درباره عصمت انبیا که به طور کلی به چند دسته تقسیم می شود:
← الف) آیات هدایت
عصمت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) در آیات و روایات اسلامی مورد تاکید و تصریح قرار گرفته است.برخی از آیات قرآن درباره عصمت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) عبارتند از:۱. «وَ ما ینْطِقُ عَنِ الْهَوی اِنْ هُوَ اِلاّ وَحْی یوحی»؛ پیامبر از روی هوی و هوس سخن نمی گوید، آنچه می گوید وحی است که از جانب خدا به او القا شده است.۲. همچنین فرمود:«ما کَذَبَ الْفُؤادُ ما رَای»؛ آنچه را پیامبر دیده است، دلش هم آن را به حقیقت یافته و کذب و خیال نپنداشته است.۳. و نیز فرمود:«ما زاغَ الْبَصَرُ وَ ما طَغی»؛ چشم پیامبر از آن عالم آنچه را باید بنگرد، بی هیچ کم و کاستی مشاهده کرده است.۴. و نیز فرمود:«اِنَّما یرِیدُ اللّهُ لِیذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ اَهْلَ الْبَیتِ وَ یطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً»؛ خداوند می خواهد شما خانواده را از آلودگی پاک و منزه کند.این دسته از آیات، به طور مستقیم مربوط به خاتم انبیا است، اما به دلیلی که قبلا اشاره شد، (عدم تفصیل در عصمت انبیا) معلوم می شود که عصمت از ویژگی های نبوت است. این گونه آیات بر عصمت همه انبیا دلالت می کند.
← جمع بندی و نتیجه
...

جملاتی از کاربرد کلمه عصمت پیامبر و اهل بیت

به عقیده مسلمانان کافران و مشرکان و کسانی که پیامبر و اهل بیت ایشان را آزار داده‌اند و همین‌طور دشمنان اسلام و همچنین کسانی که نماز را سبک می‌شمارند مورد شفاعت قرار نخواهند گرفت. در روایتی از جعفرصادق در رابطه با کسانی که نماز را سبک می‌شمارند چنین بیان نموده‌است: «کسی که نماز را سبک بشمارد شفاعت ما هرگز شامل حالش نمی‌شود.»
بنا بر آیه ۲۳ سوره شوری و حدیث غدیر خم، پیامبر مسلمانان را به محبت داشتن نسبت به خانواده معصوم خود فرا خواندند. طبری، زمخشری و فخر رازی اظهار می‌کنند که آیه ۵۵ سوره مائده در مورد علی بن ابی‌طالب نازل شده است. این آیه دلالت بر این دارد که خداوند و پیامبرش ولی هستند و صاحب اختیاران مسلمین و مؤمنان باید ولایت آنان را بپذیرند. این پیوند محبت باعث می‌شود که مسلمانان از گفتار و کردار و رفتار آنها پیروی کنند. در قرآن از واژه ولایت همراه با واژه نصرت استفاده شده است و نه تنها در رابطه با خدا بلکه برای کسانی که ایمان کامل به خداوند دارند نیز به کار رفته است. در برخی روایات آمده است که آیه ۱۷۲ سوره اعراف به پیمان کهنی (میثاق) می‌پردازد که خداوند برای ربوبیت و ولایت خود با پیامبر و اهل بیت گرفته است. در قرآن این واژه پیوند میان ایمان به خدا و قبول ولایت توسط افراد جامعه را نشان می‌دهد. طباطبایی مدعی است که هرجا قرآن ولایت را به پیامبر نسبت داده به معنای سپردن اختیار به وی است. وی با استناد به آیه ۵۵ سوره مائده ادعا می‌کند که کلمه ولایت یک بار در مورد خدا و رسولش و کسانی که ایمان آورده‌اند و تحت ولایت او هستند به کار رفته، و نهایتا اثبات می‌کند که اطاعت پیامبر، اطاعت خداست.