عدسی مثبت

در یک سامانهٔ نوری یا الکترونی این نقص ناشی از المان اپتیکی است که در صورت غیر صفر بودن زاویهٔ پرتو ورودی با محور اصلی عدسی، پرتو پس از خروج از عدسی روی صفحه‌ای عمود بر محور فرعی تصویری نامتقارن ایجاد می‌کند. در عدسی‌هایی که بیراهش کروی آن‌ها رفع شده باشد، بیراهش اشک نیز تا حد زیادی بر طرف می‌شود. در حقیقت بیراهش اشک همان بیراهش کروی است که از قرار گرفتن نقطهٔ نورانی در خارج از محور اصلی حاصل می‌شود. خود بیراهش اشک به دو نوع مثبت و منفی تقسیم می‌شود.

اصلاح دید با به کاربردن عینک با عدسی محدب یا همگرا است. گاه از لنز تماسی مثبت نیز استفاده می‌شود. درمان جدیدتر جراحی قرنیه با لیزر است.

نیپس در سال ۱۸۳۳ میلادی درگذشت؛ ولی داگر در سال ۱۸۳۷ توانست روش داگرئوتایپ[پانویس ۱۰] را اختراع کند. داگرئوتایپ بدین‌گونه بود که به صفحه‌ای نقره‌ای مدتی بخار ید داده تا نسبت به نور حساس شود، سپس آن را درون یک دوربین جعبه‌ای گذاشته و با برداشتن عدسی حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه نور از شی موردنظر به صفحهٔ نقره‌ای تابانده می‌شد. برای ظهور تصویر، صفحه را در محلول جیوه با حرارت ۶۵ درجه قرار می‌داد تا با چسبیدن ذرات نقره و جیوه، عکس به وجود آید؛ سپس صفحه را در آب سرد فرو می‌برد تا سطح آن پایدار گردد، در نهایت صفحه را در آب‌نمک (سدیم کلرید) قرار می‌داد و تصویر ظاهر می‌شد. یکی از مشکلات روش داگرئوتایپ این بود که فقط می‌شد یک نسخهٔ پوزیتیو یا مثبت (عکس دائمی) از سوژه ثبت کرد.

توان عدسی برابر است با حاصل تقسیم عدد یک بر روی فاصلهٔ کانونی (بر حسب متر) و واحد توان عدسی دیوپتر است. توان عدسی برای عدسی‌های همگرا مثبت و برای عدسی‌های واگرا منفی در نظر گرفته می‌شود.

درنزدیک‌بینی، عدسی مقعر یا واگرا و نمره عینک علامت منفی دارد و در دوربینی، عدسی محدب یا همگرا و نمره عینک علامت مثبت دارد.

۱- نسبت یک به روی p به‌علاوهٔ نسبت یک به روی q مساوی است با نسبت یک به روی F (معکوس p + معکوس q = معکوس F) که در اینجا P فاصلهٔ شیء تا عدسی و q فاصلهٔ تصویر تا عدسی است و F فاصلهٔ کانونی است. در عدسی‌های واگرا علامت F منفی و در عدسی‌های همگرا علامت F مثبت است.