شم غازان

ابن عبری (بار هبرائوس) و استپانوس اربلیان می‌گویند که امیر نوروز آزار و اذیت مسیحیان را قبل از اعلام فرمان غازان آغاز کرده بود و ایلخان جدید قانونی بودن این آزار و اذیت‌ها را تنها پس از شروع آنها تأیید کرد بنابراین، به نظر می‌رسد که مغول‌های تازه مسلمان شده عامل آزار و اذیت بوداییان، مسیحیان و یهودیان ساکن در ایلخانان بوده‌اند.

این حمام امروزه در کوی اشاغی کوچهٔ شنب غازان قرار دارد.

سکه‌ها ازجمله مهم‌ترین شواهد برجای‌مانده از زبان مغولی در ایران هستند. تا اواخر حکومت اباقا خان، ایلخانان استاندارد خاصی برای ضرب سکه نداشتند و هر ایالت سبک خاصی برای ضرب سکه داشت. نخستین کوشش برای یکسان‌سازی مسکوکات، همان زمان و با ترویج سکه‌های مغولی-عربی صورت گرفت. سکه‌های مذکور نخستین‌بار در سال ۶۷۴ ه‍.ق (۱۲۷۵ م) در تبریز ضرب شدند و در ابتدا نیز تنها سکه محلی تبریز محسوب می‌شدند، اما در طول دو دهه بعد از این تاریخ، به‌تدریج ضربشان در بیشتر ایران رواج یافت و در زمان غازان خان همه‌گیر شد. جانشین غازان، اولجایتو، ضرب این نوع سکه را ادامه نداد و سکه‌ها از آن زمان تا پایان دوره ایلخانان، در بیشتر موارد تنها شامل عبارات عربی بودند. در مواردی در عهد ابوسعید و ایلخانان رقیب، صورت مغولی نام ایلخان با خط اویغوری در بین نوشته‌های عربی سکه‌ها ثبت می‌گردید. سکه‌هایی در گنجه به‌تاریخ سال ۶۵۵ ه‍.ق با یک رویه به زبان مغولی و خط اویغوری ضرب شدند.

غازان چو جبین به پای تو سود زین غازه جمال دولت افزود

محمد در قوریلتایی که پس از وصول خبر مرگ غازان منعقد ساخت، چنین صلاح دید که پیش از شیوع این خبر کار آلافرنگ و هرقداق را بسازد و به همین نیت سه نفر از امرای خود را به این مهم گماشت و ایشان قبل از آن که آلافرنگ بر مردن غازان مطلع شود، با او خلوت کردند و یکی از آن سه مأمور سر او را با شمشیر از بدن جدا ساخت و هرقداق هم اگرچه گریخت، ولی به زودی دستگیر شد و با دو برادر و سه پسر خود به قتل رسید و محمد از شر غائلهٔ بزرگی رهائی یافت.

غازان امیر نوروز را در پی بایدو که به شمال گریخته بود، فرستاد.

سوی نخجبیر گه رفتند تازان رها کردند بازان را به غازان

(جوينى ) پيشوا، محدث ، بى همتا، كامل ، فخر اسلام ... به روايت وتحصيل آن ، بسيار عنايت داشته و با تلاش او، غازان الملك اسلام آورد.

بوسه‌ای خواهمش، و گر ندهد بستانم به دولت غازان

پس از مدتی وضع شامات بسیار آشفته شد و اجحافات مغول در دمشق مردم را عاصی کرد؛ الملک الناصر محمد بن قلاوون، وضع را مناسب دید و به امرای شام، که دست‌نشاندهٔ مغولان بودند، پیشنهاد داد با یکدیگر متحد شوند. پس اختلافات داخلی را کنار گذاشتند و زیر پرچم الملک الناصر متحد شدند. پس از سفر وی به دمشق دوباره خطبه به نام او و خلیفه حاکم بأمرالله خوانده‌شد. صد روز این کار ادامه داشت و الملک الناصر حاکمان پیشین را بر سر کار خود بازگرداند. زمانی که این اخبار به غازان رسید، در سال ۷۰۰ ه‍.ق تصمیم گرفت به کار آن‌ها پایان بخشد. غازان تا حلب رسید اما به مدت ۴۰ روز برف و باران شدیدی بارید که مصریان و غازان را مجبور ساخت عقب‌نشینی کنند و کار بدون نتیجه باقی ماند.

هم اندر « کپی‌تول‌» ز دربار روم به‌ غازان‌ خورش بود و نذر و رسوم